Op een schaal van 1 tot 10: het onmeetbare meten
“Mijn pijn een cijfer geven, voelt alsof ik de pijn wegwuif. Alsof ik de invloed die de pijn heeft op mijn dagelijkse leven minimaliseer.’’, zo vertelt Angie Ebba aan Creaky Joints. Toch wordt de vraag ‘hoeveel pijn heb je?’ vaak gesteld, bijvoorbeeld door je reumatoloog of reumaverpleegkundige. Pijn is voor iedereen anders, dus wat voor de één milde pijn is, is voor de ander misschien ondraaglijk. Is pijn dan wel te meten op een schaal van 1 tot 10? Hieronder lees je daar meer over.
Pijn is subjectief
“Wat is uw pijn vandaag op een schaal van 1 tot 10?” vraagt de doktersassistente aan Angie. Ze was al bang dat die vraag zou komen. Ze weet namelijk nooit hoe ze die vraag moet beantwoorden. Jaren geleden, toen ze haar diagnose nog moest krijgen, ging ze naar de eerste hulp. Haar spieren verkrampten zo erg dat ze moeite had met ademen. Haar onbehandelde symptomen sloopten haar. Toen de dokter vroeg naar haar pijnschaal, mompelde Angie tussen de pijn door: “7”. Op het ziekenhuisbed naast Angie, aan de andere kant van het dunne gordijn, hoorde ze een andere patiënt praten en lachen met zijn familie. Toen de dokter hem die vraag stelde, zei hij: “11” – een ondraaglijke pijn. Daaruit blijkt wel dat pijn behoorlijk subjectief en persoonsafhankelijk is. Is pijn eigenlijk wel meetbaar op een schaal van 1 tot 10?
Wat is pijn?
Pijn is een natuurlijke menselijke ervaring. Doordat we pijn voelen, weten we dat er iets mis is. We leren erdoor wat wel en niet veilig is. Als een kind zich verbrandt aan de kachel, weet hij dat hij die niet meer moet aanraken. Daarnaast kan ons lichaam door middel van pijn als het ware met ons communiceren. Maar in de geneeskunde speelde pijn lang niet altijd zo’n grote rol als tegenwoordig.
De rol van pijn in de geneeskunde: vroeger en nu
Zorgverleners letten vroeger vooral op fysieke factoren, pijn was minder een focuspunt. Pijn werd bestudeerd door het bewust te veroorzaken bij proefpersonen om zo de pijnreacties met elkaar te vergelijken. Op die manier kon een inschatting worden gemaakt van hoe erg sommige pijnen moesten zijn. Tegenwoordig is pijn een veel belangrijker onderdeel van de geneeskunde. De vraag “Wat is uw pijn op een schaal van 1 tot 10?” stellen artsen pas sinds een jaar of 50. De vraag is een vast onderdeel van een doktersbezoek.
Het probleem van de pijnschaal
Toch blijft de vraag of de pijnschaal een betrouwbaar instrument is. Veel artsen zullen het er mee eens zijn dat pijn een hele subjectieve ervaring is. Iedereen zal pijn op een schaal van 1 tot 10 dus anders inschatten of benoemen. We kunnen pijn nou eenmaal niet objectief meten, we kunnen er alleen subjectief verslag van uitbrengen. Oftewel, pijn die iemand omschrijft als een 5, is voor een ander misschien een 8 en voor weer een ander slechts een 2.
Waarom de pijnschaal patiënten frustreert
De vraag om pijn een cijfer te geven, kan voor patiënten ook erg frustrerend zijn. Hoe geef je een cijfer aan de pijn die onderdeel is van je dagelijkse leven? Verschillende soorten pijn voelen vaak anders aan. Stekende pijn duurt meestal kort, maar is erg intens. Zeurende pijn is misschien minder intens, maar de continue aanwezigheid kan ondraaglijk worden. Ook de plek van de pijn speelt een rol. Voor sommigen is rugpijn funest, terwijl anderen hoofdpijn niet kunnen verdragen. Ook kunnen andere factoren, zoals vermoeidheid of drukte, de pijn erger maken of laten lijken. Bovendien kun je ook wennen aan pijn als die constant aanwezig is. Wat vorige week voelde als een 8, kan vandaag voelen als een 4, omdat je gewend bent aan die pijn.
Een nieuwe pijnschaal voor chronische pijn
Het is logische dat de geneeskunde pijn wil kunnen meten. Pijn is en blijft een indicator van ziekte of letsel. Maar pijn is persoonlijk, veranderlijk en kan niet zomaar worden uitgedrukt in een getal. Daarom zou het misschien beter zijn als er een andere schaal zou komen om chronische pijn mee aan te geven. Voor Angie is de belangrijkste vraag niet meer of ze pijn heeft. Ze focust zich op de vraag of de pijn ook andere aspecten van haar leven beïnvloedt. Kan ze door de pijn minder doen aan het huishouden? Moet ze sociale afspraken afzeggen? Is ze door de pijn een minder leuke moeder voor haar dochter? Angie denkt dat het beter zou zijn als artsen haar daarnaar zouden vragen. De pijn is er toch wel, dat moet ze accepteren. Daarom zoekt ze liever naar manieren waarop die pijn haar leven niet te veel zal beheersen.
Meer lezen
Heb jij ook vaak last van pijn en vind je het moeilijk om hiermee om te gaan?
