Werk en Inkomen – solliciteren
Solliciteren met reuma
Als je gaat solliciteren, heb je vaak maar één doel. Je wilt zo goed mogelijk uit de hoek komen en uiteindelijk aangenomen worden. Dan is het slim om vooraf even na te denken over wat je wel en niet zegt over je reumaklachten. Een werkgever mag je niet afwijzen vanwege je ziekte, maar toch gebeurt dit in de praktijk wel.
Solliciteren met een niet-zichtbare chronische ziekte of handicap
Zelfs als je solliciteert op werk, dat binnen je mogelijkheden past, is het belangrijk om vooraf na te denken over eventuele moeilijkheden. Wat heb je nodig om je werk goed te doen of op je werkplek? Waar loop je eventueel tegenaan? Als dit geen issue is, hoef je ook niet persé aan te geven, dat je reuma hebt.
Is het slim om het toch te vertellen tijdens de sollicitatieprocedure?
Je hoeft niet altijd bij een sollicitatie te zeggen, dat je ziek bent. Je bent alleen verplicht om je ziekte en beperkingen te melden, als je kunt verwachten, dat je hierdoor je nieuwe werk niet goed kunt doen in de toekomst. Als je reuma gevolgen heeft voor het uitvoeren van je werk, dan moet je dit melden. Als dit niet zo is, hoef je niet te melden, dat je reuma hebt.
Officieel mag een werkgever in het sollicitatiegesprek geen vragen stellen over je gezondheid of je ziekteverzuim bij een vorige werkgever of ziekte. Wel mag de werkgever er van uitgaan, dat jij je beperkingen, als die de arbeidsgeschiktheid kunnen beïnvloeden, zelf meldt in het gesprek. Een werkgever mag ook vragen stellen, waarbij je moet aangeven of je geschikt bent voor de functie. Kun je bijvoorbeeld lang staan bij frontdesk werk of kun je langdurig zitten bij een administratieve functie? Als je aangenomen wordt en het blijkt dat je dat niet kan en moet verzuimen door reeds bestaande beperkingen, dan heeft de werkgever het recht om je loonbetaling te stoppen of je zelfs te ontslaan.
Wat is wijsheid, vertellen of verzwijgen
Of je nu vertelt of niet, dat je reuma hebt, het heeft dus allebei voor- en nadelen. Welke keuze je ook maakt, het kan altijd anders uitpakken en er is geen één manier, die het beste is. Het is vaak afhankelijk van welke werkgever je voor je hebt en wat de verwachtingen zijn. Vaak kom je door eerlijk te zijn het meest ver.
• Nadelen: als je open en eerlijk bent over je reuma en de mogelijke beperkingen, kan het zijn dat je hierop afgewezen wordt. De werkgever wil misschien niet het risico lopen, dat je vaker afwezig bent of niet volwaardig kunt functioneren in je werk. Ook onbegrip en onbekendheid met de ziekte kunnen leiden tot afwijzing. Je kunt er dus voor kiezen te zwijgen over je reuma. Dit kan een goede keuze zijn om aangenomen te worden, maar tegelijkertijd bestaat de kans, dat je overschat wordt. Als niemand weet, dat je ziek bent of een beperking hebt, kunnen ze ook geen rekening met je houden. Als de kans groot is, dat je ziekte of beperking invloed heeft op je functioneren in het werk, dan is het dus wel verstandig dit aan te geven. Dat kan zijn een behoefte aan een kleine rustpauze tussendoor vanwege vermoeidheid of behoefte aan een aangepaste begintijd op je werk. Doe je dat niet en val je tijdelijk of langdurig uit door klachten, waar jij al van op de hoogte was tijdens je sollicitatie? Dan heeft je werkgever het recht om je loonbetaling te stoppen of je te ontslaan.
• Voordelen: als jij eerlijk bent over je reuma en je mogelijke beperkingen, laat dat zien, dat jij er voor wil gaan. Als je aan kunt geven, wat je nodig hebt, laat je meteen zien, dat je jezelf kent en weet wat voor jou belangrijk is om goed te kunnen functioneren in je werk. Een werkgever kan op basis daarvan besluiten je toch aan te nemen.
Handige tool
Kenniscentrum Phrenos, Tilburg University/Tranzo en Samen Sterk zonder Stigma ontwikkelden CORAL 2.0 (Conceal Or Reveal Decision Aid). Als je gaat solliciteren: open zijn of niet? En áls je open bent: wat vertel je dan, op welk moment en aan wie? Deze methode helpt om je persoonlijke afwegingen rondom openheid bij bijvoorbeeld werk op een rijtje te krijgen. De volgende onderwerpen komen aan bod:
• de voor- en nadelen van openheid.
• wat vertel je wel, wat niet?
• aan wie geef je welke informatie?
• op welke manier?
• wat is een goed moment om het gesprek aan te gaan, als je dat wilt?
• je persoonlijke waarden hierbij.
Aanstellingskeuring
In de vacaturetekst voor een baan moet staan, dat een aanstellingskeuring onderdeel is van de selectieprocedure. Soms is dit verplicht bij bepaalde beroepen. Voordat de aanstellingskeuring uitgevoerd wordt, moet worden gemeld, waarom de keuring plaatsvindt en wat de bedrijfsarts precies gaat onderzoeken.
De bedrijfsarts mag je alleen vragen stellen over je gezondheid, als dat een risico oplevert voor je werk of veiligheid. De werkgever moet je erop wijzen, dat je niet verplicht bent om mee te werken. De werkgever moet duidelijk maken waarom en waarop je wordt gekeurd. Je bent niet verplicht is om de uitslag van de keuring met de werkgever te delen. Er wordt alleen gekeken of je je werk goed kunt doen. Je kunt je altijd uit een keuring terugtrekken. De werkgever ontvangt dan geen uitslag van de keuring. Als er wel een keuring is, krijg je als eerste de uitslag van je keuring te horen. Pas na jóuw toestemming mag de bedrijfsarts de uitslag aan de werkgever vertellen.
De bedrijfsarts zegt dan alleen of je: wel geschikt (goedgekeurd), niet geschikt (afgekeurd) of geschikt bent onder bepaalde voorwaarden. Je hebt altijd recht op een onafhankelijke herkeuring.
De werkgever mag geen gezondheidsvragen stellen. Doet de werkgever dit wel, dan kun je dit melden bij de Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen (CKA).
Wet op de medische keuringen (WMK)
De Wet op de medische keuringen (WMK) beschrijft de regels voor een aanstellingskeuring. Een aanstellingskeuring mag in principe niet. Een keuring mag alleen als de uitoefening van je werk risico’s kan opleveren voor je gezondheid en veiligheid en alléén als de werkgever die risico’s niet met de gebruikelijke maatregelen kan beperken.
Als de vacaturetekst voor een baan niet vermeldt, dat een aanstellingskeuring onderdeel is van de selectieprocedure, maar de werkgever twijfels heeft, kan hij een keuring door een onafhankelijke arbodienst of bedrijfsarts aanvragen. Een arbodienst of bedrijfsarts adviseert van tevoren of er gekeurd mag worden voor een bepaalde baan: jij mag dat advies altijd inzien. De werkgever moet duidelijk maken waarom en waarop je wordt gekeurd. Je kunt je altijd uit een keuring terugtrekken. De werkgever ontvangt dan geen uitslag van de keuring. Als er wel een keuring is, krijg je als eerste de uitslag van je keuring te horen. Pas na jóuw toestemming mag de bedrijfsarts de uitslag aan de werkgever vertellen. Hij zegt dan alleen of je geschikt of ongeschikt bent of dat je geschikt bent onder bepaalde voorwaarden. Je hebt altijd recht op een onafhankelijke herkeuring.
Als een aanstellingskeuring niet aan alle wettelijke regels voldoet, kun je je medewerking weigeren én een klacht indienen bij de Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen (CKA).