Veel chronische medicijngebruikers hebben geen contact met zorgverlener
Veel mensen in Nederland gebruiken chronisch medicijnen. Uit onderzoek van Patiëntenfederatie Nederland blijkt dat 1 op de 6 van die chronische medicijngebruikers geen contact heeft met een zorgverlener over het medicijngebruik. Reden voor de Patiëntenfederatie om apothekers en artsen die medicijnen voorschrijven op te roepen alerter te zijn op het contact met deze mensen. Er is namelijk vaak behoefte aan een gesprek over de medicatie. Bovendien kan zo’n gesprek de gezondheid en het medicijngebruik van iemand verbeteren.
Het onderzoek van de Patiëntenfederatie
De Patiëntenfederatie Nederland heeft mensen die langdurig medicijnen gebruiken gevraagd naar het contact dat zij hebben met zorgverleners. Aan het onderzoek deden bijna 9000 mensen uit het Zorgpanel van de Patiëntenfederatie mee. Eén op de zes deelnemers gaf aan geen contact te hebben met een zorgverlener over het gebruik van hun medicijnen, nadat de medicatie was voorgeschreven. Terwijl er over tijd wel veranderingen in de medicatie nodig kunnen zijn. Er kunnen zelfs gezondheidsproblemen ontstaan als iemand medicijnen blijft gebruiken die hij eigenlijk niet meer nodig heeft. Mensen denken vaak dat artsen dit wel in de gaten houden. Maar daar heeft de arts meestal geen tijd voor.
Hoe langer mensen medicijnen gebruiken, hoe minder vaak zij contact hebben over hun medicijngebruik. Een derde van de mensen die geen contact heeft met een zorgverlener, zou dat volgens het onderzoek wel graag willen. Bovendien zouden ook mensen die hier wel contact over hebben graag vaker contact willen. Daarbij willen mensen vaker meer contact als zij meerdere medicijnen gebruiken.
Waarover gaat het contact met chronische medicijngebruikers?
Mensen die graag contact over hun medicijngebruik willen, willen bijvoorbeeld bijwerkingen bespreken. Of ze vragen zich af of de medicijnen nog wel nodig zijn. Of dat er misschien betere alternatieven bestaan. Ook willen mensen kunnen vragen of zij hun medicijnen nog wel juist gebruiken. Maar liefst 70% van de ondervraagden geeft volgens het onderzoek van de Patiëntenfederatie aan dat er na een gesprek met een zorgverlener iets verandert in het medicijngebruik. De dosering werd bijvoorbeeld aangepast of ze stapten over naar een ander medicijn. Ook kwam het voor dat mensen helemaal stopten met het gebruik van een medicijn. Volgens Dianda Veldman, directeur van de Patiëntenfederatie, is het daarom belangrijk dat iedereen die langer dan een jaar medicijnen gebruikt jaarlijks een gesprek heeft over het medicijngebruik. Ook wel de medicijn-APK genoemd.
Behoefte aan gesprek met zorgverlener
Dat de behoefte aan zo’n medicijn-APK er is, blijkt ook uit het onderzoek van de Patiëntenfederatie. Veel chronische medicijngebruikers vinden het namelijk fijn om hierover regelmatig contact te hebben met een zorgverlener. Maar dit contact is ook goed voor de gezondheid, maakt mensen bewuster van hun medicijngebruik en kan verspilling van medicijn tegengaan. In het gesprek kun je bijvoorbeeld bespreken hoe je het medicijngebruik ervaart. Werkt de medicatie nog goed? Is het prettig in het gebruik of moet er iets veranderd worden? Zeker bij langdurig medicijngebruik is het belangrijk een afweging te maken tussen het effect van het medicijn en eventuele bijwerkingen. Als de bijwerkingen de overhand krijgen is het de vraag of stoppen niet verstandiger is.
Rol voor de apotheker bij gesprek met chronische medicijngebruikers
Maar wie moet dat gesprek met chronische medicijngebruikers voeren? Veel organisaties zien daar een rol in weggelegd voor de apotheker. De apotheker weet namelijk niet alleen alles van medicatie, maar beschikt ook over een volledig overzicht van de medicijnen die iemand gebruikt. Helaas blijkt uit het onderzoek van de Patiëntenfederatie dat er in de praktijk drempels zijn die ervoor zorgen dat de apotheker deze rol niet vanzelfsprekend op zich neemt. De meeste mensen die in gesprek gaan over hun medicatie, hebben namelijk vooral contact met hun huisarts (65%) of medisch specialist (52%). Slechts 30% bespreekt chronisch medicijngebruik met de apotheker. Daarom adviseert de Patiëntenfederatie om te onderzoeken waar de drempels ontstaan, maar vooral ook hoe deze overwonnen kunnen worden. Zodat de apotheker als zorgverlener een grotere rol kan spelen bij het gesprek over chronisch medicijngebruik.
Volgens Dianda Veldman van de Patiëntenfederatie kunnen apothekers door dit gesprek meer maatwerk leveren. Het gesprek brengt problemen aan het licht, bijvoorbeeld omdat iemand een medicijn verkeerd is gaan gebruiken. Dat kan bijwerkingen geven of ervoor zorgen dat het medicijn niet optimaal werkt. Ook werkt niet elke dosering even optimaal, en houdt niet iedereen zich even strikt aan medicatievoorschriften. Door hier als apotheker jaarlijks over in gesprek te gaan heeft één partij alle informatie over het chronische medicijngebruik en kunnen problemen effectief worden opgelost. De apotheker kan hierbij contact zoeken met andere zorgverleners, zoals de huisarts.
Belang van samen beslissen
Uit het onderzoek van de Patiëntenfederatie blijkt ook hoe belangrijk samen beslissen bij medicijngebruik is. Als iemand samen met een zorgverlener over medicijnen beslist, voelt diegene zich namelijk prettiger over dat besluit (91%) dan wanneer de zorgverlener alleen beslist (65%). De betrokkenheid is bij samen beslissen van beide kanten groter. Beslissingen over medicijngebruik zou je daarom samen met een zorgverlener moeten kunnen nemen. Wil iemand goed meebeslissen over zijn medicijngebruik, dan moet hij zich wel kunnen voorbereiden. Zorgverleners moeten een gesprek daarom ruim van tevoren aankondigen. Ook moet iemand vooraf weten wat er in het gesprek aan bod komt.
Meer lezen?
- Lees hier het rapport van de Patiëntenfederatie over contact met zorgverleners over langdurig medicijngebruik
- 1 op de 6 gebruikers van medicijnen heeft daarover geen contact met zorgverlener – Patiëntenfederatie Nederland
- Dianda Veldman: ‘De apotheker is niet klaar als een medicijn is geleverd’ – FarmaMagazine
- Terugblik webinar ‘Leven met Medicijnen’ – Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland
- Informatie over samen beslissen – Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland
