Terugblik webinar ‘Reuma en Zorg op Afstand’
Op 15 januari organiseerde de Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland (RZN) een webinar met als thema ‘Reuma en Zorg op Afstand’. Wouter Bos gaf als gastspreker een inspirerende presentatie over zorg op afstand. Wouter is werkzaam als reumatoloog bij Reade, het centrum voor reumatologie en revalidatie in Amsterdam. Daarnaast is hij gespecialiseerd in eHealth. Wat zijn de ervaringen met reumazorg op afstand? En hoe zou deze zorg er in de toekomst uit kunnen zien?
Wat is zorg op afstand?
Zorg op afstand lijkt een simpel begrip, maar wat verstaan we daar nou precies onder? De definitie luidt als volgt: “Het op afstand verlenen van zorg, door gebruik te maken van informatie- en communicatietechnologie (ICT). De patiënt en zorgverlener bevinden zich hierbij niet in dezelfde ruimte.” Voor zorg op afstand hoeft iemand dus niet naar het ziekenhuis te komen. De zorg kan bijvoorbeeld ook plaatsvinden door een telefonisch gesprek met de zorgverlener. Bij sommige onderdelen van zorg, zoals fysiotherapie, kan ‘Blended Care’ ook een uitkomst zijn. Blended Care is zorg door een professional op locatie. Deze zorg vindt daarnaast ook thuis plaats, bijvoorbeeld door oefeningen die je zelf thuis kan uitvoeren.
Moderne technieken en online systemen
Moderne technologie en online communicatie, zoals e-mailcontact en videobellen, maken zorg op afstand steeds beter mogelijk. Er bestaan ook ‘portalen’ waarop zowel je zorgverlener als jij zelf kunnen bijhouden hoe het gaat. In het portaal zijn ook afspraken, het medisch dossier en medicatie te bekijken. Ook uitslagen van onderzoek kan je terugvinden in je portaal. Zo blijven zowel je zorgverlener als jij zelf op de hoogte van je gezondheid. Hiervoor hoef je elkaar niet live gesproken te hebben. Veel ziekenhuizen werken al met zulke portalen, maar die portalen zijn vaak onderling niet aan elkaar verbonden. Als je bij meerdere ziekenhuizen behandeld wordt, moet je dus ook meerdere portalen bijhouden. Dat is natuurlijk niet erg efficiënt. Daarom is de Persoonlijke GezondheidsOmgeving (PGO) ontwikkeld. Een PGO is je eigen online dossier. In een PGO verzamel je je medische gegevens die afkomstig zijn van de zorgverleners bij wie je onder behandeling bent zoals je huisarts, je fysiotherapeut of je reumatoloog. In een PGO kan je ook je gezondheidsgegevens verzamelen die je zelf meet bijvoorbeeld via de stappenteller of de slaapmonitor. De PGO staat nu nog in de kinderschoenen maar zal in de toekomst door steeds meer mensen worden gebruikt.
Voor- en nadelen van zorg op afstand
Zorg op afstand heeft verschillende voor- en nadelen. Als patiënt hoef je niet te reizen naar je afspraak. Dit bespaart tijd en geld. Als zorgverlener kan je je spreekuur flexibeler indelen. Zo kan je meer tijd vrijmaken voor mensen die de zorg echt nodig hebben. Aan de andere kant is persoonlijke aandacht wat lastiger bij zorg op afstand. Daarnaast wordt de indruk die je krijgt van iemand completer door iemand in beeld te zien. Dat is niet bij alle vormen van zorg op afstand mogelijk. Ook is lichamelijk onderzoek niet mogelijk op afstand. Ook voor de zorgorganisatie heeft zorg op afstand enkele nadelen. Je kan minder goed als zorgorganisatie in beeld komen bij de patiënten die ‘op bezoek’ komen. Ook de zorgmedewerkers komen minder met elkaar in contact. Er zijn immers minder gesprekken in de wandelgangen. Daar staan wel een aantal voordelen voor de maatschappij tegenover. Er is minder CO2 uitstoot en het toenemende personeelstekort in de zorg kan door zorg op afstand beter worden opgevangen.
Digitale vragenlijsten
Zorg op afstand zou in de toekomst dus mooie uitkomsten kunnen bieden. Daarvoor is het wel van belang dat je als zorgverlener goed op de hoogte blijft van wat er speelt bij je patiënt. Digitale vragenlijsten spelen daarin een belangrijke rol. In zo’n digitale vragenlijst kan je als patiënt aangeven hoe het met je gaat. De vraag is of zo’n digitale vragenlijst zo’n goed beeld geeft van jou als patient, dat je minder vaak naar het ziekenhuis hoeft voor controle. Om deze vraag de beantwoorden, volgde Reade 103 mensen met Reumatoïde Artritis (RA). Alle deelnemers hadden minimaal 2 jaar RA, een lage ziekteactiviteit en geen verandering in hun medicatie in de 6 maanden voorafgaand aan het onderzoek. De helft van de deelnemers kreeg gewone zorg, de andere helft kreeg zorg op afstand. Alle deelnemers werden 1 jaar gevolgd. Wat bleek? Digitale vragenlijsten gaven een goed beeld van hoe het met mensen gaat. Een vragenlijst kan gewrichtsonderzoek niet vervangen. Maar door een digitale vragenlijst zijn er minder controle consulten nodig. Met zo’n digitale vragenlijst kan 70% van de polikliniekbezoeken bespaard worden onder mensen bij wie het goed gaat en bij wie de RA stabiel is.
Eén contactmoment op locatie blijft aan te raden
Door de vragenlijst voorafgaand aan een afspraak in te vullen, kan je een hoop tijd besparen. De uitslag op de vragenlijst kan namelijk aanleiding zijn om een fysieke afspraak om te zetten naar een telefonische afspraak. Dat kan natuurlijk alleen als de uitslag van de digitale vragenlijst goed is. Bovendien vinden reumatologen het verstandig om toch minimaal één contactmoment in het ziekenhuis per jaar met iedere patiënt te behouden.
Afsluiting
RZN wil Wouter Bos hartelijk bedanken voor zijn interessante presentatie.
Volgend webinar: Zaterdag 12 februari ‘Reuma en Osteoporose’
Op zaterdag 12 februari organiseert RZN het webinar ‘Reuma en Osteoporose‘. Wil je erbij zijn? Meld je dan aan via [email protected].
Eerdere webinars
Ben je benieuwd naar de webinars die RZN eerder heeft georganiseerd? Dan kun je de webinars hier terugkijken.
