Overzicht van alle ziekteremmers bij ontstekingsreuma
Tegenwoordig zijn er veel verschillende ziekteremmers die kunnen helpen bij ontstekingsreuma. Bart van den Bemt is apotheker van de Sint Maartensapotheek in Nijmegen. In de februari editie van ReumaMagazine zette hij alle ziekteremmers bij ontstekingsreuma op een rij. De Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland kreeg toestemming van ReumaMagazine tot het overnemen van dit informatieve artikel.
Overzicht van alle ziekteremmers bij ontstekingsreuma
Wat een verschil! Zo’n 30 jaar geleden waren er nog maar een handjevol geneesmiddelen bij reumatische aandoeningen die de ziekte konden remmen. En nu! Nu zijn er tientallen. Dat is ook te merken in de klinische praktijk. Ontstekingsreuma is weliswaar een impactvolle aandoening, maar dankzij het uitgebreide arsenaal aan geneesmiddelen kunnen de klachten van ontstekingsreuma sterk worden verminderd, is er veel minder schade aan de gewrichten door de reuma en ondergaan veel minder mensen operaties vanwege complicaties door de reuma.
Maar heb je nog het overzicht van alle geneesmiddelen die de ziekte bij ontstekingsreuma kunnen remmen? Ik had het niet. Vandaar dat ik alle ziekteremmers bij ontstekingsreuma bij volwassenen voor je op een rij heb gezet. Ik heb me gefocust op reumatoïde artritis, spondyloartritis (waaronder de ziekte van Bechterew) en artritis psoriatica.
Overeenkomsten tussen reumaremmers
De overeenkomst tussen ziekteremmers bij ontstekingsreuma is, dat al deze middelen ons immuunsysteem enigszins afremmen. Bij ontstekingsreuma is ons immuunsysteem wat doorgeschoten waardoor er onder andere gewrichts- en soms ook huidklachten ontstaan. Anders dan pijnstillers die de pijn alleen verzachten, pakken de ziekteremmers de ontstekingsreuma bij de kern aan, waardoor de ziekte sterk wordt afgeremd. Deze middelen noemen we DMARDs (Disease Modifying AntiRheumatic Drugs). In de tabel staat een overzicht.
Verschillen in de manier waarop reumaremmers worden gemaakt
In de bovenste regel van de tabel zijn reumaremmers ingedeeld op basis van de manier waarop deze middelen worden gemaakt. Sommige worden, net zoals de meeste geneesmiddelen waaronder paracetamol, op de klassieke manier met behulp van chemische reacties gemaakt. Met uitzondering van methotrexaat worden deze middelen alleen als tablet gegeven. Dit in tegenstelling tot de biologische reumaremmers. Biologische geneesmiddelen zijn natuurlijke eiwitten die met behulp van levende cellen in de fabriek gemaakt zijn. Omdat eiwitten heel groot zijn en door het maagzuur worden aangetast, kan een biological alleen via een injectie of via een infuus worden gegeven.
Verschillen in werking van reumaremmers
Het grootste verschil tussen reumaremmers zit hem in de manier waarop ze werken. We weten steeds meer over ontstekingsreuma; we kunnen nu geneesmiddelen ontwikkelen die de reuma op een heel specifiek punt remmen. De conventionele DMARDs (zoals methotrexaat, sulfasalazine, hydroxychloroquine en leflunomide) werken vaak niet via één specifiek mechanisme maar via verschillende aangrijpingspunten. Hun bijwerkingen zijn dan ook best uitlopend. Behalve dat al deze middelen maag- en darmklachten kunnen geven zie je bij bijvoorbeeld methotrexaat ook afwijkende leverbloedwaarden en aften. Ook bij sulfasalazine kunnen bloedwaarden afwijken, terwijl bijvoorbeeld leflunomide soms een hoge bloeddruk geeft.
De nieuwere middelen werken wel via een specifiek aangrijpingspunt. Zo zijn er die werken op cytokines, de boodschapperstofjes van ons immuunsysteem. Voorbeelden van deze stofjes zijn tumor necrosis factor alfa en interleukine. De familie van de boodschapperstof interleukine bestaat niet uit één stofje, maar uit vele stofjes. Zo is er interleukine-6, interleukine-17 en interleukine-23. Bepaalde geneesmiddelen bij ontstekingsreuma remmen deze ontstekingsstofjes heel specifiek. Ssarilumab bijvoorbeeld is een interleuke-6 remmer, ixekizumab een interleukine-17 remmer en adalimumab remt tumor necrosis factor alfa. Ziekteremmers bij ontstekingsaandoeningen kunnen, naast boodschapperstofjes ook bepaalde immuuncellen afremmen (zogenaamde B- en T-cellen) of andere systemen die ons immuunsysteem regelen (JAK, PDE).
Welk middel past bij jou?
Welk middel het beste bij jou past, hangt allereerst af van de aandoening waar je last van hebt. Bij reumatoïde artritis, spondyloartritis of artritis psoriatica zijn ook andere dan reumamiddelen toepasbaar. Daarnaast hebben de artsen op basis van de effectiviteit, bijwerkingen en ervaringen vaak ook al in richtlijnen beschreven wat het beste middel is, in een bepaalde fase van de aandoening. Jouw arts weet dus al veel van de geneesmiddelen die voor jouw aandoening beschikbaar zijn. Jij weet veel van jouw eigen leven, en welk type geneesmiddel daar het beste bij past (tablet, injectie, infuus, toedienfrequentie), en of je ook nog andere aandoeningen hebt. Misschien heb je een kinderwens. Bespreek daarom bij de keuze van een geneesmiddel altijd de voor- en nadelen in jouw situatie.
Bron: ReumaMagazine 1-2024, Overzicht van alle ziekteremmers bij ontstekingsreuma
