Samen beslissen: hoe denkt ‘de patiënt’ hierover?
Samen beslissen binnen de reumazorg lijkt in theorie logisch, maar blijkt in de praktijk weerbarstiger. Kan je reumatologen trainen om samen met hun patiënt te beslissen? Biedt een dashboard tijdens het spreekuur uitkomst? En de patiënt, hoe ziet die samen beslissen eigenlijk? Deze vragen kwamen aan bod in de sessie ‘Samen Beslissen Anders Bekeken’ tijdens de NVR Najaarsdagen op 23 en 24 september. Ook RZN patientpartner Bertha Maat deelde haar ervaring met samen beslissen in de spreekkamer.
“Stel je zit in de tandartsstoel. Zou je het dan prettig vinden om te weten waar je aan toe bent? Of laat je je verrassen?” zo start Bertha Maat haar presentatie tijdens de NVR Najaarsdagen.
Samen beslissen als standaard
Bertha heeft sinds 1985 Reumatoïde Artritis. Sindsdien heeft ze een behoorlijke ‘reumacarrière’ opgebouwd in de spreekkamer. “Wanneer je de diagnose RA krijgt, dan kom je terecht in een vreemde wereld: de wereld van ‘de patiënt’. Als nieuwe patiënt heb je geen idee van de mogelijkheden die je hebt om mee te denken over je behandeling. Dan is het goed als je reumatoloog of reumaverpleegkundige dit vanaf de start uitlegt. Dat het normaal is dat je in de spreekkamer steeds samen beslist over de volgende stap. Ieder consult bevat namelijk een keuzemoment waarin samen beslissen belangrijk is, ook als je besluit niks te veranderen aan een behandeling.” aldus Bertha. Samen beslissen is dus een manier van samenwerken in de spreekkamer. Een cultuur die vanaf de start van je behandeling bij een reumatoloog of reumaverpleegkundige duidelijk moet zijn.
Wat wil ik bespreken en aanpakken?
“Samen beslissen doe ik zowel voor, tijdens als na mijn gesprek in de spreekkamer.” vertelt Bertha. “Zo is een goede voorbereiding van je gesprek belangrijk. Meestal ontvang ik voor mijn gesprek bij de reumatoloog of reumaverpleegkundige een vragenlijst. Hierin kan ik aangeven hoe het met mij gaat. De uitkomsten op deze vragenlijst gebruik ik vaak als leidraad voor de vragen die ik wil stellen tijdens mijn bezoek.”
De meerwaarde van het bespreken van een vragenlijst
“Tijdens het gesprek in de spreekkamer is het voor mij de dood in de pot als ik een vragenlijst heb ingevuld en er niet op wordt teruggekomen. Dat demotiveert mij enorm om de vragenlijst een volgende keer in te vullen.” vertelt Bertha. “Juist door de vragenlijst er tijdens een consult bij te pakken, kunnen we de thema’s bespreken die aandacht nodig hebben. Niet alle scores uit de vragenlijst die ‘niet zo goed zijn’ hoeven besproken te worden. Ik kan zelf aangeven welke scores ik zou willen bespreken. Ze vormen misschien de aanleiding om iets in mijn behandeling te wijzigen of om doorverwezen te worden naar een andere zorgverlener voor aanvullende behandeling.”
Hulp bij beantwoorden: Wat vind ik belangrijk?
“Tijdens het overwegen van een behandeling probeer ik altijd aan te geven wat ik belangrijk vind. Dat helpt om tot een keuze van een behandeling te komen die het beste bij mij past. Ik vraag vaak of er een keuzehulp beschikbaar is voor de behandeling waar ik over twijfel. Zo’n keuzehulp helpt om een keuze te kunnen maken. Soms vraag ik ook om bedenktijd voordat ik een keuze maak.”
Groot verschil in keuzehulpen en vragenlijsten
Bertha benadrukt in haar presentatie dat de ondersteuning bij het samen beslissen over een behandeling voor reuma soms zo kan verschillen per ziekenhuis. Dit geldt zeker voor het gebruik van vragenlijsten en keuzehulpen. “Mijn vriendin in Groningen die ook RA heeft, krijgt een andere vragenlijst toegestuurd voor haar gesprek bij de reumatoloog dan de vragenlijst die ik toegestuurd krijg in mijn regio. Dat maakt het moeilijk om onze scores op een vragenlijst te vergelijken. Mijn wens voor de toekomst zou dan ook zijn om samen met mensen met reuma te komen tot landelijke keuzehulpen en vragenlijsten die door iedere afdeling reumatologie worden gebruikt.”
Over de presentatie ‘Samen beslissen anders bekeken’
Bertha’s presentatie was onderdeel van de sessie ‘Samen beslissen anders bekeken’. Tijdens deze sessie vertelde reumatoloog Natalja Basoski over de aandacht vanuit de NVR Commissie Kwaliteit voor samen beslissen. Onderzoeker Annelieke Pasma en reumatoloog Laura Kranenburg van het Erasmus Medisch Centrum deelden hun ervaringen met het opleiden van hun team reumatologie in samen beslissen. Ook vertelden zij over het project ‘Samen beslissen bij reuma’ dat zij met de Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland hebben uitgevoerd. Reumatoloog Angelique Weel van het Maasstad ziekenhuis ging tot slot in op de meerwaarde van een dashboard om het samen beslissen in de spreekkamer te ondersteunen. Het Maasstad ziekenhuis heeft dit dashboard sinds kort in gebruik en laat de scores (in de loop van de tijd) zien van patiënten op thema’s uit hun vragenlijst. Patiënten kunnen ook zien hoe hun scores zich verhouden tot de scores van patiënten met dezelfde vorm van reuma. Patiënten kunnen hun scores ook thuis inzien. Daarnaast kunnen zij via de app tips krijgen over hoe ze ook zelf aan de slag kunnen om deze scores te verbeteren.
Lees ook:
- Een goed gesprek begint met “Hallo” – Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland
- Laat je horen in de spreekkamer – Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland
- Samen Beslissen en Reuma – Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland
- Samen beslissen met behulp van een dashboard – Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland
