Methotrexaat lijkt niet schadelijk voor sperma
Tot nu toe kregen mannen met reuma vaak te horen dat ze geen methotrexaat konden gebruiken als ze een kinderwens hebben. Daar komt nu mogelijk verandering in. Mannen met reuma en een kinderwens lijken het medicijn toch veilig te kunnen gebruiken. Dat blijkt uit een onderzoek van promovendus Luis Fernando Perez en professor Radboud Dolhain van het Erasmus MC.
Vruchtbaarheid bij reuma vaker onderzocht
Al jarenlang zijn seksualiteit, vruchtbaarheid en zwangerschap van vrouwen met reuma thema’s voor onderzoek. Ook professor Dolhain focust zich al lange tijd op onderzoek naar deze onderwerpen bij vrouwen. Sinds een aantal jaar onderzoekt hij met zijn onderzoeksgroep ook de vruchtbaarheid van mannen met reuma. Promovendus Luis Fernando Perez deed mee aan deze onderzoeken. Hij focuste zich specifiek op het medicijnen methotrexaat (MTX) dat mannen met reuma soms gebruiken.
Stoppen met MTX bij een kinderwens
Veel mensen met een reuma starten hun behandeling met het middel MTX. Het middel is vaak effectief in het remmen van ontstekingen bij reuma. Het gebruik van het middel kan een foetus echter schade toebrengen. Daarom moeten vrouwen met een kinderwens stoppen met het gebruik ervan. Lange tijd gold dat advies ook voor mannen, omdat het middel spermacellen zou beschadigen. Maar stoppen met het gebruik van MTX is niet zonder risico’s. De reuma kan daardoor namelijk weer opvlammen, wat vervelende gevolgen heeft. Een actieve ziekte heeft bijvoorbeeld een negatieve invloed op de kwaliteit van sperma en het libido gaat ervan omlaag.
Geen negatieve effecten van MTX op spermacellen
Volgens Perez duurt de ontwikkeling van een spermacel 13 weken. Voor het onderzoek bekeek hij of het gebruik van MTX effect had op deze ontwikkeling. Uit de resultaten blijkt dat MTX het zaad geen schade toebrengt. Het DNA van de cellen leed niet onder het gebruik van het middel. Verder beïnvloedde MTX de beweeglijkheid van het zaad niet. Ook het aantal spermacellen per zaadlozing bleef gelijk tijdens het gebruik van MTX. Het gebruik van het middel lijkt dus niet schadelijk voor sperma.
Meer onderzoek nodig naar effecten van MTX op zwangerschap
De resultaten van het onderzoek zien er dus positief uit. Toch is er nog geen reden om het advies over het gebruik van MTX van mannen met reuma en een kinderwens aan te passen. Eerst willen de onderzoekers nog mannen volgen die MTX al langer gebruiken. Ook willen ze dat er meer onderzoek komt naar de invloed van MTX op zwangerschappen. In de spermacellen zaten geen sporen van MTX, maar in het spermavocht kwamen wel lage concentraties MTX voor. Perez verwacht niet dat die sporen problemen zullen veroorzaken tijdens de zwangerschap. Maar het is natuurlijk wel belangrijk om dat eerst goed te onderzoeken.
Praat over je kinderwens in de spreekkamer
Al in 2021 bleek uit een onderzoek van Perez dat mannen met reuma minder kinderen krijgen dan gezonde mannen. Toch bespreken maar weinig mannen dit onderwerp met hun reumatoloog. Perez hoopt dat zowel reumatologen als mannen met reuma meer zullen praten over seksualiteit en een kinderwens. Het is volgens Perez de hoogste tijd dat het taboe op dat onderwerp verdwijnt. Hij hoopt dat reumatologen mannen met reuma zullen helpen bij hun wens om vader te worden.
Over het onderzoek
Aan het onderzoek naar het effect van methotrexaat op sperma deden 20 mannen mee. Alle deelnemers zaten in de vruchtbare levensfase en waren recent gediagnosticeerd met reuma. Perez bekeek hun zaad voordat ze MTX ging gebruiken. Hij onderzocht hun zaad opnieuw nadat ze het middel drie maanden hadden gebruikt. Een paar mannen die meededen aan de studie gebruikten al langer MTX. Er deed ook een groep gezonde mannen mee aan het onderzoek. De onderzoekers vergeleken het zaad van de gezonde mannen met dat van de mannen die MTX gebruikten.
