Wereld Osteoporose Dag 20 oktober
Wereld Osteoporose Dag
Op 20 oktober is het ieder jaar Wereld Osteoporose Dag. Op deze dag wordt jaarlijks extra aandacht besteed aan een goede botgezondheid. Wij zijn lid van het IOF, de International Osteoporosis Foundation, die zich richt op de gezondheid van je botten en deze dag ieder jaar onder de aandacht brengt.
Sterke en gezonde botten zijn belangrijk voor je gezondheid. Osteoporose is botontkalking en betekent letterlijk poreus bot of bot met gaten. Osteoporose is het gevolg van verlies van botmassa (je botdichtheid) en van verandering in de botstructuur.
Botten bestaan onder andere uit kalk (calcium), fosfor, merg en andere stoffen. Deze stoffen vormen een hechte structuur met kleine openingen ertussen. Als de botdichtheid van je botten vermindert en de kleine openingen in het bot groter en groter worden, dan neemt de botmassa (botdichtheid) af. Eerst krijg je osteopenie, die daarna overgaat in osteoporose. Bij osteoporose is de botdichtheid zo laag geworden, dat je botten heel gemakkelijk kunnen breken of inzakken.
Botontkalking is een natuurlijk verschijnsel in het verouderingsproces. Botten verliezen hun stevigheid als je ouder wordt. Bot is levend weefsel en wordt je gehele leven lang voortdurend opgebouwd en weer afgebroken in je lichaam. Tot 30 jaar is de botopbouw groter dan de afbraak. Na 35 jaar neemt de botafbraak toe en verliezen botten hun stevigheid; de botmineraaldichtheid neemt af. De kans op botbreuk (fractuur) neemt dus toe naarmate je ouder wordt. In het begin geeft dit geen klachten, maar naarmate de botten verder verzwakken, kan er botpijn ontstaan. Ook rugpijn komt vaak voor, omdat de ruggenwervels doorzakken. Sommige mensen krijgen dan een scoliose (kromme rug).
Osteoporose komt vooral door je leeftijd. Maar de aanleg voor osteoporose kan ook gedeeltelijk genetisch bepaald zijn. Als er bij je osteoporose in de familie voorkomt, wordt dat als één van de belangrijkste risicofactoren gezien. Tot nu is er echter geen gen gevonden dat de aanwezigheid of afwezigheid van osteoporose kan voorspellen.
Er is wel samenhang aangetoond tussen de aanwezigheid van risicofactoren voor osteoporose enerzijds en veel voorkomende gen mutaties anderzijds in genen, die betrokken zijn bij de bepaling van de botgroei, botontwikkeling, botmassa (botdichtheid), botafbraak en de mate van risico op een botbreuk (fractuur).
Genezing van osteoporose, een totaal herstel van de botmineraal dichtheid van de botten, gaat niet. De behandeling van osteoporose is gericht op pijnbestrijding, verder botverlies tegengaan en botbreuken voorkomen. Wereldwijd breekt één op de drie vrouwen en één op de vijf mannen boven de 50 jaar een bot door osteoporose.
Vragen over je botgezondheid
Het is belangrijk om je bewust te zijn van de risicofactoren, die je kans op osteoporose vergroten. Onderstaande vragen kunnen je helpen om te bepalen hoe gezond je botten zijn. Beantwoord iedere vraag met ‘ja’ of ‘nee’. Als je op één of meerdere vragen ‘ja’ geantwoord hebt, betekent dit niet dat je osteoporose hebt, maar wél dat je een verhoogde kans op osteoporose en botbreuken hebt.
Risicofactoren, die je niet kunt veranderen:
1. Is één van je ouders gediagnosticeerd met osteoporose?
2. Heeft één van je ouders een bot gebroken na een lichte val?
3. Heeft één van je ouders een gebogen rug (een bochel)?
4. Ben je ouder dan 60 jaar?
5. Heb je als volwassene wel eens een bot gebroken na een lichte val?
6. Val je regelmatig (meer dan één keer afgelopen jaar) of heb je angst om te vallen?
7. Als je ouder bent dan 40 jaar: ben je meer dan 3 centimeter kleiner geworden, dan je eerst was?
8. Heb je ondergewicht?
9. Heb je, gedurende drie achtereenvolgende maanden of langer, corticosteroïden geslikt?
10. Heb je reuma?
11. Heb je een overactieve schildklier, een overactieve bijschildklier, diabetes type 1, een gastro-intestinale stoornis of een voedingsstoornis?
Voor vrouwen:
12. Begon je menopauze voordat je 45 jaar oud was?
13. Ben je wel eens langer dan 12 aaneengesloten maanden niet ongesteld geweest?
14. Zijn je eierstokken verwijderd voordat je 50 jaar was en zonder hormoonvervangingstherapie?
Voor mannen:
15. Heb je wel eens last gehad van impotentie, verminderd libido of een ander symptoom gerelateerd aan een laag testosteronniveau?
Factoren, die je wél kunt veranderen:
16. Drink je regelmatig meer dan twee glazen alcohol?
17. Rook je?
18. Beweeg je minder dan 30 minuten per dag?
19. Ben je allergisch voor melk en zuivel of eet/drink je geen melk of zuivel, maar neem je ook geen calciumsupplementen?
20. Ben je minder dan 10 minuten per dag buiten, maar neem je geen vitamine D-supplement?
Als je op vragen ‘ja’ hebt geantwoord, bespreek het dan met je dokter.
Leids Universitair Medisch Centrum I Botaanmaak en botafbraak I https://youtu.be/ge3pI8kLL90
Intelecom Learning I Development of Bone I https://youtu.be/xXgZap0AvL0
Amgen I Osteoporosis 101: What is Osteoporosis and What You Need to Know I https://youtu.be/F1KJq6Pdp54
Amgen I Introduction to Bone Biology I https://youtu.be/inqWoakkiTc
Amgen I Osteoblasts and Osteoclasts I https://youtu.be/78RBpWSOl08
Amgen I Bone Remodeling and Modeling I https://youtu.be/0dV1Bwe2v6c
Amgen I Regulation of Osteoclast Activity I https://youtu.be/GpMV197xZXc
Amgen I Postmenopausal Osteoporosis I https://youtu.be/c5tc01WFYks
Amgen I Anatomy of a Fracture as a Result of Systemic Bone Loss I https://youtu.be/P5HwYWShBhw