Vaccinatie – Corona (Covid-19)

Corona (Covid-19)
Corona (Covid-19) is de ziekte, die wordt veroorzaakt door het coronavirus SARS-CoV-2. De klachten lijken in het begin vaak op een verkoudheid. De ziekte kan luchtwegklachten en koorts veroorzaken en in ernstige gevallen ademhalingsproblemen. Het virus wordt verspreid door druppeltjes, bijvoorbeeld door te hoesten, niezen, zingen of praten. Als je die druppeltjes inademt of bijvoorbeeld via de handen in je mond, neus of ogen krijgt, dan kun je besmet raken met het virus.
Je kunt het virus dan bij je dragen zonder er zelf ziek van te worden, maar je kunt wel andere mensen besmetten, die er ziek van worden. Ook kun je zelf ziek worden van het Coronavirus. Het ziekteverloop is bij iedereen anders. Soms wordt je niet of maar een beetje ziek van het virus. Andere mensen kunnen ernstig ziek worden en soms aan de gevolgen van de ziekte overlijden.

Wat zijn de klachten, die je bij Corona (Covid-19) kunt krijgen?
• Je kunt verkoudheidsklachten krijgen, bijvoorbeeld een neusverkoudheid, loopneus, niezen, keelpijn.
• Je kunt plotseling verlies van reuk en/of smaak krijgen, zonder dat je neus verstopt zit.
• Je kunt verhoging van je lichaamstemperatuur (37,5 graden tot 38 graden) of koorts (38 graden of hoger) krijgen.
• Je kunt gaan hoesten, krijgt het benauwd en krijgt pijn in de borstkas.
• Je kunt moeilijk of snel gaan ademen, bijvoorbeeld bij het lopen.
• Je kunt pijnklachten, spierpijn of gewrichtspijn krijgen.
• Je kunt hoofdpijn, pijn aan je oog of een oogontsteking krijgen.
• Je kunt prikkelbaar, in de war en/of duizelig worden.
• Je kunt buikpijn krijgen, moeten overgeven, misselijk worden en/of je hebt last van diarree.
• Je gaat afvallen en/of hebt geen zin om te eten.
• Je bent al moe als je weinig doet, bijvoorbeeld opstaan uit je stoel.
• Je kunt verschillende huidafwijkingen krijgen.

Wat moet je doen bij deze klachten?
• Blijf thuis als de corona-test laat zien, dat je Corona (Covid-19) hebt.
• Zorg, dat je genoeg eet en drinkt.
• Je kunt paracetamol nemen tegen pijn en koorts.

Bel meteen de huisarts of huisartsenpost als:

• Je steeds zieker wordt in een paar uren of dagen.
• Je steeds sneller of moeilijker gaat ademen, bijvoorbeeld bij het lopen.
• Je opnieuw koorts krijgt, nadat de koorts 1 dag of langer weg was.

Ben je ouder dan 70 of heb je een chronische ziekte of heb je minder weerstand?

Bel dan meteen de huisarts of huisartsenpost, als je koorts krijgt.

Hoeveel tijd zit er tussen het besmet raken met het virus en het ziek worden?
De incubatietijd is de tijd tussen het moment, dat je besmet raakt en het moment, dat je klachten krijgt. De incubatietijd van het coronavirus SARS-CoV-2 ligt tussen de 2 en 14 dagen. Je krijgt de klachten niet meteen als je het virus hebt.
Het duurt meestal 5 tot 6 dagen, voordat de klachten beginnen. Maar uit bron- en contactonderzoek blijkt, dat bij 99% van de mensen, die klachten krijgt, dit gebeurt binnen 10 dagen na het laatste contact, waarbij je de besmetting hebt opgelopen. Het duurt nooit langer dan 14 dagen, voordat je klachten beginnen.

Wanneer heb je meer kans om erg ziek te worden door corona, als je niet gevaccineerd bent?
• Je leeftijd bepaalt je kans om erg ziek te worden door corona. Hoe ouder je bent, hoe meer kans je hebt om ernstig ziek te worden.
• Je hebt als man meer kans om erg ziek te worden door corona dan als vrouw.
• Je hebt een verminderde afweer, bijvoorbeeld na een transplantatie of door chemotherapie tegen kanker.
• Je nieren werken erg slecht.
• Je hebt diabetes.
• Je hebt een ziekte aan je hart en bloedvaten, zoals hartfalen, hartkramp, een eerder hartinfarct of hartritmeproblemen.
• Je hebt COPD.
• Je hebt een ernstige leverziekte.
• Je hebt heel veel overgewicht: je BMI (body Mass Index) is hoger dan 40.

Heb je kans om erg ziek te worden door corona, als je wel volledig gevaccineerd bent?
Je kunt, als je een onderliggende ziekte hebt en een verminderde weerstand, wel ziek worden door Corona (Covid-19), maar je wordt minder ziek, dan wanneer je niet volledig gevaccineerd zou zijn.

Welke Coronavaccins worden gebruikt?
In Nederland worden of zijn de onderstaande vaccins gebruikt. Deze vaccins beschermen bij 2 prikken vanaf minimaal 14 dagen na de 2e prik. De uitzondering is het vaccin van Janssen met 1 prik vanaf minimaal 14 dagen na deze prik.
• De vaccins van BioNTech/Pfizer en van Moderna zijn RNA ribonucleic acid -vaccins (ribonucleic acid vaccins). In deze RNA-vaccins zit een vetbolletje met daarin een instructie (code), die ervoor zorgt dat je cellen spike-eiwitten gaan maken. Dit zijn de uitsteeksels op de buitenkant van het Coronavirus. Je afweersysteem herkent deze spike-eiwitten als lichaamsvreemd en gaat antistoffen aanmaken.
Moderna: het Moderna-vaccin is een mRNA-vaccin en bestaat uit 2 prikken. Het vaccin bevat een stukje genetische informatie: het mRNA. Dit mRNA zorgt voor het aanmaken van een kenmerkend eiwit van het coronavirus: het spike-eiwit. Stukjes van dit eiwit worden herkend door de afweercellen in je lichaam. Als reactie hierop maakt je afweersysteem antistoffen aan. Als je na de vaccinatie in contact komt met het coronavirus, dan beschermen die antistoffen je lichaam. Zo is de kans klein, dat je ziek wordt van het coronavirus. De mRNA-vaccins kunnen niet bij je DNA komen en dus nooit iets veranderen aan je genen. Je lichaam breekt het vaccin daarna vanzelf af.
BioNTech/Pfizer: het BioNTech/Pfizer-vaccin is een mRNA-vaccin en bestaat uit 2 prikken. Het vaccin bevat een stukje genetische informatie: het mRNA. Dit mRNA zorgt voor het aanmaken van een kenmerkend eiwit van het coronavirus: het spike-eiwit. Stukjes van dit eiwit worden herkend door de afweercellen in je lichaam. Als reactie hierop maakt je afweersysteem antistoffen aan. Als je na de vaccinatie in contact komt met het coronavirus, dan beschermen die antistoffen je lichaam. Zo is de kans klein, dat je ziek wordt van het coronavirus. De mRNA-vaccins kunnen niet bij je DNA komen en dus nooit iets veranderen aan je genen. Je lichaam breekt het vaccin daarna vanzelf af.
• De vaccins van AstraZeneca en van Janssen zijn vector-vaccins. In deze vector-vaccins zit een onschadelijk gemaakt verkoudheidsvirus (dat zich niet kan vermenigvuldigen) met daarin een instructie (code) die ervoor zorgt dat je cellen spike-eiwitten gaan maken. Net als bij de RNA-vaccins reageert je afweersysteem door antistoffen aan te maken.
AstraZeneca: het vaccin van AstraZeneca is een vector-vaccin en bestaat uit 2 prikken. Aan een bestaand verkoudheidsvirus (een adenovirus) wordt een klein stukje van de genetische code van het coronavirus toegevoegd. Op die manier gaat je afweersysteem aan de slag om antistoffen aan te maken tegen het spike-eiwit van het coronavirus. Komt je lichaam later nog eens in aanraking met het coronavirus? Dan wordt het virus herkend door je afweersysteem en maakt meteen antistoffen aan.
Janssen: het coronavaccin van Janssen is een vectorvaccin en bestaat uit 1 prik. Aan een bestaand verkoudheidsvirus (een adenovirus) wordt een klein stukje van de genetische code van het coronavirus toegevoegd. Op die manier gaat je afweersysteem aan de slag om antistoffen aan te maken tegen het spike-eiwit van het coronavirus. Komt je lichaam later nog eens in aanraking met het coronavirus? Dan wordt het virus herkend door je afweersysteem en maakt meteen antistoffen aan.

De meest voorkomende bijwerkingen
Er kunnen bijwerkingen ontstaan na de coronavaccinatie. Dit zijn bijwerkingen, die bij andere soorten vaccins ook voorkomen. Deze klachten ontstaan meestal binnen een paar dagen na de vaccinatie en gaan meestal vanzelf over. Als het nodig is, kan paracetamol gebruikt worden tegen de klachten. Soms ontstaan bijwerkingen wat later of houden ze langer aan. Als je je zorgen maakt over de bijwerkingen, neem dan contact op met je huisarts. De meest voorkomende bijwerkingen zijn:
• reacties op de plek van de prik, zoals pijn, roodheid en zwelling.
• hoofdpijn, koorts, koude rillingen.
• vermoeidheid, niet lekker voelen, misselijkheid.
• spierpijn, pijn in de gewrichten.
• opgezette lymfeklieren in de oksel en soms ook in de hals of bij het sleutelbeen.

Zeer zeldzame ernstige bijwerkingen bij vector-vaccins
Heel soms zijn er ook ernstige bijwerkingen bij de coronavaccinatie. Die komen nauwelijks voor. Bij de vaccins van AstraZeneca en Janssen kan het gaan om een propje in het bloed (trombose) in combinatie met een tekort aan bloedplaatjes (trombopenie). Deze bijwerking wordt afgekort als TTS (trombose en trombocytopenie syndroom). Als de onderstaande klachten optreden, dan is dat meestal binnen drie weken na de vaccinatie. Het is belangrijk om direct de huisarts te bellen als je de volgende klachten krijgt na de vaccinatie met Janssen of AstraZeneca:
• kortademigheid.
• pijn op de borst of in de buik.
• een zwelling of kou in arm of been.
• ernstige of verergerende hoofdpijn of wazig zicht.
• een aanhoudende bloeding.
• meerdere kleine blauwe plekken, rode of paarse plekjes of bloedblaren onder je huid.

Wat is het risico van een vaccinatie bij reuma?
De inschatting is, dat een Corona-infectie een veel groter risico voor je gezondheid vormt, dan het krijgen van een vaccinatie ertegen. Het is dus verstandig om je vaccinatie niet uit te stellen als je de oproep krijgt. Dus ook niet als je veel klachten door je reuma hebt of vanwege de planning van je medicijninname of -toediening.
Gebruik je medicijnen, die je weerstand minder maken? Zoals medicijnen tegen reuma? Stop nooit zomaar met deze medicijnen. Bespreek dit altijd eerst met je dokter. Je afweer onderdrukkende medicijnen kunnen de vaccinatie wat minder effectief maken. Afweer onderdrukkende medicijnen zijn bijvoorbeeld corticosteroïden, csDMARDs, biologicals, biosimilars en JAK-remmers. Het effect van de vaccinaties is minder betrouwbaar en je hebt bij sommige vaccins meer kans op complicaties.
Maar de vaccinatie biedt je dan nog steeds bescherming tegen een Corona-infectie. Het is dus verstandig om de vaccinatie niet uit te stellen. Dus ook niet als je veel klachten door je reuma hebt of vanwege de planning van je medicijninname of -toediening. Volgens de NVR (Nederlandse Vereniging voor Reumatologie) kun je veilig gevaccineerd worden. Tot nu toe zijn de geteste vaccins veilig gebleken.

Help mee