Wat is Reuma?

Wat is reuma?

Reuma is een verzamelnaam voor meer dan honderd verschillende ziekten aan je bewegingsapparaat. Je bewegingsapparaat bestaat uit de gewrichten, spieren, pezen en botten in je lichaam, die er voor zorgen, dat je kunt bewegen. Bij sommige ziekten zijn ook de organen, bijvoorbeeld je longen, je hart of je nieren, betrokken.

Wie hebben reuma?

Ruim twee miljoen mensen in Nederland hebben een vorm van reuma. Dit zijn niet alleen ouderen, want zo’n 60% van de mensen met reuma is jonger dan 65 jaar. Iedereen kan reuma krijgen op elke leeftijd. Er zijn ook kinderen, die reuma hebben. Een op de negen mensen in Nederland heeft een vorm van reuma.

Is reuma te genezen?

Reuma zelf is nog niet te genezen. Ruim 2 miljoen mensen leven dagelijks met vermoeidheid, pijn en stijfheid door hun reuma. Bij de meeste vormen van reuma zijn de lichamelijke klachten zelf goed te behandelen, maar de bijkomende klachten minder. Vaak is reuma onzichtbaar, want door de verbeteringen in medicijnen en behandeling is het aan de buitenkant niet (meer) te zien.

Welke groepen zijn er bij reuma?

Reuma is op te delen in een aantal groepen: • artrose • ontstekingsreuma • weke delen-reuma • jicht • ziekten aan je botten • septische artritis.

Artrose

Artrose is de meest voorkomende vorm van reuma. Het is een chronische ziekte, die langzaam steeds erger wordt en die niet uit zichzelf over gaat. Artrose is geen auto-immuunziekte, zoals ontstekingsreuma of bindweefselreuma. Het is een aandoening van het kraakbeen en het bot in je gewrichten. Soms wordt artrose wel ‘slijtagereuma’ genoemd. Maar dat is niet juist, het is een aandoening van je gehele gewricht. Artrose komt vooral voor in de gewrichten van je handen, knieën, schouders, nek en heupen. In een gewricht komen twee botten samen. De uiteinden van deze botten zijn bedekt met beschermend weefsel, dat kraakbeen wordt genoemd. De belangrijkste taak van het gladde kraakbeen is om de uiteinden van je botten te beschermen en zo je gewrichten soepel te laten bewegen. In het gewricht gaat de kwaliteit van het kraakbeen, dat nodig is om je gewricht soepel te laten bewegen, langzaam achteruit en wordt het zachter en dunner. Soms verdwijnt het kraakbeen helemaal, waardoor het onderliggende bot beschadigd kan raken of kan gaan vervormen. Aan de rand van het gewricht ontstaan knobbels (osteofyten). Ook de gewrichtsvloeistof, de ‘smeerolie’ in het gewricht, wordt minder. Door slijtage van zowel het kraakbeen, de uitgroei van knobbels en een vermindering van de vloeistof in de gewrichten kunnen botten over elkaar gaan schuren, wat veel pijn veroorzaakt. Artrose kan ontstekingen in de gewrichten geven. Het gewricht wordt warm, dik en stijf. Ook bij artrose kunnen ontstekingen voorkomen, maar dit is geen auto-immuunreactie.
Zie: artrose.

Ontstekingsreuma

In Nederland zijn er circa 420.000 mensen met chronische ontstekingsreuma. Bij chronische ontstekingsreuma duurt de ziekte langer dan 3 maanden en is niet (volledig) te genezen. Bij deze vormen van reuma ziet je afweersysteem gezonde lichaamscellen als kwade indringers en valt het je eigen lichaam aan, waardoor vaak chronische ontstekingen in je gewrichten en organen ontstaan.
Bij ontstekingsreuma heb je een langdurige of chronische ontsteking van het gewrichtsslijmvlies (synovium). Hierdoor zwelt het slijmvlies op en kan het vocht niet goed weg, wat pijn en stijfheid in het gewricht veroorzaakt. De steeds terugkerende ontstekingen beschadigen je gewrichten en het onderliggende bot. De ontstekingen ontstaan niet alleen in je gewrichten, maar ook in je spieren, pezen en bindweefsel in je huid en organen. De bindweefsels ondersteunen en verbinden andere weefsels en organen aan elkaar of scheiden ze. Dit alles gaat vaak samen met pijn, zwelling, warmte, krachtsvermindering en/of stijfheid van één of meerdere gewrichten. Je kunt opflakkeringen hebben, wanneer de ontstekingen erger worden en remissies, wanneer de klachten verbeteren of (tijdelijk) verdwijnen.
Je afweersysteem in je lichaam beschermt je tegen ziekten en infecties. Als je gezond bent, maakt het aangeboren afweersysteem zelf voldoende antistoffen (anti-lichamen) aan om zichzelf te beschermen tegen ziekteverwekkers (zoals virussen en bacteriën). Maar dit evenwicht is verstoord als je een auto-immuunziekte hebt. Je verworven afweersysteem gaat dan gezonde lichaamscellen in je eigen lichaam aanvallen. Antistoffen worden gemaakt door witte bloedcellen. De antistoffen herkennen de antigenen van ziekteverwekkers en bestrijden de ziekteverwekkers in je lichaam. Soms maken deze antistoffen een fout door gezonde lichaamscellen in je lichaam te herkennen als ‘vreemd’ en gevaarlijk. Dan noemen we deze antistoffen auto-antistoffen (auto-antilichamen). Deze auto-antistoffen zorgen voor een explosie van chronische ontstekingen, waardoor gezonde lichaamscellen in je lichaam aangevallen worden. De chronische ontstekingen zorgen voor pijn in je gewrichten en spieren en voor bijvoorbeeld oververmoeidheid. Van de 420.000 mensen met ontstekingsreuma lijden 210.000 personen aan reumatoïde artritis.
Zie: acuut reuma, arteriitis temporalis, artritis psoriatica, axiale spondyloartritis (SpA), chondrocalcinose, fenomeen van Raynaud, jeugdreuma (JIA), myositis, polymyalgia rheumatica, systemische lupus erythematodes (SLE), reactieve artritis, reumatoïde artritis (RA), reuscelarteriitis, sclerodermie en syndroom van Sjögren.

Weke delen-reuma 

Bij weke delen reuma heb je pijn in je spieren, pezen, slijmbeurzen en aanhechtingsbanden rondom gewrichten in je gehele lichaam. Het is onbekend hoeveel mensen met weke delen-reuma er in Nederland zijn. Fibromyalgie is de bekendste vorm van weke delen-reuma met pijn en een overgevoeligheid voor aanraking. De pijn en overgevoeligheid komen en gaan en doen zich op verschillende plaatsen in je lichaam voor in bindweefsel en spieren. Je loopt ook een risico op fibromyalgie, als je daarnaast nog een reumatische ziekte hebt, zoals bijvoorbeeld lupus erythematodes, reumatoïde artritis (RA) of axiale spondyloartritis (SpA).
Zie: fibromyalgie

Jicht

Jicht is een reumatische ziekte, die ontstaat door een te hoge urinezuurspiegel in je lichaam. Het is een leefstijl gerelateerde stofwisselingsziekte. Een stofwisselingsziekte is een stoornis in je stofwisseling, waarbij de aanmaak van een bepaald enzym verstoord is. Een enzym is een eiwit, dat je lichaam nodig heeft voor de stofwisseling. De stofwisseling bestaat uit verschillende processen, waarbij er steeds stoffen worden afgebroken en opgebouwd, zoals bijvoorbeeld bij de omzetting van koolhydraten in glucose (energie) of de afbraak van eiwitten tot aminozuren (de bouwstoffen voor cellen). Het urinezuurgehalte in je bloed wordt hoger, omdat de stofwisseling in je lichaam niet goed verloopt. Hierdoor kunnen urinezuurkristallen ontstaan, die neerslaan in je gewrichten. Dit leidt vaak tot plotselinge heftige pijnlijke aanvallen van gewrichtsontstekingen. Zo’n aanval kan eenmalig zijn maar kan ook vaker terugkomen. Jicht kan chronisch worden en blijvende pijn veroorzaken en is een onafhankelijke risicofactor voor hart- en vaatziekten. In Nederland zijn er circa 370.000 mensen met jicht.
Zie: jicht.

Ziekten aan je botten

Bij osteoporose neemt de botmassa van het bot af, waardoor het bot poreus wordt en de sterkte van het bot afneemt. Het wordt ook wel botontkalking genoemd. Naast afname van de sterkte van het bot verandert ook de structuur van het bot, waardoor de sterkte van het bot nog meer afneemt. Door het zwakkere bot ontstaan makkelijk fracturen (botbreuken). De afname van de botmassa van je bot is niet terug te draaien. In Nederland zijn er circa 400.000 mensen met osteoporose.
De botziekte van Paget is een goedaardige chronische ziekte aan één of meerdere botten. Er ontstaat een ontsteking in het bot, waardoor het bot gaat vervormen. Deze ontstekingen kunnen leiden tot problemen met buigen, botbreuken, beknelde zenuwen, artritis, pijn en verminderd gehoor. Meestal zijn één of meer botten in je bekken, lage rug (ruggengraat), heupen, dijen, hoofd (schedel) en armen aangedaan.
Zie: osteoporose en botziekte van Paget.

Septische artritis

Een septische artritis is een gewrichtsontsteking, die ontstaat door een infectie met een bacterie. Soms kan er ook sprake zijn van een schimmelinfectie. In sommige gevallen kan de ontsteking toegeschreven worden aan een infectie elders in je lichaam of een klein wondje in de buurt van het zieke gewricht. Soms kan een osteomyelitis (botontsteking) in de buurt van een gewricht naar het gewricht doorbreken en daar een septische artritis veroorzaken. Maar vaak kan de oorzaak niet altijd achterhaald worden.
De ontsteking kan in korte tijd opkomen en kan meerdere gewrichten aandoen. Maar bij septische artritis zit de ontsteking meestal in één gewricht, meestal in knie, heup, schouder, ellenboog, vingers, enkel en wervelkolom (spondylodiscitis). Er ontstaan ontstekingen in het synoviale vocht en het weefsel van een gewricht. Bij een septische artritis krijg je een pijnlijk, warm, opgezwollen, (soms) rood gewricht en koorts. Zonder behandeling kan het kraakbeen in het gewricht ernstig aangetast worden. Dit laatste kan dan weer leiden tot (vroegtijdige) artrose.
Iedereen kan septische artritis krijgen, maar het komt meer voor bij mensen met een slechte weerstand, bij mensen die vergevorderde artrose hebben, een infectie in de bloedsomloop krijgen of een infectie in een gewricht door besmetting tijdens een operatie, injectie of bij een verwonding. Je kunt je beroerd voelen en koorts of koude rillingen krijgen. Ook kan in een kunstgewricht (bijvoorbeeld knie-, heup- of schouderprothese) een septische artritis ontstaan.