Jicht – oorzaak

Jicht

Je hebt kans op jicht door een teveel aan urinezuur in je lichaam. Normaal voeren je nieren urinezuur af via de urine, maar als er een teveel aan urinezuur is, hoopt het zich op in je bloed. Het urinezuur wordt omgezet in uraatkristallen (vaste harde naaldvormige kristallen). Deze uraatkristallen gaan zich steeds meer ophopen in je gewrichten (voet, enkel, knie, vinger, pols of elleboog), pezen en slijmbeurzen, maar ook in je huid en de urinewegen. Je afweersysteem valt deze kristallen aan en wil ze opruimen, waardoor je een acute jichtaanval kunt krijgen. Een jichtaanval ontwikkelt zich binnen 6 tot 24 uur, kan een paar uur duren, maar kan ook 2 tot drie dagen aanhouden en geneest meestal binnen één tot drie weken.

Urinezuur

Urinezuur ontstaat bij de afbraak van purines (eiwitten). Twee derde van de purines zijn stoffen, die vrijkomen bij de afbraak van nucleïnezuur in de cellen in je lichaam. Ongeveer een derde van de purines in je lichaam komen uit je voeding, maar ze hebben nauwelijks invloed op het urinezuurgehalte in je lichaam. De meeste purines uit voeding verhogen het urinezuurgehalte in je bloed niet. Normaal gesproken plas je ongeveer 10% van het urinezuur via de nieren en blaas uit.
Een te hoog urinezuurgehalte in je bloed ontstaat door een verhoogde aanmaak van urinezuur. Redenen kunnen bijvoorbeeld zijn een verminderde nierfunctie, gebruik van bepaalde medicijnen (zoals plastabletten), een erfelijke aanleg, overgewicht, chemotherapie en alcoholgebruik. Alcohol belemmert de uitscheiding van urinezuur via de nieren. Als je teveel urinezuur vasthoudt in je lichaam, dan worden uraatkristallen gevormd.

Chronische jicht

Bij chronische jicht heb je vaker een jichtaanval. Chronische jicht ontstaat door een aantal risicofactoren, als:
• je hebt op jonge leeftijd een jichtaanval gekregen en het urinezuurgehalte in je bloed blijft te hoog. Dat komt door het vasthouden van teveel urinezuur door je nieren, de inname van teveel purinerijk voedsel, het gebruik van medicijnen (plaspillen) en het gebruik van teveel alcohol iedere dag.
•  je bent ouder en hebt een hoge bloeddruk en/of overgewicht, minder goed werkende nieren en je gebruikt plaspillen en/of aspirine. Als je artrose in je gewrichten hebt, starten de klachten vooral in deze gewrichten, bijvoorbeeld in je kleine vingergewrichten.
• je gebruikt de werkzame stof ciclosporine en hebt een orgaantransplantatie gehad. De kans op chronische jicht is groter, als ook je nieren minder goed werken of als je plaspillen gebruikt.

Risico op jicht

 Ruim 2 op de 100 mensen in Nederland hebben jicht. Jicht komt 3 keer zo vaak bij mannen als bij vrouwen voor. Jicht ontstaat meestal na je 40ste jaar. Als vrouwen jicht krijgen, is dat meestal na de overgang. Hoe ouder je wordt, hoe hoger je risico op jicht is. Redenen kunnen zijn diabetes type 2, een hoge bloeddruk, een hoog cholesterolgehalte, het gebruik van plaspillen, stressvolle medische situaties (zoals een operatie) en een hartinfarct.
Erfelijke factoren spelen ook een rol bij het ontstaan van jicht, want er zijn families, waarbinnen mensen al rond hun 20e jaar jicht ontwikkelen.

Secundaire jicht

Meer dan 80% van mensen met jicht heeft naast jicht nog een andere chronische aandoening. Jicht wordt soms veroorzaakt door een onderliggende aandoening. Je lichaam kan bijvoorbeeld hele grote hoeveelheden urinezuur aanmaken door een erfelijke enzymafwijking, sarcoïdose, diabetes type 2 of bloedkanker (leukemie).