Wereld Spondylitis Ankylopoetica Dag
Vandaag, op 2 mei, is het Wereld Spondylitis Ankylopoetica Dag. Spondylitis Ankylopoetica is een vorm van Axiale Spondyloartritis (Axiale SpA). Dat is een reumatische aandoening. Axiale SpA komt voor bij zo’n 1 op de 200 mensen. Dat betekent dat ongeveer 85.000 Nederlanders deze aandoening hebben. Daarom is het goed om hier vandaag extra aandacht voor te vragen.
Wat is Spondylitis Ankylopoetica?
Spondylitis Ankylopoetica (SA), ook wel de ziekte van Bechterew genoemd, is de bekendste vorm van Axiale SpA. Dat is een verzamelnaam voor verschillende reumatische aandoeningen waarbij sprake is van ontstekingen in de rug. Specifiek komen de ontstekingen voor tussen het bekken en de wervelkolom. Een andere naam voor SA of de zieke van Bechterew is röntgenologische Axiale SpA. Op röntgenfoto’s zijn bij mensen met SA namelijk afwijkingen te zien aan de gewrichten tussen het bekken en de wervelkolom. Er bestaat ook een vorm van Axiale SpA waarbij die afwijkingen niet te zien zijn op röntgenfoto’s. Die vorm heet niet-röntgenologische Axiale SpA.
Mogelijke oorzaken van Axiale SpA
De oorzaak van Axiale SpA, waaronder Spondylitis Ankylopoetica, is helaas (nog) niet bekend. Verschillende factoren lijken een rol te spelen bij het ontstaan ervan. Bij sommigen leidt de aandoening tot ziekte, bij anderen niet. Hoe en waarom dat zo is, weten we niet. Wel is bekend dat Axiale SpA meestal begint tussen je 15e en 35e levensjaar. Evenveel mannen als vrouwen krijgen de aandoening. Bij mannen lijkt de aandoening wel wat agressiever te verlopen dan bij vrouwen.
Axiale SpA kan vaker voorkomen binnen één familie. Als dat zo is, heb je 20% meer kans om de aandoening ook te krijgen. Ongeveer 90% van de mensen met deze ziekte heeft een bepaald erfelijk gen in het bloed. Maar dat gen kan ook in je bloed voorkomen zonder dat je de aandoening hebt. Infecties in de darmen of urinewegen zouden ook een aanleiding kunnen zijn voor het ontstaan van Axiale SpA.
Klachten
Axiale SpA gaat gepaard met verschillende klachten. Zo hebben veel mensen last van ontstekingen in de gewrichten, vooral in de bekken en wervelkolom. Dat kan pijn en stijfheid rond de heupen, (lage) rug en nek veroorzaken. De gewrichten zwellen dan op en je kunt ze minder goed bewegen. Als de ontstekingen in je wervelkolom lang aanhouden, kunnen je rugwervels met elkaar vergroeien. Daardoor verstijft je rug en kan deze scheef gaan groeien. Dat kan ook plaatsvinden in de nekwervels. Ook vermoeidheid komt vaak voor bij Axiale SpA. Bijvoorbeeld als direct gevolg van de aandoening of als bijwerking van medicijnen. Andere klachten die regelmatig voorkomen zijn onder andere oogontsteking, ontstekingen in andere gewrichten of pezen, darm- en huidklachten en duizeligheid.
Het verloop van Axiale SpA
Het verloop van Axiale SpA is bij iedereen anders. Bij de meeste mensen wisselen periodes van veel klachten en rustigere periodes elkaar af. De aandoening kan spontaan, of door toedoen van medicijnen rustiger worden. In de loop van de jaren worden de gewrichten over het algemeen stijver en minder flexibel. Axiale SpA verhoogt het risico op hart- en vaatziekten en op botontkalking. Het is onduidelijk waardoor dat komt. Om die risico’s te beperken zijn een aantal factoren belangrijk, waaronder een gezond eetpatroon, in beweging blijven en voldoende vitamine D binnenkrijgen.
Behandeling van Axiale SpA
Er bestaat helaas geen behandeling die Axiale SpA helemaal kan genezen. Wel kunnen we de aandoening behandelen om de klachten te verminderen. In overleg met je reumatoloog kun je medicijnen slikken tegen je klachten. Zo kun je pijnstillers slikken, zoals paracetamol of ontstekingsremmende NSAID’s, zoals ibuprofen. Ook kun je gebruikmaken van fysiotherapie of oefentherapie. De fysiotherapeut kan bijvoorbeeld (ergere) verstijving van je wervelkolom voorkomen. Daarnaast bestaan er chirurgische behandelingen. Zo kan een operatie botbreuken in je ruggengraat of overmatige buiging van de nek corrigeren. Wanneer je een gewricht helemaal niet meer kunt gebruiken, kan een orthopedisch chirurg deze vervangen door een kunstprothese. De meeste kunstprotheses zijn schouder-, knie- of heupprotheses.
