Terugblik webinar ‘Reuma en complementaire therapie’
Op woensdag 15 mei organiseerde de Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland een webinar over reuma en complementaire therapie. De spreker voor het webinar was Bart van den Bemt, hoogleraar aan de Faculty of Medical Sciences van de Radboud Universiteit en senior apotheker van de Sint Maartenskliniek. Tijdens het webinar gaf Bart informatie over verschillende kruiden en natuurlijke geneesmiddelen en hun, al dan niet, bewezen effect op reuma. Ook sprak hij zich uit over de verlegenheid rondom het bespreken van natuurlijke geneesmiddelen in de spreekkamer.
Wat is complementaire therapie?
Meer dan de helft van de mensen met reuma gebruikt complementaire therapie. Dit houdt in dat zij naast hun reguliere medicatie, zelf middelen zoals kruiden of olie gebruiken. Dit doen zij om pijn of andere kwalen te verlichten. Er hangt echter een taboe op de werking van deze middelen. Het helpt om dit taboe te doorbreken en om minder zwart of wit te kijken naar deze middelen.
Volgens Bart van den Bemt is er veel meer overlap tussen reguliere en complementaire geneesmiddelen. Immers, veel reguliere medicijnen die tegenwoordig gebruikt worden, zijn afgeleid van bepaalde werkzame stofjes uit planten. Ondanks deze overlap, geeft Bart ook meteen een groot verschil aan tussen complementaire therapie en reguliere therapie. Dit verschil zit hem in het feit dat reguliere therapie bij reumatoïde artritis de ziekte in de kern kan remmen en zo de ziekteactiviteit sterk kan verlagen. Daarnaast kan ook voorkomen worden dat er schade ontstaat aan het gewricht. Complementaire therapieën kunnen wel zorgen dat de pijn minder wordt, maar remmen de ziekte zelf niet. Daarom is het volgens Bart belangrijk dat je reumaremmers zoals methotrexaat, sulfasalazine, hydroxychloroquine en de biologicals blijft gebruiken. Wijzig hierin alleen iets in gebruik in afstemming met de behandelaar.
Inzet complementaire therapie
Bart zette tijdens het webinar een aantal middelen op een rijtje waarvoor bewijs is dat het een effect kan hebben op de pijnstilling. Sommige van deze kruidengeneesmiddelen kunnen echter ook een wisselwerking hebben met andere medicijnen. Hierdoor zou de werking van deze medicijnen kunnen verminderen. Daarom is het belangrijk dat je aan je apotheker of arts vraagt of deze natuurlijke geneesmiddelen wel samen gaan met je andere medicijnen.
Stoppen om te kijken wat er gebeurt
Daarnaast deelde Bart dat als je besluit een complementair geneesmiddel te gebruiken en het effectief lijkt, je het gebruik na drie maanden altijd even stopzet. Doet het natuurlijke geneesmiddel inderdaad z’n werking op je klachten? Dan zullen na het stoppen de klachten terugkomen. Stop je en komen je klachten niet terug? Dan heeft het middel waarschijnlijk geen invloed op je klachten of zijn de klachten vanzelf overgegaan. Zo kan je voor jezelf meten wat het natuurlijke geneesmiddel doet voor jou.
Onderzoek naar effect
Volgens medische onderzoeken lijken er een aantal middelen een effect te hebben tegen pijn. Bart besprak verschillende middelen voor zowel reumatoïde artritis (RA) en artrose:
Reumatoïde artritis
Bij RA zijn er volgens Bart van den Bemt een aantal middelen die mogelijk een effect zouden kunnen hebben. In het webinar benoemt hij de volgende vier middelen:
- Visolie: kan ontstekingsremmend werken, maar het effect is beperkt en er is een hoge dosis (2-3g) nodig voor een effect.
- GLA (gamma linoleenzuur): heeft beperkt effect wanneer dosis (2-3g) gebruikt wordt.
- Kattenklauw: zou onstekingsremmend werken maar het effect lijkt klein en is weinig onderzocht.
- Thunder god vine: is bewezen effectief voor pijnverlichting maar geeft wel veel mogelijke vervelende bijwerkingen zoals diarree, zweten, misselijkheid, mondzweren en maagbloedingen.
Artrose
Artrose is nog niet te verhelpen. Wel is bewezen, dat bewegen en afvallen (bij overgewicht) kan helpen pijn te verminderen. Voor de natuurlijke geneesmiddelen zijn er een aantal waarbij een klein effect op pijn bij artrose gemeten is:
- SAM (adenosylmethionine): blijkt een eeffectieve Maar komt met vervelende bijwerkingen.
- Avocado sojaboon olie: kan effectief zijn bij pijnverlichting in de juiste dosering.
- Boswelia: zou mogelijk effect hebben op pijn maar kan soms misselijkheid en diarree veroorzaken.
- Kurkuma (geelwortel): biedt een mogelijk effect tegen pijn, maar het is nog weinig onderzocht. Daarnaast kan kurkuma voor maag/darmklachten zorgen.
- Chondroitine: de subtypes van artrose zijn nog te weinig onderzocht voor dit middel. Het is dus niet duidelijk voor wie dit middel het beste werkt. Chondroitine zou mogelijk effect hebben op de afbraak van kraakbeen.
- Duivelsklauw: effectief bij dosis van 50 mg, maar hier is minder sterk bewijs voor dan bij andere middelen. Het middel kan ook een aantal vervelende bijwerkingen hebben.
- MSM(methylsulfonylmethane): werkt mogelijk ontstekingsremmend. Maar bij hoge doses kan je maag/darmklachten krijgen en het zou mogelijk een bloedverdunnend effect hebben.
- Glucosamine: werking pas na enkele weken. Maar hoe beter het onderzoek naar glucosamine was, hoe lager de gemeten effecten waren.
Kwaliteit natuurlijke geneesmiddelen
Bart heeft zelf ook de kwaliteit van natuurlijke geneesmiddelen onderzocht. Zo deed hij een test voor 15 verschillende merken glucosamine. Hieruit bleek dat in maar 2 van de 15 merken, de daadwerkelijke dosis hetzelfde was als wat er op het label was aangegeven. Ook liep de geadviseerde dosis op het label per merk uiteen. Het is daarom belangrijk dat je jezelf goed informeert voor je met een complementaire therapie start.
Conclusie
Er zijn nog geen natuurlijke geneesmiddelen die de ziekteactiviteit van reuma kunnen beïnvloeden. Wel kunnen sommige middelen helpen pijn te verminderen. Het is belangrijk om het gesprek over deze middelen met elkaar aan te gaan; ook in de spreekkamer.
