Wat is dat nou eigenlijk, artrose? Hoe stelt een huisarts deze diagnose? En welk advies kan je verwachten bij het aanpakken van artrose? Het platform Artrose Gezond van het Erasmus Medisch Centrum organiseerde op 12 oktober een verhelderend webinar.
“Bij artrose is een gewricht een beetje de kluts kwijt.” begint professor Sita Bierma-Zeinstra. Sita is hoogleraar aan de Erasmus Universiteit en verbonden aan het Erasmus Medisch Centrum waar zij veel onderzoek doet naar artrose. “Elk gewricht kent een proces van opbouw en afbraak. Bij artrose is de opbouwfase ontregelt. Het kraakbeen in je gewricht wordt wat zacht en er ontstaan soms bobbels aan de zijkanten van het bot in je gewricht. Het gewricht wordt wat breder en soms heb je ontsteking in dit gewricht. Ook het slijmvlies kan zwellen en je kan vocht in het gewricht krijgen. Veel mensen associëren artrose met slijtage maar dat is niet helemaal de goede beschrijving. Er is namelijk niet echt sprake van slijtage. Het gewricht is eerder wat ‘overspannen’.”
Waarom krijg je artrose?
“Er zijn veel factoren waardoor je artrose kunt krijgen. Vaak is het een combinatie van deze factoren. Je kunt genetische aanleg hebben voor artrose. Letsel in je knie of in je meniscus vergroot de kans op artrose. Ook wanneer het gewricht te zwaar wordt belast door intensief sporten, zwaar werk (met veel geknielde en gehurkte houdingen) of door overgewicht neemt de kans op artrose toe. Vooral overgewicht is een groot risicofactor voor artrose. Door overgewicht belast je je gewricht meer, maar je wordt ook gevoeliger voor ontstekingen. Hormonen spelen ook een rol. Vrouwen hebben vaker artrose na het 50ste levensjaar dan mannen. Dit heeft te maken met de overgang die de hele hormoonhuishouding van een vrouw verandert.”
Jurgen Damen is huisarts in Rotterdam Zuid en als docent Huisartsgeneeskunde verbonden aan de Erasmus Universiteit. Tijdens het webinar beantwoordde hij de volgende vragen.
Met welke klachten komt iemand met een beginnende artrose bij de huisarts?
“Meestal komen mensen vooral met pijn of stijfheidsklachten in een gewricht bij mij op het spreekuur. In het begin voelt de persoon de pijn vooral tijdens het belasten, maar als de artrose ernstiger wordt ook bij rust en tijdens het slapen. Ook stijfheid is een bekende klacht. Die merk je vooral ’s ochtends bij het opstaan. Het duurt een half uur om op gang te komen. Sokken en schoenen aantrekken (stijfheid/pijn rond de heup), traplopen (stijfheid/pijn in de knie) of de deksel van een potje opendraaien (stijfheid/pijn in de hand) wordt lastig. Mensen kunnen echter met verschillende klachten komen en de klachten kunnen wisselen in intensiteit.”
Hoe behandel je artrose?
Afvallen, bewegen en fysiotherapie
“De behandeling van artrose ligt min of meer vast in een aantal stappen. Er zijn allerlei misvattingen over artrose. Bijvoorbeeld dat je met artrose nooit meer beter wordt en een nieuwe knie nodig hebt. Artrose is een chronische aandoening waarbij je vooral ook preventief heel veel zelf kan doen. Leefstijl is belangrijk. Zo is je gewicht belastend voor je gewrichten. Als het je lukt om al een stukje van dit gewicht te verliezen dan toont je artrose ook minder snel verergering van klachten. Blijf daarnaast alsjeblieft bewegen. Bewegen triggert het gewricht aan tot herstel. Het lijkt tegenstrijdig want door bewegen lijk je in eerste instantie pijn te krijgen, maar op termijn vlakt de pijn af zodat je beter zonder pijn activiteiten kunt doen. Het kan zijn dat iemand door de pijn onzeker is om weer te gaan bewegen. Dan kan een fysiotherapeut hierbij helpen. Ook kan een bepaalde spiergroep minder ontwikkeld zijn omdat je deze spieren niet vaak gebruikt vanwege te pijn. Dan kan je hiervoor begeleiding en oefeningen krijgen van de fysiotherapeut.”
Pijnstilling
“Voor de pijn kan je pijnstilling krijgen. Hier zitten stappen in. In eerste instantie begin je met paracetamol en kan je in overleg variëren in hoeveelheid en hoe en wanneer je dit inneemt. Je hebt ook pijnstillende en ontstekingsremmende zalf. Injecties tegen de pijn en ontsteking krijg je wanneer de andere stappen niet werken en je een opvlamming hebt van pijn en ontsteking. De huisarts kan deze injectie zetten. Er zit echter wel een grens aan het aantal keer dat zo’n injectie in een jaar gezet kan worden. Een injectie helpt voor de korte termijn, 4 weken ongeveer. Het kan iemand precies over een pijnlijke periode heen helpen.”
Wanneer word je doorverwezen naar de orthopeed?
“Wanneer een patiënt lange tijd ernstige klachten heeft (veel pijn, de hele dag door, ook in rust en ’s nachts wakker worden van de pijn) en de andere behandelopties niet (meer) werken dan is dat een indicatie voor een eventuele gewrichtsvervanging (prothese) via een operatie. Een verwijzing naar een orthopeed betekent niet per definitie dat je een nieuw gewricht krijgt. Ook de orthopeed zal niet meteen grijpen naar een prothese. Ook die zal kritisch kijken in hoeverre leefstijl en pijnbestrijding hun werk nog kunnen doen.”
Meer informatie? Ga naar: www.artrosegezond.nl
Heb je klachten? Ga in gesprek met je huisarts over wat voor jou de mogelijkheden kunnen zijn om het aan te pakken. Ga ook naar het platform: www.artrosegezond.nl . Hier staat informatie met oefeningen. Op het platform vind je ook meer informatie over de onderzoeken naar artrose en manieren waarop je hierin mee kunt denken.
Bron: De bovenstaande informatie is afkomstig uit het webinar van 12 oktober van het platform Artrose Gezond. Het webinar werd voorgezeten door Patrick Bindels, hoogleraar en hoofd van de afdeling Huisartsgeneeskunde van het Erasmus Medisch Centrum.
