Medicijn – werking

Inhoud medicijn 

Biologisch actieve werkzame stoffen
Medicijnen bevatten biologisch actieve werkzame stoffen, die een plantaardige of dierlijke oorsprong kunnen hebben, maar de meeste medicijnen worden met synthetische stoffen gemaakt in een fabriek. De werkzame stof in een medicijn wordt API (Active Pharmaceutical Ingredient) genoemd. De naam van het medicijn en de namen van de werkzame stof en hulpstoffen in het medicijn moeten altijd op het medicijndoosje en in de bijsluiter staan. In de bijsluiter staat meer informatie over de werkzame stoffen, de hulpstoffen en de houdbaarheid van je medicijn. De werkzame stoffen zorgen ervoor, dat je medicijn werkt, bijvoorbeeld door het verminderen van pijn, het verlagen van koorts of het doden van een bacterie.

Hulpstoffen
Medicijnen bevatten ook hulpstoffen. Deze hebben verschillende eigenschappen en zorgen bijvoorbeeld voor de kleur of de smaak van een tablet. Ze worden ook gebruikt om een bepaalde toedieningsvorm van een medicijn mogelijk te maken. Dit is belangrijk om een medicijn te laten werken, anders kan de werking minder zijn of werkt het medicijn niet. De hulpstoffen zorgen er voor, dat de werkzame stof op de juiste plaats terecht komt en daar zijn werk kan doen.

Hulpstoffen worden ingedeeld onder farmaceutische hulpstoffen en therapeutische hulpstoffen.
De farmaceutische hulpstoffen zijn nodig voor het maken van het medicijn, bijvoorbeeld voor:
• de vorm: een tablet -, capsule -, drank -, zalf -, zetpil -vorm. Vulstoffen en verdikkingsmiddelen vullen de inhoud op.
• de eigenschappen: een bepaalde kleur (kleurstoffen); een bepaalde smaak (smaakstoffen); een maagsapbestendige coating; een vertraagde afgifte (retard-vorm = dat een tablet pas in je darm uiteen valt); een granuleermiddel (zorgt, dat een tablet met een bepaalde snelheid in je maag uiteen valt).
• de houdbaarheid: gebruik van een conserveermiddel.
De therapeutische hulpstoffen ondersteunen de werking van een medicijn, bijvoorbeeld door:
• versterking van de werking: door toevoeging clavulaanzuur.
• vermindering van de bijwerking: door toevoeging mercapto-ethaan-sulfonzuur.
• remming van de afbraak van het medicijn: bijvoorbeeld door toevoeging carbidopa.

Bij een generiek (merkloos) medicijn kunnen de hulpstoffen verschillen van die in het merkmedicijn. Dan zit er bijvoorbeeld tarwezetmeel in plaats van maiszetmeel in. Soms kun je flinke klachten krijgen als je allergisch of overgevoelig bent voor een bepaalde hulpstof. Meld je klacht bij je dokter, bij de apotheek en het Bijwerkingencentrum Lareb.
Alle hulpstoffen in een medicijn vind je in rubriek 6 van de bijsluiter van je medicijn.

Werking medicijn in lichaam

Een medicijn moet in voldoende concentratie op de plaats van werking in je lichaam aankomen. Dat gaat in verschillende fasen:
• Farmaceutische fase.
› de manier van toediening, bijvoorbeeld als (zet)pil/capsule/dragee; drankje; pleister; injectie; infuus; inhaler; spray; zalf (vetachtig)/crème (water oplosbaar).
› het vrijkomen van het medicijn uit de toedieningsvorm in de opgeloste vorm: uiteenvallen tablet en oplossen medicijn; afgifte snelheid (controlled release); de volledigheid van het oplossen; de snelheid van het oplossen van het medicijn.
• Absorptiefase.
Absorptie gebeurt:
› enteraal = toediening via de darmen (oraal, rectaal of via een sonde). De opname en het transport van de inhoud van je medicijn gaat van de plaats van toediening via het maag/darmkanaal naar de lever, naar het hart, naar de longen, weer via het hart naar de bloedbaan en dan naar alle weefsels, vervolgens weer naar hart, bloedbaan, afgebroken in de lever en door de nieren uitgescheiden.
› parenteraal = toediening buiten de darmen om (via injecties, pleisters, inhalatie).
› lokaal = toediening op plaats van werking (bijvoorbeeld in oog of wond of via inhalatie).
Kijk ook naar: Juf Danielle: Farmacokinetiek: Wat doet het lichaam met een medicijn? I https://www.youtube.com/watch?v=Jp_WTAHZS3c 
• Distributiefase of verdelingsfase.
De verdeling van de inhoud van een medicijn over verschillende weefsels en lichaamsvloeistoffen. Sommige werkzame stoffen in medicijnen zijn gemakkelijk of juist moeilijk oplosbaar in vet, ze zijn gevoelig voor een zure of een juist niet zure omgeving en gaan naar specifieke weefsels, zoals bot, beenmerg, spieren, huid en bloed. Als de werkzame stoffen uit medicijnen zijn opgenomen in de bloedsomloop, dan kunnen de werkzame stoffen, die gebonden zijn aan eiwitten de bloedbaan niet verlaten. Alleen de werkzame stoffen, die niet gebonden zijn aan eiwitten kunnen in de weefsels doordringen. De in vet oplosbare werkzame stoffen in medicijnen kunnen de bloed-hersenbarrière passeren.
• Metabolische fase.
Metabolisme is een ander woord voor stofwisseling. Je stofwisseling bestaat uit fysische en chemische processen, die plaatsvinden in je cellen. Deze processen zijn bijvoorbeeld: de opbouw en afbraak van weefsel, de omzetting van substraten (bijvoorbeeld voedingsmiddelen) in lichaamsbestanddelen en de verbranding van stoffen voor warmte en aanmaak van energie. De energie die door je stofwisseling wordt gemaakt, wordt gebruikt voor vitale lichaamsfuncties, zoals: je ademhaling; je spijsvertering; je bloedcirculatie; behoud van je lichaamstemperatuur; en de verwijdering van afval via je nieren en darmen. Alle ziekten hebben invloed op de stofwisseling.
Je metabolisme beïnvloedt ook je energieverbruik en de verbranding van calorieën. Een traag werkend metabolisme kan ervoor zorgen, dat je zwaarder wordt. Aan de andere kant kan een snel werkend metabolisme er voor zorgen, dat je afvalt.
• Eliminatie fase.
Je lever kan ontgiften en schoonmaken. Afvalstoffen, bijvoorbeeld van medicijnen, worden uit je bloed gefilterd en onschadelijk gemaakt. De lever geeft de afvalstoffen af aan de darmen om via de ontlasting of urine je lichaam te verlaten. Bepaalde afvalstoffen kunnen via je lever ook omgezet worden in stoffen, die je lichaam weer kan gebruiken.
Je nieren verwijderen afvalstoffen. Nieren zuiveren je bloed en filteren afvalstoffen uit je bloed. Elke nier bestaat uit een miljoen filtertjes. Na het filteren blijven water en afvalstoffen over: de urine. Die stroomt via het nierbekken naar de urineleider en ten slotte via de blaas naar buiten. Nieren zorgen ook voor genoeg vocht en zout in je lichaam. Ze regelen je bloeddruk en maken hormonen aan, die zorgen voor genoeg rode bloedcellen. Ze houden je lichaam gezond.
Als je lever of nieren niet goed werken, dan ontstaat er een ophoping van afvalstoffen in je lichaam, wat klachten veroorzaakt.
Met de longen adem je lucht in, die via de luchtpijp naar de bronchiën gaat. De bronchiën vertakken zich in de longen weer verder en worden steeds kleiner. Aan de uiteinden van de allerkleinste takjes zitten de longblaasjes (alveoli). Deze zorgen voor de uitwisseling van zuurstof en afvalstoffen. Dat doen ze via een netwerk van hele kleine bloedvaatjes, die om de longblaasjes heen liggen. Via deze bloedvaatjes komt de ingeademde zuurstof in het bloed terecht. Het bloed vervoert het zuurstof daarna door het hele lichaam. Het bloed geeft afvalstoffen (koolstofdioxide) terug aan de lucht in de longblaasjes, die we uitademen.

Indeling werking medicijn

Indeling werking medicijnen
Je kunt medicijnen indelen naar werking, zoals:
• Diagnostica.
Deze medicijnen genezen niet, maar helpen om zichtbaar te maken, wat er mankeert bij een medische klacht, zoals:
› een contrastvloeistof (toediening is intraveneus (via ader) of parenteraal (via maag/darmstelsel).
› een allergeen teststof (toediening is via de huid).
› een tandplak kauwtablet (toediening is oraal via de mond).
› oogdruppels (om de pupil te vergroten bij onderzoek).
• Medicijnen met profylactische (preventieve) werking.
Deze medicijnen genezen niet, maar voorkomen, dat je ziek of zwanger wordt, zoals:
› vaccins.
› anticoagulantia om trombose te voorkomen.
› antiseptica (ontsmettende middelen).
› anticonceptiva (de pil).
• Medicijnen met therapeutische (genezende) werking.
Deze medicijnen kunnen genezen, zoals:
› penicilline bij een pneumokokkenpneumonie.
› antibiotica om een infectie te genezen.
• Medicijnen met symptomatische werking.
Deze medicijnen pakken niet de oorzaak aan, maar gaan medische klachten en andere ziekteverschijnselen tegen, zoals:
› antidepressiva.
› middelen tegen overgevoeligheid (allergie).
› antihypertensiva (bloeddrukverlagers).
› een maagzuur neutraliserend medicijn.
› aspirine.
• Medicijnen met substitutiewerking. 
Het medicijn vervangt en vult een tekort op, zoals:
› insuline bij diabetes mellitus.
• Medicijnen met een palliatieve werking.
Deze medicijnen kunnen pijn verlichten of verdoven.

Meer informatie medicijnen

Merk of merkloos geneesmiddel – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/EYtV9PLn6WQ?si=Qf_vU3tGj9p1nBYz
Geneesmiddelentekort – Gek van Geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/ASMpuvh6GTI?si=oHtjTBxca6jMN8NK
Hoe dien je het medicijn toe? – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/rv7tBfLdp3U?si=OdfOowPkmmhrK7Xu
Therapietrouw – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/Hn2-jx0tnlM?si=UTIzvFPJRzABv44t
Bijwerkingen bij geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/0mZhKt9W3Bw?si=rrKpzrMXzzCBcynZ
Allergisch voor een geneesmiddel – Gek van Geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/zji77OY0i14?si=WsXxNV-nVowoSItw
Pijnstillers, een genuanceerd verhaal – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/s6y-DUmqWww?si=J_p2LraWtNRSGjzR
Veel gestelde vragen over pijnstillers – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/o5SX_F9gYjs?si=gu2es8xzXYBLeNwO
Hoe bewaar ik mijn geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/Pmguu5aipPI?si=yoKZekYNloWptlgv

Op vakantie met medicijnen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/r6WTP6XKc3E?si=E8heyn-E_yb1onWS
Geneesmiddelen en rijvaardigheid – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/Yo5I-S_4W6c?si=LMh-3x7L0j_GoV9P
Geneesmiddelen en Seksualiteit – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/tJBqrQWvr-M?si=e0tWoKFbVCKOWzDX
Geneesmiddelen en gewichtstoename – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/becWBysty0w?si=h4hoWq2S4LiX1uKP
Geneesmiddelen en de Ramadan – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/WQEQ5D3huUU?si=WHMaTfuiSqBd1Yrs
Beweging, sport & geneesmiddelen – Gek van Geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/M2DMvHicSA4?si=Ik7n3HqZQd_JsQgl

Geneesmiddelen bij Artrose – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/u4811qpNuTA?si=XoQc0tqaCAVRJhcp
Behandelstrategie Reumatoïde Artritis – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/nfFXhtTbSEg?si=rtG0BKgrFUM8IC1B
Jicht – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/aBiBduh8zgY?si=rUADhO_tIXHdWPFi
Jeugdreuma en geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/BzqFUVO2BFI?si=_ZTUtHbux1GwhxA3
Osteoporose – Gek van Geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/FjLXeurdArg?si=q9ea_fQRkDqEEWgI

Methotrexaat – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/VYK5xYt-ORs?si=0Q8jziUdCEL67U-g
Prednisolon – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/KxEJhosLSQk?si=TJSCorz8o51mYyHP
Biologicals – Gek van geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/UPZAUHHBTq8?si=iBcn2_ldDuKmRT0Y
Corona en reumamedicatie – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/DT2iy8NCPjM?si=yuarcth_z-3HG8bC
Medicinale cannabis – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/e_pvCxltdWA?si=02wRwQXKpnA8Ikoo
Alternatieve behandelingen voor reuma – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/Gy8Q9KdguR0?si=pYHDCYoSIz4NjB1K
Het griepvaccin bij reuma – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/ycB2vL8Bo34?si=ARVC6Aen4uEwDPBi
Het belang van vitamines – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/4GGqznH0Md4?si=li7bnjVNjLLmKpD2
Vitamine D – Gek van Geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/FdwQ-LHwp1o?si=9IpavGGs6qQQhV2h

Hoe weet een medicijn waar het heen moet? -Universiteit van Nederland I https://youtu.be/OJteTBHS43Q?si=JFep45E-V1UvUe-6
Farmacokinetiek – Wat doet het lichaam met een medicijn? – Juf Danielle I https://youtu.be/Jp_WTAHZS3c?si=uwKkfekA88nIDfJP
Farmacodynamiek – Juf Danielle I https://youtu.be/SBVOUh2l3wQ?si=MkG8fSTqze4ICtup

How Medications Get Absorbed By Your Body – Nucleus Medical Media I https://youtu.be/mH81Q9Dtodc?si=pcNpLyFlteqYmLPb
How Your Body Gets Rid of Medications – Nucleus Medical Media I https://youtu.be/795CmRHVRUs?si=VbCKLKupr1SdsSQN
How Your Body Metabolizes Medications – Nucleus Medical Media I https://youtu.be/Fzh8mOOYywo?si=aTcZm3M7gkdNPLT6