Reumatoïde artritis – oorzaak
Reumatoïde artritis (RA)
Reumatoïde artritis (RA) betekent letterlijk: reumatische gewrichtsontsteking. Het is een auto-immuunziekte en verloopt wisselend: er zijn perioden, waarin je (veel) last hebt van gewrichtsontstekingen, maar dan wisselen die af met perioden, waarin je weinig of geen last van gewrichtsontstekingen hebt (remissie).
Auto-immuunziekte
Reumatoïde artritis (RA) is een auto-immuunziekte, omdat je afweersysteem zich als het ware keert tegen je eigen lichaam. Je afweersysteem keert zich tegen vreemde ziekteverwekkers, zoals bacteriën en virussen. Hierdoor komen ontstekingseiwitten (antistoffen) vrij. Deze bestrijden de binnenkomende ziekteverwekkers. Maar soms denkt je afweersysteem onterecht, dat je eigen gezonde lichaamscellen ook vreemde ziekteverwekkers zijn. Als de ontstekingseiwitten (antistoffen) onjuiste oproepen doen, waarbij je eigen gezonde lichaamscellen ook gezien worden als vreemde ziekteverwekkers, dan worden ze auto-antistoffen (auto-antilichamen) genoemd. Bij een afweerreactie op je eigen gezonde lichaamscellen zijn er dan ontstekingsreacties zonder dat er een vreemde ziekteverwekker aanwezig is. Je wordt dan ziek van de reactie tegen je eigen cellen. Chronische (terugkerende) gewrichtsontstekingen kunnen leiden tot beschadigingen van je gewrichten, zie de afbeelding onder. Er kunnen ontstekingen ontstaan in bijvoorbeeld je gewrichten, pezen, spieren, organen, bloedvaten of zenuwen.
Erfelijkheid
Reumatoïde artritis (RA) is geen erfelijke ziekte. Wel kan RA soms voorkomen bij meerdere mensen in een familie. Bepaalde genen waarmee je wordt geboren, kunnen er voor zorgen dat je meer kans op het krijgen van RA hebt. Als je zelf RA hebt, is de kans dat je eerstegraads familieleden (ouders, broers, zussen of kinderen) die ziekte ook krijgen iets hoger dan gemiddeld. Een aanleg voor een bepaalde erfelijke factor (multifactoriële overerving) kan de mogelijkheid van het ontwikkelen van reumatoïde artritis vergroten. Bij mensen met een bepaalde genetische aanleg (HLA-type van de shared epitope-hypothese) komt reumatoïde artritis vaker voor en is het verloop van de ziekte ernstiger.
Roken
Roken is een belangrijke risicofactor bij reumatoïde artritis (RA). Roken zorgt ervoor, dat sommige medicijnen minder effectief werken. Bij mensen, die anti-CCP of de reumafactor in het bloed hebben, kan roken het afweersysteem negatief stimuleren en ook andere klachten veroorzaken, zoals bijvoorbeeld het ontstaan van reuma noduli. Dit zijn kleine, stevige knobbeltjes onder de huid in de buurt van gewrichten, die ontstoken zijn.
Overgewicht
Met overgewicht kun je meer last van je ziekte hebben. In het vetweefsel zitten stofjes, die je afweersysteem extra prikkelen en ontstekingen in je gewrichten veroorzaken en ze verergeren.
Een deel van de medicijnen tegen reumatoïde artritis (RA) wordt met injecties gegeven. Je krijgt dan injecties met medicijnen mee naar huis, die je zelf moet toedienen. Een ander deel van de medicijnen wordt via een infuus gegeven in het ziekenhuis. Uit onderzoek is gebleken, dat bij medicijnen via een infuus in het ziekenhuis het verschil in ziekteactiviteit tussen mensen met en zonder overgewicht minder groot is dan bij medicijnen via injecties. Dat komt waarschijnlijk omdat medicijnen via een infuus in het ziekenhuis gedoseerd worden op basis van je lichaamsgewicht. Bij injecties gebeurt dit niet, waardoor er relatief gezien een te lage dosis van het medicijn gegeven wordt, omdat het medicijn niet afgestemd wordt op je lichaamsgewicht.
Hormonen
Bij vrouwen kunnen hormonen en het gebruik van de anticonceptiepil een rol spelen bij de klachten veroorzaakt door reumatoïde artritis (RA). Je kunt heftige klachten krijgen tijdens de menstruatie en in de overgang, waarschijnlijk door de daling van de oestrogeenspiegels in het bloed. De menstruatie kan ontregeld raken. Zwangere vrouwen hebben vaak juist minder last van hun ziekte. Als de ziekteactiviteit toeneemt, dan krijg je meer of een ander type ontstekingsremmers voorgeschreven. Als de ziekteactiviteit hetzelfde blijft, dan kunnen warmte en oefeningen de klachten opvangen.
Tot slot
Reumatoïde artritis (RA) komt op alle leeftijden voor, maar vaker bij vrouwen dan bij mannen. Vaak zijn mensen bij de eerste verschijnselen van RA tussen de 40 en 60 jaar.