Terugblik Webinar ‘Gezond eten en leven – hoe doe je dat?’
Gezond leven is belangrijk, zeker als je reuma hebt. Maar soms is het maken van gezonde keuzes makkelijker gezegd dan gedaan. Wat is nou gezond en wat niet? En hoe motiveer je jezelf om gezonde keuzes te maken? Daarover vertelde Prof. dr. Hanno Pijl op 22 mei tijdens een webinar van de Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland over gezond eten en leven. Hanno is hoogleraar Diabetologie en internist-endocrinoloog op de afdeling Interne Geneeskunde in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Daarnaast is hij onder andere actief (geweest) bij de Gezondheidsraad en Stichting Je Leefstijl als Medicijn. Bovendien is Hanno mede-initiatiefnemer van het Nederlands Innovatiecentrum voor Leefstijlgeneeskunde. Hanno is dus expert op het gebied van gezond eten en leven.
Aantal chronisch zieken in Nederland neemt toe
In Nederland, en veel andere westerse landen, krijgen veel mensen te maken met een chronische ziekte. Hoe ouder je wordt, hoe groter de kans dat je ziek wordt. Maar ook jongeren en kinderen krijgen met chronische ziektes te maken. Veroudering vergroot de kans op ziekte. Maar volgens Hanno is veroudering niet de belangrijkste oorzaak van de grote mate waarin chronische ziektes voorkomen in onze samenleving.
Blue zones
Veroudering verklaart dus niet helemaal dat chronische ziektes steeds meer voorkomen in Nederland. Dat veroudering niet altijd hand in hand gaat, blijkt bijvoorbeeld uit de “blue zones”. Dat zijn verschillende gebieden in de wereld waar mensen opvallend oud worden en gezond zijn. In die blue zones wonen bijna tien keer zo veel mensen die 100 jaar of ouder zijn dan bij ons. Bovendien krijgen mensen er veel minder chronische ziektes, zoals reuma, diabetes en hart- en vaatziekten. Die blue zones bewijzen dus dat veroudering niet per definitie gepaard gaat met ziekte.
7 factoren die bijdragen aan chronische ziektes
Er zijn verschillende factoren die een belangrijke rol spelen in het ontwikkelen van een chronische aandoening. Bij het ontstaan van veel chronische ziektes in onze samenleving spelen 7 factoren een belangrijke rol. Die factoren zijn: chronische stress, te weinig beweging, roken, slaaptekort, alcohol, giftige stoffen en te veel “verkeerd” voedsel. Welke factor de grootste rol speelt bij het ziek worden, wisselt per ziekte en per persoon. Ziek worden hangt ook samen met enkele erfelijke factoren en de bacteriën in onze darmen.
Voeding en ontsteking
“Verkeerde” voeding kan dus een rol spelen bij het ontwikkelen van een chronische ziekte. Maar wat is er dan mis met onze voeding? Iedere keer dat je eet, volgt een ontstekingsreactie. Dat heeft te maken met de stofwisseling die nodig is voor het verteren en opslaan van je eten. Omdat onze voeding niet lichaamseigen is, reageert ons afweersysteem erop en ontstaat een ontsteking. Wanneer je niet te vaak en te veel eet, remt die ontsteking weer. Het lichaam komt dan weer in balans. Maar de sterkte van de ontsteking is afhankelijk van wat, hoe veel en hoe vaak je eet. Zo’n ontsteking is over het algemeen geen heftige, acute ontsteking, maar een langzaam voortkabbelende ontsteking. Je kunt van die ‘rustige’ ontsteking wel degelijk heel moe worden.
Bewerkte voeding
Bewerkte, door de industrie gemaakte voeding is niet goed voor ons. Die producten roepen een hele sterke ontstekingsreactie op in het lichaam. Als je daar elke dag te veel van eet, krijg je een heftige, chronische ontstekingsreactie. De ontsteking zal dan niet meer afzwakken naar een gebalanceerd niveau, maar blijft op een te hoog level. Bewerkte voeding bevat vaak een aantal dingen die niet goed voor ons zijn:
- verzadigde vetten;
- suiker en zetmeel;
- emulgatoren (bindingsstoffen);
- AGEs (giftige stoffen die ontstaan door het verhittingsproces).
Daarnaast ontbreken in bewerkt voedsel vaak voedzame stoffen die we nodig hebben. Bewerkte voeding bevat meestal weinig tot geen goede, ontstekingsremmende stoffen, zoals:
- vezels;
- vitamines;
- mineralen;
Wat is nou “gezonde voeding”?
Er zijn dus allerlei stoffen die goed en slecht zijn voor je lichaam. Maar hoe ziet een gezond voedingspatroon er nou concreet uit? Volgens Hanno staat één regel met stip op nummer 1: vermijd industrieel geproduceerde voedingsmiddelen zo veel mogelijk. Dat gaat niet alleen om supermarktproducten. Ook brood van de bakker kan allerlei overbodige en ongezonde stoffen bevatten. Daarnaast kun je letten op de volgende zaken:
- Groente en fruit zijn de basis van dagelijkse voeding
- Wees zuinig met zetmeel (brood, pasta, rijst)
- Gebruik altijd volkoren graanproducten (met mate)
- Gebruik volvette melkproducten, vooral yoghurt, kwark en kaas
- Eet af en toe een handje ongezouten noten
- Eet 2x per week vette vis
- Eet matig vlees
- Gebruik olijfolie als dressing en om te braden
- Drink water/koffie/thee in plaats van fris- en fruitdrank
Gezond eten in 3 stappen
Hanno vat in 3 eenvoudige stappen samen waar je op moet letten bij gezond eten. Stap 1: eet onbewerkt voedsel. Het is goed om zo veel mogelijk producten te eten die je zelf nog in de keuken moet bewerken. Stap 2 is: eet zo gevarieerd mogelijk. Door verschillende producten te eten, krijgt ons lichaam een mix van gezonde voedingstoffen binnen. Stap 3: eet niet te veel. Te veel voeding is niet goed voor ons. Je hoeft maar te eten tot je voor 80% vol zit.
Kortom, eet bewust en neem er de tijd voor. Eet dus niet voor de televisie, maar liever aan tafel. Probeer bewust bezig te zijn met je eten, te luisteren naar je lichaam en niet meer te eten dan nodig. Bon appétit!
Afsluiting
De Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland (RZN) bedankt Hanno Pijl hartelijk voor zijn interessante presentatie.
Meer lezen?
- Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland: Leefstijl – voeding
- Gezonde gewoontes en voeding
- Voeding en leefstijl bij reumatoïde artritis
