De European League Against Rheumatism (EULAR) krijgt veel vragen binnen over vaccinaties tegen COVID-19 en de gevolgen daarvan voor mensen met reuma. Daarom heeft een speciale COVID-19 werkgroep van internationale experts en ervaringsdeskundigen een overzicht gemaakt van de antwoorden op de meeste gestelde vragen.
COVID-19 beïnvloedt nog altijd ons dagelijks leven. Met de ontwikkeling van vaccins tegen corona wordt onze toekomst gelukkig steeds rooskleuriger. De mogelijkheid om je tegen COVID-19 te vaccineren, roept ook veel vragen op. Dit is zeker ook het geval bij mensen met reuma en bij mensen die worden behandeld met geneesmiddelen die hun afweersysteem beïnvloeden. Hoe zal hun lichaam bijvoorbeeld (kunnen) reageren op een COVID-19 vaccin?
Taskforce voor antwoorden
Om deze vragen te beantwoorden heeft EULAR een werkgroep opgericht van ervaren zorgverleners en onderzoekers binnen de reumatologie maar ook van mensen met reuma die als ervaringsdeskundigen meedenken. De antwoorden die de werkgroep geeft op de onderstaande vragen zijn gebaseerd op de kennis die t/m 22 december 2020 beschikbaar was.
COVID-19 vaccin ook voor mensen met reuma?
Alle vaccins die op dit moment in ontwikkeling zijn voor COVID-19 zijn ‘niet-levende vaccins’. Deze vaccins infecteren je niet met het COVID-19 virus en veranderen ook niet je ‘genetische’ informatie. Deze vaccins kunnen veilig worden gebruikt door mensen die daarnaast ook geneesmiddelen gebruiken die hun afweersysteem beïnvloeden. Andere niet-levende vaccins zijn namelijk bewezen effectief gebleken bij deze groep. Om het sterker te zeggen, er is geen reden om deze vaccins te onthouden van mensen met reuma en mensen die worden behandeld met geneesmiddelen die hun afweersysteem beïnvloeden. Verschillende SARS-CoV-2 vaccins bevinden zich momenteel in een meer gevorderd stadium van ontwikkeling. Dit zijn vaccins op basis van mRNA (zoals die van Pfizer/BioNTech en van Moderna), op adjuvante eiwitten (zoals van Novavax) en op niet-repliceerbare vectoren (zoals van Astra-Zeneca en van Janssen).
Vaccinatie in combinatie met reumamedicatie
Vaccinaties moeten bij voorkeur worden gegeven wanneer je reuma zich in een rustige fase bevindt. Het heeft ook de voorkeur om te vaccineren vóórdat je geplande reumamedicatie krijgt toegediend die je afweersysteem kunnen beïnvloeden. Een vaccinatie is het meest effectief wanneer de hoeveelheid, of het niveau van je afweer-onderdrukking laag is. Echter, als je je reumamedicatie die je afweersysteem beïnvloedt zou verlagen, dan bestaat er altijd het risico dat je reuma opvlamt. Daarom is het niet aan te raden om je reumamedicatie te verminderen omwille van je COVID-19 vaccinatie. Natuurlijk kan je arts in specifieke gevallen andere keuzes maken, op basis van je persoonlijke conditie en/of op basis van de medicijnen die je gebruikt. Als je twijfelt, raadpleeg dan je reumatoloog. Onafhankelijk van de COVID-19 vaccinatie wordt de vaccinatie tegen Pneumokokken en de griepvaccinatie ten zeerste aanbevolen bij mensen met reuma en bij mensen die worden behandeld met geneesmiddelen die hun afweersysteem beïnvloeden.
Vragen & Antwoorden
Veel gestelde vragen van mensen met reuma en van mensen die geneesmiddelen gebruiken die hun afweersysteem beïnvloeden:
- Moet ik gevaccineerd worden?
Het is verstandig dat iedereen zich laat vaccineren tegen COVID-19.
- Moet ik dringend worden ingeënt?
Landen hebben totaal andere regels. Veel landen plaatsen op dit moment leeftijd en bewoners in- & personeel van verzorgingstehuizen bovenaan hun prioriteitenlijst.
- Is het ene vaccin beter voor mij dan het andere?
Te vroeg om te zeggen, met de huidige informatie is vaccinatie met een vaccin beter dan helemaal geen vaccinatie.
- Ik heb COVID-19 gehad. Moet ik gevaccineerd worden?
Op dit moment zijn er geen gegevens maar vaccinatie na COVID-19 wordt als veilig beschouwd en biedt mogelijk extra bescherming.
- Kan ik de vaccinatie krijgen als ik daarnaast ook mijn reumamedicatie en/of medicatie die mijn afweersysteem beïnvloedt, neem?
Ja, dat kan.
- Heeft een vaccin invloed op de werking van mijn reumamedicatie?
Nee.
- Wie moet ik raadplegen voor vragen over vaccinatie – mijn huisarts of mijn reumatoloog?
Als je specifieke vragen hebt, is je reumatoloog de beste bron van informatie.
- Welke gegevens zijn dan nodig om de juiste beslissing te nemen?
Kennis van je ziekteactiviteit, medicamenteuze behandeling en mogelijke co-morbiditeiten.
- Hoe zit het met bijwerkingen?
Het is vrij vroeg voor een definitief antwoord, maar tot nu toe zijn de geteste vaccins opmerkelijk veilig, vergelijkbaar met de vaccins die we kennen van de griepvaccinatie.
- Wat moet ik doen in het geval van een opvlamming?
Neem contact op met je reumatoloog om te bespreken wat je het beste kunt doen.
- Wat moet ik doen als ik zorgwekkende bijwerkingen ervaar van het vaccin?
Dit is onwaarschijnlijk, maar neem contact op met je reumatoloog.
- Activeert het vaccin mijn reuma?
Dit is onwaarschijnlijk, maar we hebben nog niet genoeg ervaring.
- Moet ik mij jaarlijks inenten, net als bij andere vaccinaties zoals griep?
Waarschijnlijk wel.
- Hoe zit het met de effecten van de vaccinatie op lange termijn?
Het is vrij vroeg voor een definitief antwoord, maar tot nu toe zijn de geteste vaccins opmerkelijk veilig.
- Heb ik meer risico op het krijgen van COVID-19?
Nee, er is geen bewijs dat het risico op het krijgen van COVID-19 hoger is bij mensen met reuma.
- Loop ik meer risico op een ernstiger verloop van COVID-19?
Door de reuma zelf loop je niet meer risico op een ernstiger verloop van COVID-19 maar -zoals bij iedereen- wanneer er bij jou sprake is van grote orgaanschade is (zoals nierfalen of een ernstige longaandoening) kan het risico op een ernstiger verloop van COVID-19 hoger zijn.
- Verhogen mijn behandelingen het risico op een ernstiger ziekteverloop van COVID-19?
De meeste van de geneesmiddelen die worden gebruikt voor reuma tonen geen verband met een ernstiger ziekteverloop van COVID-19. Tot nu toe zijn de enige behandelingen waarvan is aangetoond dat ze worden geassocieerd met een slechtere COVID-19 uitkomst de behandeling met meer dan 10 mg glucocorticoïden per dag.
Blijf op de hoogte van de meest actuele informatie
De komende maanden zal EULAR haar voorlopige aanbevelingen over alle aspecten van COVID-19 blijven bijwerken, inclusief de aanbevelingen over de vaccinaties. Bezoek voor de meest actuele informatie ook de EULAR website.
