Zo pak je vermoeidheid aan
Hoe ga je om met vermoeidheid als je een chronische ziekte hebt? En hoe behoud je energie? Verschillende mensen hebben hun ervaringen gedeeld op Creaky Joints, het wereldwijde online netwerk voor mensen met gewrichtsontstekingen. Ze vertellen je hoe zij vermoeidheid aanpakken. Ook geeft reumatoloog Jessica Berman handige tips.
Wat is vermoeidheid?
Veel mensen gebruiken de woorden ‘vermoeidheid’ en ‘moe’ door elkaar. Maar voor mensen met reuma is er een groot verschil. Vermoeidheid is namelijk een medische aandoening, terwijl iedereen wel eens moe is. Jessica Berman is een reumatoloog uit New York. Volgens haar is het heel moeilijk om weer energie te krijgen als je een chronische ziekte hebt. “Ik moedig mijn patiënten vaak aan om over hun energie te denken als benzine in een auto. Met een chronische aandoening begin je vaak al met een halve tank.”
Toch zijn er manieren om je energie weer op te laden, ook wanneer je een chronische ziekte hebt:
Kom in beweging
Veel mensen met een chronische ziekte geven aan dat beweging hun lichaam een oppepper geeft. Zo streeft Daryland naar 15 minuten op de hometrainer en 15 minuten op de loopband. Christina zweert juist bij een korte wandeling buiten. En Colleen kiest ervoor om te dansen in haar stoel.
“Ik kan niet genoeg benadrukken hoe veel lichaamsbeweging helpt met energie.” zegt Jessica Berman. “Ik laat mijn patiënten samen met een fysiotherapeut een programma opzetten waarbij ze langzaam meer gaan bewegen”. Je kunt bijvoorbeeld beginnen met twee minuten fietsen, twee keer per week. Daarna kun je de tijd en hoeveelheid steeds een beetje vergroten. “Het is belangrijk om gewoon iets te doen, ook al is het niet veel,” zegt dokter Berman. “Na verloop van tijd worden je spieren sterker. Hierdoor zal je meer energie hebben.”
Neem een rustpauze
Een andere populaire manier om energie op te doen is een dutje. “Ik hou van een dutje als ik er een kan doen.” zegt Laurie, die zelf ook een chronische ziekte heeft. Hoewel dokter Berman zegt dat een dutje je niet volledig zal doen opknappen, kan het wel helpen om wat rust te krijgen. “Schaam je niet om een dutje te doen als je kunt”, zegt ze. De ideale slaaptijd van een dutje ligt tussen de 10 en 20 minuten. Zorg er dus voor dat je je wekker zet. Als je minder slaapt, kun je niet diep genoeg in je slaap komen. En als je langer slaapt word je juist vermoeider.
Neem een kopje koffie
Cafeïne is een energiebooster voor iedereen. Of je nou wel of geen chronische ziekte hebt. Het is dus geen verrassing dat veel mensen met een chronische ziekte zweren bij hun ochtendkoffie. “Ik heb mijn koffie nodig als brandstof voor mijn dag.” zegt Sammy. Een kopje koffie in de ochtend is prima, maar dokter Berman waarschuwt om het niet te overdrijven. “Te veel cafeïne kan schadelijk zijn.” zegt ze. Bovendien kan het de slaapcyclus verstoren, wat vermoeidheid juist verergert.
Hoe kun je je energie behouden?
Volgens dokter Berman is het handig om je dag te plannen als je weinig energie hebt. Zo houd je energie over voor meer inspannende taken.
Verkort je to-do lijst
Als je een lijst maakt van dingen die je wilt doen, zorg er dan voor dat je ze in volgorde van belangrijkheid opschrijft. Boodschappen doen als je koelkast bijna leeg is, is bijvoorbeeld een must. Maar het huis schoonmaken voor bezoek dat over een paar dagen komt niet. Als je je lijst op orde hebt, streep dan de onderste drie items af. Je voelt je meteen een stuk lichter als je weet dat je minder te doen hebt. En je zal jezelf niet tot het uiterste drijven om alles af te krijgen.
Gebruik hulpmiddelen
Ben je uitgeput als je bij het aanrecht staat en de afwas doet? Of wil je alleen al bij de gedachte aan douchen en aankleden een dutje doen? Voor mensen met een chronische ziekte kunnen deze dagelijkse taken uitputtend zijn. Gelukkig zijn er verschillende hulpmiddelen om het gemakkelijker te maken. Voorbeelden zijn een stofdoek met uitschuifbare steel, een schoenlepel, of een zelfrijdende stofzuiger.
Vraag om hulp
Net zoals het normaal is om hulpmiddelen te gebruiken, kun je ook je naasten om hulp te vragen. “Ik denk dat sommige mensen met een chronische ziekte aarzelen om hulp te vragen omdat ze hun onafhankelijkheid willen behouden.” zegt dokter Berman. Maar hulp van dierbaren betekent niet dat je alleen van hen afhankelijk bent. In veel gevallen zullen ze dankbaar zijn dat je het vraagt.
“Vaak begrijpen vrienden en familieleden de moeilijkheden en willen ze helpen, maar weten ze gewoon niet hoe.” zegt dokter Berman. Als je de financiële middelen hebt, kun je ook overwegen om diensten in te huren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het bezorgen van boodschappen of hulp in de huishouding.
Zo praat je met je arts over vermoeidheid
Als je merkt dat je energie beperkt is en je daar moeite mee hebt, is het belangrijk om dit met je arts te bespreken. Samen kunnen jullie erachter komen of je een andere behandeling nodig hebt. Als je met je zorgverlener over vermoeidheid praat, is het volgens dokter Berman slim om dit aan het begin van je afspraak ter sprake brengen. “Vaak hebben we het erg druk en zijn we gefocust op de pijn.” zegt ze. ‘’Want dat is iets wat we kunnen verhelpen.” Door vermoeidheid vroeg in het bezoek te noemen en te benadrukken hoe groot het probleem voor jou is, kunnen jullie ervoor zorgen dat je het aanpakt. Beschrijf hoe vermoeidheid de kwaliteit van jouw leven beïnvloedt. Waar weerhoudt het je van? Vergeet niet dat je zorgteam je niet kan helpen als je niets zegt.
