Vermoeidheid bij reuma: hoe ga je ermee om?
Veel mensen met reuma worstelen met vermoeidheidsklachten. Je moet ermee leren omgaan, want er bestaat geen medicatie om de vermoeidheid weg te nemen. Maar hoe doe je dat? En hoe kun je proberen om vermoeidheidsklachten te verminderen? Daarover vertelde Dr. Joke Vriezeklok, onderzoeker-psycholoog bij de Sint Maartenskliniek in Nijmegen, op maandag 13 februari in het webinar Reuma en Vermoeidheid.
Wat is vermoeidheid?
Bij vermoeidheid voel je je slap, slaperig en afgemat. Je lichaam en geest hebben minder energie, waardoor je je minder in staat voelt om activiteiten te ondernemen. Maar vermoeidheid bij reuma is meer dan alleen moe zijn. Het is een onvoorspelbare klacht die ineens kan toeslaan en die je ervan kan weerhouden alledaagse dingen te ondernemen. Vermoeidheidsklachten gaan niet over door extra te slapen of uit te rusten. De klachten die vermoeidheid bij reuma veroorzaakt zijn zowel lichamelijk als geestelijk. Je lichaam voelt zwaar, maar je kunt ook last hebben van verlies van aandacht en concentratieproblemen. Daarnaast kan vermoeidheid emotionele klachten veroorzaken.
De impact van vermoeidheid
Vermoeidheid heeft impact op vrijwel elk domein van je leven. Het staat bijvoorbeeld in verband met je zin om te bewegen en om sociale contacten te onderhouden. Maar ook met je werk of opleiding en het kunnen doen van het huishouden. Bovendien heeft vermoeidheid invloed op je intimiteit en seksualiteit en op je lichamelijke en mentale welbevinden. Daardoor hebben vermoeidheidsklachten een grote invloed op je kwaliteit van leven.
Hoe vaak komt vermoeidheid bij reuma voor?
Vermoeidheid bij reuma komt veel voor. Zo ervaart 45% van de mensen met axiale spondylartritis ernstige vermoeidheidsklachten, tegenover 10% van de algemene bevolking. Bij alle onderzochte vormen van reuma, waaronder artrose, reumatoïde artritis en artritis psoriatica, ligt het percentage mensen dat ernstige vermoeidheidsklachten ervaart rond deze 45%. Bij fibromyalgie is dit percentage zelfs 82%. Vermoeidheid is dus een klacht die veel mensen met reuma ervaren. Helaas helpt medicatie vaak niet om vermoeidheid weg te nemen.
Oorzaak van vermoeidheid
De laatste jaren wordt er gelukkig steeds meer onderzoek gedaan naar vermoeidheidsklachten bij reuma. Dat is goed nieuws, want meer onderzoek betekent meer kans op het ontdekken van een oorzaak. En dat betekent dat vermoeidheid in de toekomst mogelijk beter behandeld kan worden. Joke vertelde dat onderzoek naar reuma en vermoeidheid wel lastig is, omdat er veel factoren meespelen. Met de reuma hangen bijvoorbeeld ontstekingswaarden, medicatie en pijn samen, die allemaal vermoeidheid kunnen veroorzaken. Daarnaast spelen cognitieve en gedragsfactoren mee, zoals stress, zorgen, en te veel of te weinig doen. Ook persoonlijke factoren spelen een rol, zoals het hebben van ondersteuning uit je omgeving. Deze factoren beïnvloeden vermoeidheid allemaal op een andere manier, wat onderzoek ingewikkeld maakt.
Hoe kun je vermoeidheidsklachten aanpakken?
Vermoeidheid bij reuma wordt dus niet veroorzaakt door één duidelijke factor. Maar je kunt wel proberen invloed uit te oefenen op de verschillende factoren, om zo de vermoeidheid te verminderen. Ten eerste is het belangrijk om te bewegen. Je kunt gaan sporten, maar ook andere bewegingsvormen, zoals wandelen of fietsen, zijn goed om vermoeidheid te verminderen. Het belangrijkste is dat je er plezier in hebt. Kies daarom een beweging die jij leuk vindt. Wel moet je erop letten dat je zorgt voor een goede afwisseling tussen rust en inspanning. Bouw voor jezelf een ritme op dat voor jou werkt. Dit ritme is voor iedereen anders. Je kunt dit bijvoorbeeld uitzoeken samen met een fysiotherapeut, met wie je een schema kunt maken.
Slaapgewoontes
Ook slaapgewoontes zijn belangrijk om vermoeidheidsklachten te verminderen. Door een goed dag- en nachtritme te hebben raak je minder vermoeid. Probeer daarom om elke dag op dezelfde tijd naar bed te gaan en op te staan. En doe overdag alleen een kort dutje, zodat je je slaapritme niet verstoort. Verder is het belangrijk om een goed matras te hebben en een donkere slaapkamer te creëren. Daarnaast kunt je erop letten om voor je gaat slapen geen cafeïne-houdende dranken of alcohol te gebruiken. Probeer ook te ontspannen voor het slapen en gebruik geen blauw licht.
Emoties en negatieve gedachten
Emoties en negatieve gedachten kunnen je vermoeid maken. Je raakt bijvoorbeeld vermoeid als je je somber, gespannen of boos voelt. Ook denken dat je toestand alleen maar erger wordt en dat niets helpt, kan vermoeidheidsklachten veroorzaken. Probeer daarom onder de mensen te komen en dingen te ondernemen. Maak activiteiten aantrekkelijk voor jezelf. Doe iets wat jij leuk vindt, eventueel samen met iemand, of in een groep. En stel haalbare doelen. Plan wat jij wilt gaan doen, waar, wanneer, voor hoe lang en met wie. Door te plannen heb je meer zekerheid dat je de activiteit ook echt gaat ondernemen.
Werkt het echt?
Uit verschillende studies blijkt dat de impact en de ernst van vermoeidheid echt minder kunnen worden door de factoren die vermoeidheid veroorzaken aan te pakken. Vooral beweging en het verdelen van je energie kan erg behulpzaam zijn. Kijk dus goed naar wat jouw energievreters en energiegevers zijn, en probeer die goed in te plannen in jouw dag. Bekijk daarnaast welke factoren jouw vermoeidheid beïnvloeden en probeer die aan te pakken. Het kan ook helpen om ondersteuning of hulp van anderen te vragen, bijvoorbeeld van familie, vrienden of je huisarts. Vermoeidheid heeft een grote impact op je leven en ondersteuning kan je helpen hiermee om te gaan. Ten slotte vertelde Joke dat geduld en doorzettingsvermogen je ver kunnen brengen, want vermoeidheid is helaas niet gemakkelijk en snel op te lossen.
Afsluiting
De Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland (RZN) wil Joke Vriezekolk hartelijk bedanken voor haar interessante presentie over Reuma en Vermoeidheid. Ook bedanken wij iedereen die aan het webinar heeft deelgenomen.
Volgende webinar op 21 maart: ‘Chronisch ziek en seksualiteit’
Het volgende webinar van RZN gaat over Chronisch ziek zijn en seksualiteit. Dit webinar is op dinsdag 21 maart van 19:00 tot 20:00 uur. Arts-onderzoek Anouk Huberts en psychotherapeut-seksuoloog Hester Pastoor van het Erasmus MC zullen tijdens dit webinar vertellen welke invloed chronische ziekten hebben op je seksualiteit. Ook leggen ze uit hoe je dit in de spreekkamer kunt bespreken en geven ze tips.
Wil jij er graag bij zijn op dinsdag 21 maart 2023? Je bent van harte welkom! Meld je aan bij de Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland (RZN) via [email protected] o.v.v. Webinar Chronisch ziek en seksualiteit.
Eerdere webinars terugkijken
Bekijk ook eerdere webinars die RZN heeft georganiseerd.
