Patiënten met reuma die worden behandeld met TNF blokkers, krijgen vaak meer medicijn dan nodig is. Zij kunnen de dosering veilig verlagen. Dit is één van de belangrijkste resultaten uit het proefschrift van Merel l’Ami, onderzoeker bij Reade. Het meten van de hoeveelheid medicijn in het bloed helpt bij het op maat behandelen van reumapatiënten.
TNF blokkers op maat
TNF blokkers zijn medicijnen die ontstekingen remmen door het lichaamseigen ontstekingsstofje TNF (tumornecrosefactor) te blokkeren. l’Ami deed onderzoek naar adalimumab en etanercept. Twee TNF blokkers die regelmatig worden voorgeschreven voor reumatoïde artritis, artritis psoriatica en ankyloserende spondylitis. Ze zijn beiden effectief, maar hebben ook bijwerkingen en zijn duur. Behandeling op maat is daarom een belangrijk doel.
Medicijndosering veilig verlagen
De standaard dosering van adalimumab en etanercept is voor iedereen gelijk. De hoeveelheid medicijn in het bloed (medicijnspiegel) verschilt per patiënt. Het eerste onderzoeksresultaat laat zien dat de dosering van adalimumab met één derde kan worden verlaagd bij patiënten met reumatoïde artritis, die veel medicijn in het bloed hebben. Ook patiënten die met etanercept worden behandeld kunnen de dosering verlagen. 63% van de patiënten met een rustige ziekte kan de helft minder injecteren. Hiervan kan ook een deel voor langere tijd stoppen met het medicijn.
Medicijnspiegel in bloed belangrijke graadmeter in keuze TNF blokkers
Het tweede onderzoeksresultaat is dat de medicijnspiegel laat zien waarom TNF blokker adalimumab niet goed werkt bij reumatoïde artritis. Dit helpt bij het kiezen van een tweede behandeling. Vooral patiënten die (te) weinig medicijn in het bloed hebben, kunnen baat hebben bij een tweede TNF blokker, zoals etanercept.
Geen afname van stofje TNF bij een rustig ziekteverloop
Tenslotte is onderzoek gedaan naar het stofje TNF zelf. De hoeveelheid TNF in het bloed is geen voorspeller voor wie kan stoppen met het medicijn. Een deel van de patiënten stopt (tijdelijk) met adalimumab of etanercept omdat zij minder TNF in het bloed hebben. De resultaten laten echter zien dat er geen afname is in de hoeveelheid TNF bij een rustige ziekte. Daarentegen lijkt TNF in een vroeg stadium van de behandeling wel te voorspellen of iemand veel antistoffen gaat vormen.
TNF blokker Adalimumab werkt dan minder goed.
Wat zijn TNF blokkers?
TNF blokkers zijn medicijnen die de ontsteking remmen door het ontstekingsstofje TNF (tumornecrosefactor) te blokkeren. Vijf TNF blokkers zijn goedgekeurd om reuma te behandelen waarvan adalimumab en etanercept er twee zijn. De standaarddosering van adalimumab en etanercept is op dit moment voor iedereen gelijk.
Verdediging Proefschrift
Op 24 januari 2020 verdedigt Merel l’Ami haar proefschrift aan de Vrije Universiteit te Amsterdam.
- Titel proefschrift: “Towards personalized treatment of rheumatic diseases with TNF inhibitors – behandeling op maat met TNF-blokkers bij reumatische aandoeningen”. Vrijdag 24 Januari 2020. Tijd: 13.45 uur. Locatie: Auditorium hoofdgebouw VU.
- Promotor: prof. dr. M.T. Nurmohamed
- Copromotor: dr. G.J. Wolbink
Over Reade:
Reade biedt en ontwikkelt hoogwaardige, specialistische revalidatiegeneeskunde en reumatologie. Reade heeft twee hoofdvestigingen en een groot aantal nevenvestigingen in algemene ziekenhuizen in Amsterdam en omstreken. Ook wordt specialistische zorg aangeboden in diverse scholen voor speciaal onderwijs en gespecialiseerde kinderdagcentra. Door dit netwerk is de organisatie in staat de juiste zorg dichtbij huis van de cliënt aan te bieden. Reade levert een onmisbare bijdrage aan de innovatie van de revalidatiegeneeskunde en reumatologie, en speelt een onderscheidende rol op het gebied van wetenschappelijk onderzoek, opleiding en onderwijs.