Terugblik webinar ‘Samen Beslissen over Medicijnen’
Medicijnen kunnen helpen om reumaklachten te verminderen. Veel mensen met reuma hebben dan ook baat bij medicatie. Maar het is soms best lastig om medicijnen altijd goed te gebruiken, vooral als je langdurig medicatie gebruikt. Als je medicatie niet goed gebruikt, kan het effect ervan minder worden. Daarom is het belangrijk om samen met je reumatoloog te beslissen welke behandeling het beste past bij jou. Hoe je dat doet en waarom het belangrijk is om medicatie goed te gebruiken, vertelde professor Bart van den Bemt op maandag 23 januari 2023 tijdens het webinar ‘Samen Beslissen over Medicijnen’.
Therapietrouw
Professor Bart van den Bemt is apotheker en medisch manager bij de Sint Maartenskliniek in Nijmegen. Ook is hij als onderzoeker verbonden aan het Radboudumc. Bart houdt zich onder andere bezig met therapie bij reumatische ziektes en pijn. Ook focust Bart zich op therapietrouw, biologicals en biosimilars. Hij weet daarom veel over reumamedicatie en wat het betekent om daarmee te leven. Bart vertelde tijdens het webinar dat veel mensen in Nederland medicijnen gebruiken. Therapietrouw is de mate waarin iemand zijn medicatie inneemt zoals dat is afgesproken met de arts. Als iemand medicijnen anders of niet gebruikt, spreken we van therapieontrouw. Het probleem daarvan is dat medicijnen dan niet goed werken.
Therapieontrouw
Volgens Bart gebruikt de helft van de mensen een medicijn precies volgens het voorschrift van de arts, maar de helft ook niet. Er zijn verschillende manieren waarop mensen therapieontrouw kunnen zijn. Het kan bijvoorbeeld zijn dat iemand start met de medicatie, maar deze niet goed gebruikt. Of iemand gebruikt de medicatie wel goed, maar stopt te vroeg. Ook kan het zijn dat iemand helemaal niet met de medicatie begint, of dat iemand doses overslaat. Daarnaast bewaart 90% van de mensen medicijnen niet volgens de bijsluiter, bijvoorbeeld onder een te hoge of te lage temperatuur. Daardoor neemt de werking af.
Oorzaken van therapieontrouw
Er zijn verschillende oorzaken voor het feit dat mensen hun medicatie niet altijd goed gebruiken. Dit kunnen praktische redenen zijn, bijvoorbeeld omdat je het medicijn vergeet in te nemen of omdat je moeite hebt met de verpakking. Ook kan het liggen aan de informatie die iemand heeft gekregen over het medicijn. Als je de instructies of de behandeling bijvoorbeeld niet goed begrijpt, is de kans groot dat je het medicijn verkeerd inneemt. Dit zijn onbewuste keuzes van therapieontrouw.
Daarnaast bestaan er bewuste keuzes om medicijnen niet goed te gebruiken. Bijvoorbeeld vanwege de invloed die het heeft op je leven. Het kan zijn dat het medicijn vervelende bijwerkingen of ongemak geeft of dat je geen voordeel van de medicatie ziet, waardoor je de medicatie niet goed gebruikt. Ook spelen ideeën over het medicijn mee. Als iemand medicijnen bijvoorbeeld onnatuurlijk, gevaarlijk of verslavend vindt, kan dat ertoe leiden dat hij het medicijn niet goed gebruikt.
Oplossingen om therapieontrouw tegen te gaan
Voor de oorzaken van therapieontrouw bestaan gelukkig verschillende oplossingen. Om een onbewuste keuze van therapieontrouw tegen te gaan kun je een medicijnwekker zetten, een medicijnstrip gebruiken, of kiezen voor een makkelijkere verpakking. Als iemand bewust de keuze maakt om een medicijn niet goed te gebruiken, is het vooral belangrijk dat iemand de noodzaak van het medicijn inziet. Aangezien er niet één manier van therapieontrouw is, is het altijd belangrijk om individueel te kijken welke factoren bij iemand meespelen. Als je samen met je arts een behandeling kiest is de kans ook groter dat je je daarin kan vinden en dat je je eraan houdt.
Samen beslissen
Bart vertelde dat samen beslissen een gezamenlijke manier van besluiten is waarbij de arts en patiënt wederzijds de best beschikbare informatie uitwisselen. Om zo tot een keuze voor een behandeling te komen die het beste bij de voorkeuren van de patiënt past. Dit bestaat uit vier stappen:
- Keuze: Duidelijk maken aan de patiënt dat er een keuze is en dat de mening van de patiënt hierbij belangrijk is
- Opties uitleggen: Zorgverlener legt verschillende behandelopties met voor- en nadelen uit
- Voorkeuren bespreken: Zorgverlener en patiënt bespreken de voorkeuren van de patiënt
- Besluit nemen: Integreer kennis en voorkeuren om gezamenlijk tot een besluit te komen
Samen beslissen heeft verschillende voordelen. Mensen die samen met hun arts beslissen twijfelen namelijk minder over hun behandeling, zijn meer tevreden over de informatie die ze krijgen, maken keuzes die medisch gezien verstandig zijn en stoppen of switchen minder van behandelstrategie. Maar samen beslissen wordt niet altijd in de spreekkamer toegepast. Hoewel veel artsen en verpleegkundigen er een positieve houding tegenover hebben, weten ze niet altijd precies wat het inhoudt of hoe je het aanpakt. Omdat samen beslissen therapietrouw en de behandelrelatie verbetert is het echter belangrijk dat het beter wordt toegepast in de spreekkamer. En dat zorgverleners er meer over leren.
Zelf aan de slag met Samen Beslissen: 3 goede vragen
Er is een manier om zelf samen beslissen in de spreekkamer te stimuleren. Dit kun je doen aan de hand van 3 goede vragen:
- Wat zijn mijn mogelijkheden?
- Wat zijn de voor- en nadelen van die mogelijkheden?
- Wat betekent dat in mijn situatie?
Door deze vragen aan je arts te stellen krijg je betere informatie over je mogelijkheden en meer gerichte informatie. Ook ben je zo meer betrokken en kun je zelf meebeslissen over de behandeling die het beste bij jou past. Volgens Bart leiden deze vragen er niet toe dat gesprekken langer duren. Samen beslissen helpt juist om therapietrouw te vergroten en daarmee de werking van de behandeling te verbeteren.
Afsluiting
De Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland (RZN) wil Bart van den Bemt hartelijk bedanken voor zijn interessante presentie over Leven met Medicijnen. Ook bedanken wij alle deelnemers voor hun actieve deelname en nuttige vragen tijdens het webinar.
Volgende webinar op 13 februari: ‘Reuma en Vermoeidheid’
Het volgende webinar van RZN gaat over Reuma en Vermoeidheid. Dit webinar is op maandag 13 februari van 19:30 tot 20:30 uur. Tijdens het webinar zal Dr. Joke Vriezekolk uitleggen wat vermoeidheid precies is. Ook vertelt ze welke behandelmogelijkheden er bestaan om vermoeidheid tegen te gaan, of om er zo goed mogelijk mee om te leren gaan.
Wil jij er graag bij zijn op maandag 13 februari 2023? Je bent van harte welkom! Meld je aan bij de Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland (RZN) via [email protected] o.v.v. Webinar Reuma en Vermoeidheid.
Eerdere webinars terugkijken
Bekijk hier ook eerdere webinars die RZN heeft georganiseerd.
