Jaarlijks worden ongeveer een miljoen patiënten in de apotheek één of meerdere keren ongevraagd omgezet naar een ander merk van het medicijn dat hun voorschrijver oorspronkelijk op het recept zette. Wat zijn hiervan de gevolgen? ReumaZorg Nederland besloot in 2018 samen met 13 andere organisaties onderzoek uit te laten voeren. De aanbevelingen? Bij bepaalde medicijnen en patiëntengroepen mag niet worden gewisseld van medicatie, omdat het risico op schade aan de gezondheid te groot is. Bij alle andere medicijnen mag er slechts één keer onder strenge voorwaarden worden gewisseld naar een gelijkwaardige variant. Daarnaast moet de vermelding ‘medische noodzaak’ op een recept door de zorgverzekeraar en de apotheek worden gehonoreerd.
Patiëntenorganisaties vinden het onaanvaardbaar dat patiënten, die voor hun gezondheid dagelijks medicijnen moeten gebruiken, juist ten aanzien van hun gezondheid benadeeld worden door de manier waarop zorgverzekeraars en apothekers medicijnbeleid uitvoeren.
Om deze reden besloot ReumaZorg Nederland samen met 13 andere organisaties tot een gezamenlijke aanpak. Wij onderzochten samen de impact van wisselen van medicatie zonder medische reden voor verschillende patiëntengroepen. Wij gingen te rade bij deskundigen: op grond waarvan worden medicijnen met dezelfde werkzame stof gelijkwaardig (en dus onderling uitwisselbaar) geacht en is dit terecht? En vroegen zorgverleners hoe zij aankijken tegen wisselen van medicijnen zonder medische reden.
Aanbevelingen
De resultaten hiervan zijn aanleiding tot het nemen van krachtige maatregelen, zodat patiënten voortaan worden beschermd tegen willekeurige wisseling van hun medicijnen. Wij pleiten ervoor dat deze aanbevelingen worden omgezet in concreet beleid met duidelijke voorwaarden. Naar onze overtuiging zullen de onderstaande maatregelen leiden tot aanzienlijk betere zorg rondom medicatie en minder problemen voor patiënten:
- Lijst van medicijnen die niet mogen worden gewisseld
Stel een lijst op van medicijnen waarbij niet mag worden gewisseld. Deze lijst is bindend en wordt opgesteld samen met patiënten, experts en zorgverleners. Het is wenselijk dat het Ministerie van VWS bij de totstandkoming hiervan een verbindende rol speelt. Deze lijst krijgt een officiële status en wordt jaarlijks geactualiseerd. - Bindende voorwaarden voor wisselen medicatie
Stel bindende voorwaarden op voor medicijnen waarbij wel kan worden gewisseld:- Patiënten moeten toestemming geven voor wisselen en tijdig worden geïnformeerd.
- Patiënten kunnen per medicijn maximaal één keer zonder medische reden wisselen van medicijn en bij niet meer dan één medicijn tegelijk.
- Na wisseling moet de patiënt worden gemonitord.
- Preferentiebeleid moet voor meerdere jaren vaststaan en zijn afgestemd op de verzekeringsperiode.
- Afspraken over ‘Medische Noodzaak’
Maak eenduidige bindende afspraken over Medische Noodzaak ‘Medische noodzaak’ op het recept moet altijd worden gehonoreerd. Zorgverzekeraars mogen geen extra voorwaarden stellen aan de uitvoering van ‘medische noodzaak’. - Meer onderzoek wisselen zonder medische reden bij co-morbiditeiten
Laat onafhankelijk onderzoek doen naar wisselen van medicijnen zonder medische reden. Dit onderzoek – naar wisselen zonder medische reden – zou moeten worden gedaan bij patiënten die meerdere medicijnen gebruiken, bij wisseling van generiek naar generiek medicijn en bij patiënten met meerdere aandoeningen tegelijk. Ook wordt aanbevolen onderzoek te doen naar kosteneffectiviteit van wisselen van generiek naar generiek medicijn. - Terughoudendheid verdere bezuinigingen extramurale middelen
Betracht terughoudendheid bij het doorvoeren van verdere bezuinigingen Voer geen verdere bezuinigingen door op het geneesmiddelenbudget voor extramurale middelen. Wacht eerst de resultaten van onderzoek naar de gevolgen van wisselen zonder medische reden bij patiënten af. - Lareb landelijk meldpunt
Geef meer bekendheid aan het landelijk meldpunt bij het Lareb voor problemen rond geneesmiddelsubstitutie.
