Knieprothese

Wat is een knieprothese?

Knieprothese
Een knieprothese is een kunstknie en vervangt je kniegewricht helemaal of voor de helft. Aan de boven- en onderkant is de knieprothese van metaal (titanium, cobalt-chroom). Er tussen in zit een deel, dat is gemaakt van kunststof (polyethyleen). Deze kunststofschijf tussen de metalen delen van de knieprothese zorgt ervoor, dat het kniegewricht soepel kan scharnieren. Soms wordt ook de knieschijf (patella) vervangen door kunststof knieschijf.
De metalen delen worden vastgemaakt aan de botten met botcement of een speciale ingroei-coating.
• Bij een totale knieprothese wordt je gehele kniegewricht vervangen door een kunstknie.
• Bij een halve knieprothese wordt alleen de binnen- of buitenkant van het kniegewricht vervangen.
• Bij een patello-femorale prothese wordt de beschadigde knieschijf (patella) vervangen door een kunststof knieschijfprothese.

Bij een knieprothese kun je je knie iets minder ver buigen dan een gewoon kniegewricht. De knie zelf buigt meestal wel ver genoeg om te kunnen lopen, fietsen, zwemmen en zitten. Hurken en knielen gaat meestal niet. Je kunt de knieprothese beter niet te zwaar belasten tijdens werk of sport. De knieprothese kan dan beschadigd worden. Je dokter kan je adviseren over sport en aanpassingen op je werk.

Waarom een knieprothese?

Een knieprothese kan nodig zijn, als:
• je kniegewricht erg beschadigd is door artrose. Je hebt veel pijn als je loopt en/of lang moet staan. Je knie kan stijf worden en minder beweeglijk, waardoor je de knie niet meer goed kunt bewegen. Aan- en uitkleden en dagelijkse activiteiten worden steeds moeilijker of lukken niet meer.
• je reumatoïde artritis (RA) hebt. Hierbij raken je gewrichten ontstoken. Als de gewrichten steeds vaker ontsteken, kunnen ze beschadigd en misvormd raken. Gewrichtsknobbels, die ontstaan in je gewricht, gaan niet meer weg.
• je een stevig ongeval hebt gehad of zeer actief sport. Er is op de röntgenfoto een duidelijke beschadiging van het kraakbeen in je knie te zien. Je hebt erg veel pijn en/of je kunt niet meer goed bewegen en/of lang staan en/of ver lopen. Overgewicht kan ook zorgen voor beschadiging van het kraakbeen in je kniegewricht door de grote dagelijkse druk op je knie.
• andere behandelingen, zoals een andere leefstijl, gezonder eten, fysiotherapie, pijnstillers en/of injecties met een ontstekingsremmer de klachten niet genoeg of helemaal niet verbeteren.

Zie voor meer uitleg: Keuzekaart in Beeld Artrose in de knie.

Plaatsing knieprothese

• Een totale knieprothese.
Een gezond kniegewricht bestaat uit het onderste deel van het bovenbeen (dijbeen), het bovenste deel van het onderbeen (scheenbeen) en de knieschijf. De botten (dijbeen en scheenbeen) van de knie kunnen soepel langs elkaar bewegen, omdat glad kraakbeen de uiteinden van de botten bedekt. Als er een totale knieprothese wordt geplaatst, dan wordt het hele kniegewricht vervangen door een prothese van metaal en kunststof. Een knieprothese bestaat uit twee metalen delen: één voor het bovenbeen en één voor het onderbeen, waartussen een kunststof schijfje zit. Soms wordt ook de knieschijf (patella) vervangen door een kunststof knieschijfje.

• Een halve knieprothese.
Soms is maar een deel van het kniegewricht aangetast door artrose. Dan kan de orthopeed een halve knieprothese plaatsen aan de binnen- of de buitenkant van de knie. Een halve knieprothese (hemi-prothese) bestaat uit twee metalen delen: één voor het bovenbeen (dijbeen) en één voor het onderbeen (scheenbeen). De eigen knieschijf (patella) en de kruisbanden blijven in de knie. Hierdoor hoeft er minder bot en kraakbeen verwijderd te worden en blijven de beide kruisbanden behouden. De knie herstelt daarom meestal sneller. Omdat een deel van je eigen kniegewricht nog gewoon werkt, is de werking van deze halve knieprothese vaak beter. Er is ook een kleinere kans op een nabloeding en verstijving van de knie na deze operatie. Als artrose ook de rest van je kniegewricht aantast, dan kan de halve knieprothese vervangen worden door een hele knieprothese.

• Een knieschijfprothese.
Soms heb je een instabiele knieschijf en/of ernstige artrose in de knieschijf (patella). Een knieschijfprothese (patello-femorale prothese) kan geplaatst worden, als: het kraakbeen van je knieschijf en het kraakbeen van je dijbeen (bovenbeen), waar de knieschijf overheen glijdt, is beschadigd. Het kraakbeen tussen het dijbeen (bovenbeen) en het scheenbeen (onderbeen) moet er nog zijn. Bij de operatie worden de knieschijf en het gootje van het dijbeen (bovenbeen), waar de knieschijf doorheen glijdt, vervangen.

Registratie, levensduur en vervanging knieprothese

Registratie gegevens
De Landelijke Registratie Orthopedische Interventies (LROI) is een register voor orthopedische ingrepen. Hierin staan de gewrichtsprothesen (heup, knie, enkel, schouder, elleboog, pols, vinger en duim), die in Nederland geplaatst zijn: zowel de eerste als de revisieoperaties. Als je bent geopereerd en een prothese hebt gekregen, dan geeft de orthopeed de gegevens over de, bij jou geplaatste, prothese dus door aan de LROI. De informatie over je prothese is zo altijd centraal terug te vinden.

Levensduur knieprothese
Een knieprothese gaat gemiddeld 15 jaar mee. Soms moet de knieprothese binnen 15 jaar weer vervangen worden, als de klachten erger worden. Dit hangt af van verschillende factoren, zoals je leeftijd, hoe actief je bent, hoe zwaar je de prothese belast en wat de kwaliteit is van het bot om de prothese.

Prothese vervangen
Slijtage van het metaal en kunststof in de knieprothese komt heel weinig voor. Maar de levensduur van de prothese is vaak korter, als een onderdeel los gaat zitten. Soms gebeurt het pas na 10 of 15 jaar, soms helemaal niet. Je moet daarom op controle komen. Een belangrijk onderdeel van deze controle is een röntgenfoto van de knie. De knieprothese is eventueel te vervangen. Dat vergt een grotere operatie, want een vervanging is lastiger dan het plaatsen van de eerste prothese. Ook is het resultaat bij een vervanging vaak minder goed met een grotere kans op complicaties.

Informatie knieprothese

Animatie uitleg kniegewricht – zorgvoorbeweging I https://youtu.be/AuEQNpIPO7A?si=1Z7KmNqG5Qhdtyle
Animatie totale knieprothese – zorgvoorbeweging I https://youtu.be/aCJ6oWn-skg?si=ePe4sCMk2CBvewug
Animatie plaatsen halve knieprothese – zorgvoorbeweging I https://youtu.be/GAieuog4v8I?si=gop9Ldcp2Ywdw8Uh
Knee Anatomy Animated Tutorial – Randale Sechrest I https://youtu.be/_q-Jxj5sT0g?si=D79ugEXvor9Kk5S5
Knee Cartilage Damage I Docteur Paillard – Chirurgie Orthopedique Paris I https://youtu.be/zosUL2-1FfE?si=Whd1f526PTgacBDl
Total Knee Replacement I Docteur Paillard – Chirurgie Orthopedique Paris I https://youtu.be/8UHnPdVYqjQ?si=rKyvqhkBGg6Dgg-B
Knee Ligament Reconstruction I Docteur Paillard – Chirurgie Orthopedique Paris I https://youtu.be/pGT1dzIxpKg?si=drY6f8PQNwApUAC6
Patella Dysfunction I Docteur Paillard – Chirurgie Orthopedique Paris I https://youtu.be/UjJtRWdeqJc?si=SUkRMkNLVhCd8NhS