Osteoporose – oorzaak

Botten

Botontkalking is een natuurlijk verschijnsel in het verouderingsproces. Botten verliezen hun stevigheid als je ouder wordt. Bot is levend weefsel en wordt je gehele leven lang voortdurend opgebouwd en weer afgebroken. Botten bestaan onder andere uit kalk (calcium), fosfor, merg en andere stoffen. Deze stoffen vormen een hechte structuur met kleine openingen ertussen. Als de botdichtheid van je botten vermindert en de kleine openingen in het bot groter en groter worden, dan neemt de botmassa (botdichtheid) af. Eerst krijg je osteopenie, die daarna overgaat in osteoporose. Bij osteoporose is de botdichtheid zo laag geworden, dat je botten heel gemakkelijk kunnen breken of inzakken.

Osteopenie

Osteopenie is het voorstadium van osteoporose. De grens tussen osteopenie en osteoporose is vaag. Je merkt niets, want er is geen pijn en je hebt geen lichamelijke klachten. Als je kind bent, maakt je lichaam meer botweefsel aan, dan het afbreekt. Die botaanmaak neemt nog verder toe als je veel beweegt. Vóór je 30 jaar bent, is de botmassa van je botten het grootste. Er wordt jaarlijks meer dan 10% van je botten vernieuwd en in je botten wordt voortdurend nieuw botweefsel aangemaakt en oud botweefsel afgebroken. Na je 35ste jaar verandert dit en wordt er meer botweefsel afgebroken dan aangemaakt. De botten verliezen dan langzaam hun stevigheid. Het geleidelijke proces van botverlies noemen we osteopenie. Als er nog meer botverlies optreedt, kan osteopenie overgaan in osteoporose (botontkalking).

Osteoporose

Osteopenie gaat over in osteoporose. Osteoporose (botontkalking) betekent letterlijk poreus bot of bot met gaten. Het is het gevolg van verlies van botmassa (botdichtheid) en van verandering in de botstructuur.
Osteoporose komt vooral door de leeftijd. Maar de aanleg voor osteoporose kan ook gedeeltelijk genetisch bepaald zijn. Als er bij jou osteoporose in de familie voorkomt, wordt dat als één van de belangrijkste risicofactoren gezien. Tot nu is er echter geen gen gevonden dat de aanwezigheid of afwezigheid van osteoporose kan voorspellen. Er is wel samenhang aangetoond tussen de aanwezigheid van risicofactoren voor osteoporose enerzijds en veel voorkomende gen mutaties anderzijds in genen, die betrokken zijn bij de bepaling van je botgroei, botontwikkeling, botmassa (botdichtheid), botafbraak en de mate van risico op een botbreuk (fractuur).

Risicofactoren voor osteoporose

Er zijn veel factoren, die je risico verhogen op het ontwikkelen van osteoporose en/of het breken van een bot (fractuur). Het herkennen van je risicofactoren is belangrijk om osteoporose of het breken van een bot (fractuur) te voorkomen of te laten behandelen, voordat het erger wordt.

Secundaire osteoporose

Je hebt secundaire osteoporose als je daarnaast een andere chronische ziekte hebt. Het verloop van die ziekte bepaalt hoe je secundaire osteoporose zich ontwikkelt. Met reumatoïde artritis (RA) heb je twee keer zoveel kans op osteoporose als iemand die niet ziek is. Dit geldt mogelijk ook, als je axiale SpA, artritis psoriatica en systemische lupus erythematodes (SLE) hebt.

Leeftijd osteoporose

Osteoporose komt vaak voor bij mensen boven de 50 jaar, vaker bij vrouwen dan bij mannen. Maar osteoporose kan op elke leeftijd voorkomen. Eén op de twee vrouwen en één op de zes mannen zullen op enig moment in hun leven een, aan osteoporose gerelateerde, botbreuk (fractuur) oplopen. Wereldwijd krijgt ongeveer één op de drie vrouwen en één op de acht mannen osteoporose.

Meer informatie osteoporose

Botten en gewrichten
Leids Universitair Medisch Centrum I Botaanmaak en botafbraak I https://youtu.be/ge3pI8kLL90?si=V2LE-0XE-68jTBw1
Reade Revalidatie & Reumatologie – Reade Osteoporose I https://youtu.be/VYzlwNcqy54?si=ob8939XGXi9gzX5o
Sint Maartenskliniek – Osteoporose – Gek van Geneesmiddelen I https://youtu.be/FjLXeurdArg?si=OM1Yetm5aJsqs6Sp
ReumaNet – Osteoporose: Wees alert! I https://youtu.be/zEWO4SMPmNQ?si=SMyjJ-xsoQXekDoh
MediaplanetBE – Osteoporose I https://youtu.be/7tKDagRrTD4?si=N02joJh2ZD_Op0GR
Thuisarts.nl – Werken aan sterke botten – Huisartsencentrum Klein Iterson Gouda I https://youtu.be/peqbRjNl1Ic?si=8oUyzbdIYi0taoMv
ReumaZorg Nederland – Webinar Reuma en osteoporose I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2022/
Juf Danielle – Osteoporose I https://youtu.be/PwFIg7adeeI?si=tKMLSERFJdCcmUia
Juf Danielle – Botten I https://youtu.be/eFJuzdBHM0k?si=6Uv_-QzbI40A4DlC
Juf Danielle – Fracturen I https://youtu.be/cdX57EhwvGk?si=Px1rNcMk7N107ru3
Juf Danielle – De cel: plasmamembraan en organellen I https://youtu.be/V6ugB6Dwwr0?si=-EqnkkCpKBEtq-T9
ReumaNet – Symposium Prof. Bruno Lapauw – Osteoporose I https://youtu.be/pyModBAjc8Q?si=lO-acKJsmNtBcaVk
Garvan Institute of Medical Research – What Is Osteoporosis – Science Animation I https://youtu.be/pkGX_RJ_sXA?si=dSG7uRZT2_5-EDoD

Amgen I Postmenopausal Osteoporosis I https://youtu.be/c5tc01WFYks
Amgen I Introduction to Bone Biology I https://youtu.be/inqWoakkiTc
Amgen I Osteoblasts and Osteoclasts I https://youtu.be/78RBpWSOl08
Amgen I Bone Remodeling and Modeling I https://youtu.be/0dV1Bwe2v6c
Osmosis from Elsevier – Bone remodeling and repair I https://youtu.be/Ei4seya3dOg?si=s7Y8mkD67dK_3Fwk
Amgen I Regulation of Osteoclast Activity I https://youtu.be/GpMV197xZXc
Amgen I Anatomy of a Fracture as a Result of Systemic Bone Loss I https://youtu.be/P5HwYWShBhw
Amgen I Sclerostin I https://youtu.be/ajsioxRrf1I

Medvibe – Anatomie les 1: Basisbegrippen I https://youtu.be/CRA4Ut2vgAI?si=OQsaLyo2jkBmjTwh
Medvibe – Anatomie les 2: Bindweefsel I https://youtu.be/ntZp1nRUFk8?si=yimMB2dkDqirHkNz
Medvibe – Anatomie les 3: Osteologie I https://youtu.be/0AE9_vZqij8?si=ZgZVvn2X5PM8kWBU
Bioritology – Functies en bouw van het skelet/botten I https://youtu.be/DSDse3DV5OE?si=NefS3V1e8GAbUkIM
Medvibe – Anatomie les 4: Gewrichten I https://youtu.be/2YQ6EOeiQck?si=Mtqn7hKKRXyrNz_F
Bioritology – Soorten en bouw van gewrichten I https://youtu.be/_vduJjoPyCY?si=p20RaoZLnnO2w_ER
Bioritology – Botverbindingen – gewrichten, kraakbeen, vergroeien, naadverbinding I https://youtu.be/5IgqjPdMQzE?si=5qbfUPXmuXLUKRGL
Bioritology – Verandering in botsamenstelling I https://youtu.be/_K7s9NYeM_c?si=-SKj6uo20iD2bfNA
Medvibe – De Rug Les 1: Overzicht van de rug I https://youtu.be/YMSyRJmJxyg?si=vMu_mvd–4Y-PjtP
Medvibe – De Rug les 2: Kenmerken van de wervels I https://youtu.be/k7HHqvwTbXw?si=UWGOL2Fi4h8a82SF
Medvibe – De Rug les 3: Cervicale wervels I https://youtu.be/4mG7uwitGzo?si=a841Q6hZ_vFOrkKI
Medvibe – De Rug les 4: C1, de Atlas I https://youtu.be/5w7NtRQ7Zi4?si=C_TrKbHo2kTBjK45
Medvibe – De Rug les 5: C2, de Axis I https://youtu.be/1FCn6tnLDsY?si=iTG9G6YavFkjWR7J
Medvibe – De Rug les 6: Thoracale wervels I https://youtu.be/RIagMjq1o14?si=zcONFlGM993K5N1r
Medvibe – De Rug les 7: Lumbale wervels I https://youtu.be/oRyA5CCRpeg?si=xvXpl6lh7GD854ia
Medvibe – De Rug les 8: Os Sacrum I https://youtu.be/vM7NS1QxugQ?si=616OyeVMioSD5t4c
Medvibe – De Rug les 9: Os Coccygis (staartbeen) I https://youtu.be/VDPpsUKET38?si=-MskIqV7KL5OHm8d
Medvibe – De Rug les 10: Gewrichten van de rug I https://youtu.be/QJCjsC2ZcvY?si=FXJdO0XBvxwmP_hW
Medvibe – De Rug les 11: Ligamenten van de rug I https://youtu.be/54lxdntQ16c?si=jT14j0m8-6O4OatE

Spieren
Medvibe – Anatomie les 5 Deel 1: Spierweefsel I https://youtu.be/qV2h2bidbmI?si=T_2kipQMVg-ohVBa
Medvibe – Anatomie les 5 Deel 2: Spiercontractie I https://youtu.be/oigA213NDTk?si=3VIetD4pjn1vCOt_
Medvibe – Anatomie les 5 deel 3: Spiernamen I https://youtu.be/BIsY6DF_VpA?si=VQAcHxF7qzDrpzyW
Bioritology – Bouw en werking van spieren I https://youtu.be/emwHc1e58Gw?si=2cgNCH-gBim3_O9z
Bioritology – Antagonisten en onwillekeurige/willekeurige spieren I https://youtu.be/ea5BCzutcWk?si=KxOnhWeuHwMLoLH0
Medvibe – De Rug les 12: De spieren van de rug. Deel 1 I https://youtu.be/l90JXHYd1io?si=-b3vweiGKlQ3xmhO
Medvibe – De Rug les 13: De spieren van de rug deel 2 I https://youtu.be/9k3StjD3VEs?si=FbXCcEe5S-FdWCJz
Medvibe – De Rug les 14: De spieren van de rug deel 3 I https://youtu.be/uDyTi1ZIBnQ?si=sjLyl5KOd_xpVrBc

Webinar Reuma en osteoporose. Osteoporose, oftewel botontkalking, is een chronische aandoening van het botstelsel. Door osteoporose neemt de botsterkte af, waardoor de kans op botbreuken groter wordt. Peter van den Berg, verpleegkundig specialist fracturen en osteoporose bij het Reinier de Graaf ziekenhuis in Delft, vertelt over onder andere wat osteoporose is, hoe het ontstaat en hoe je het kunt voorkomen of behandelen.

Webinar Leven met medicijnen. Medicijnen kunnen helpen om reumaklachten te verminderen. Veel mensen met reuma hebben dan ook baat bij medicatie. Maar het is soms best lastig om medicijnen altijd goed te gebruiken, vooral als je langdurig medicatie gebruikt. Als je medicatie niet goed gebruikt, kan het effect ervan minder worden. Hoe je dat kunt voorkomen en waarom het belangrijk is om medicatie goed te gebruiken, vertelde Prof. dr. Bart van den Bemt. Hij is apotheker en medisch manager bij de Sint Maartenskliniek en onderzoeker bij het Radboudumc.