PET-CT-scan voor de diagnose en behandeling van reuma
Wetenschappers komen steeds verder in onderzoek naar reuma. Ook op het gebied van beeldvormende technologieën zijn er nieuwe ontwikkelingen. Zo kunnen PET-CT-scans erg nauwkeurig in beeld brengen wat er precies gebeurt in je gewrichten. Ook geeft de scan de plekken in het lichaam waar nieuwe medicijnen aangrijpen. Deze technologieën worden op dit moment nog volop onderzocht. Maar volgens Conny van der Laken, hoogleraar reumatologie (Amsterdam UMC), zijn ze veelbelovend voor de toekomst. Van der Laken doet uitgebreid onderzoek naar verschillende beeldvormende technologieën en wil daarmee de reumatologische zorg verbeteren. In een interview met MedNet vertelde ze over de rol van de PET-CT-scan bij de diagnose en behandeling van reuma.
Reuma vroeg ontdekken met de PET-CT-scan
In haar onderzoek houdt Van der Laken zich onder andere bezig met het vroeg diagnosticeren van reuma. Ze onderzoekt welke cellen en eiwitten een rol spelen in de vroege fase van reumatische aandoeningen. Dit doet ze aan de hand van de PET-CT-scan in combinatie met speciale ‘merkerstoffen’, radioactieve stoffen. Als die stoffen zich binden aan bepaalde cellen en eiwitten, zijn die te zien op de scan. Daardoor kan de PET-CT-scan in een vroege fase al heel nauwkeurig afwijkingen laten zien. In die fase is het nog niet mogelijk om reuma vast te stellen aan de hand van lichamelijk onderzoek of bloedonderzoek. Bovendien brengt een PET-CT-scan niet alleen gewrichten in beeld, maar ook organen, bloedvaten en slijmvliezen. Zo geeft de scan al in een vroeg stadium veel waardevolle informatie.
Het ontwikkelen van therapie op maat
Van der Laken onderzoekt ook de rol die beeldvormende technologieën kunnen spelen bij het ontwikkelen van therapie op maat. Door gebruik te maken van merkerstoffen, kan de scan laten zien welke cellen actief zijn. Dat kan namelijk per persoon verschillen, waardoor niet elke behandeling voor iedereen even geschikt is. Door inzicht te krijgen in de actieve cellen, kan de arts beter bepalen welke therapie het beste bij iemand past. Dat vergroot de kans op een succesvolle behandeling.
Nieuwe medicijnen ontwikkelen en testen
Wetenschappers onderzoeken de afwijkingen die een PET-CT-scan laat zien vaak verder. Dat doen ze bijvoorbeeld door een biopt, een stukje weefsel, te nemen en te bestuderen. Zo komen ze meer te weten over de achterliggende oorzaken van de aandoening. Aan de hand daarvan kunnen ze weer nieuwe medicijnen ontwikkelen. Vervolgens kan Van der Laken de PET-CT-scan gebruiken om een nieuw geneesmiddel te testen. Daarvoor krijgt iemand een combinatie van het geneesmiddel en een merkerstof toegediend. De scan laat vervolgens zien of het geneesmiddel de juiste plek in het lichaam bereikt.
De scan aflezen met behulp van kunstmatige intelligentie
De PET-CT-techniek is nog in ontwikkeling. Daardoor is deze techniek op dit moment nog behoorlijk duur. Bovendien kan niet iedereen de beelden aflezen. Daar is veel vakkennis voor nodig. Daarom kunnen we de techniek op dit moment nog niet gebruiken in de reguliere zorg. Er zijn eerst nog een paar ontwikkelingen nodig, bijvoorbeeld zodat de scan nóg sneller en nauwkeuriger wordt. Om sneller en nauwkeuriger te meten, wil Van der Laken ook de rol van kunstmatige intelligentie bij het aflezen van de scan onderzoeken. Het zoeken en markeren van alle plekjes die oplichten op de scan is namelijk erg arbeidsintensief. Daarom zou het erg handig zijn als computers dit in de toekomst kunnen doen. Daar gaat Van de Laken, samen met andere onderzoekers, de komende 3 jaar aan werken.
Verschillende bruikbare beeldvormende technieken
Van der Laken en haar collega-onderzoekers zijn zeer gespecialiseerd op het gebied van de PET-CT-technologie. Maar ze kijken ook naar andere beeldvormende technieken, zoals MRI-scans en echografie. Ook die technieken kunnen namelijk heel geschikt zijn voor het onderzoeken van patiënten. Soms is het heel duidelijk welke techniek het beste antwoord geeft op een bepaalde vraagstelling. Soms is dat niet zo en moet je verschillende dingen proberen. Met haar onderzoek wil Van der Laken meer duidelijkheid krijgen over het gebruiken van de verschillende technologieën bij verschillende vraagstellingen.
Poll over de PET-CT-scan
De Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland zette onlangs een poll uit over de PET-CT-scan. In die poll vroegen we mensen met reuma waar zij tegenaan lopen wanneer ze een PET-CT-scan laten maken. De antwoorden op die poll zijn inmiddels verzameld. Binnenkort zullen we de resultaten delen op onze website.
