Een aantal Brabantse ziekenhuizen is een gezamenlijke studie gestart om te onderzoeken hoe ziek mensen met reuma van COVID-19 worden. De gegevens van 100 reumapatiënten die met ernstige COVID-verschijnselen in het ziekenhuis opgenomen zijn geweest, worden vergeleken met de gegevens van 400 reumapatiënten die niet in het ziekenhuis hebben gelegen. De Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland heeft toestemming gekregen tot het plaatsen van het onderstaande artikel uit Reuma Magazine van november.
Vragen reumapatiënten aanleiding voor onderzoek
“Wij kregen tijdens de eerste coronagolf, van begin maart tot eind april, heel veel vragen van reumapatiënten, bijvoorbeeld over wat ze met hun medicatie moesten doen. Omdat we niet terug konden vallen op onderzoeksgegevens zijn we zelf begonnen met het verzamelen van informatie. Er hebben bij ons 22 reumapatiënten met ernstige COVID-19 in het ziekenhuis gelegen over wie wij een uitgebreid medisch dossier hebben samengesteld. Maar het Màxima Medisch Centrum is geen onderzoekscentrum. Daarom heb ik contact opgenomen met de Sint Maartenskliniek, die gespecialiseerd is in reumazorg en de expertise in huis heeft om een goed wetenschappelijk onderzoek op te zetten. Een belangrijke vraag die we willen ophelderen, is of afweeronderdrukkende medicijnen invloed hebben op hoe ziek reumapatiënten worden van het coronavirus”, vertelt Jasper Broen, reumatoloog en klinisch farmacoloog bij het Màxima Medisch Centrum en initiatiefnemer van de studie.
Een mooie samenwerking
Alfons den Broeder, reumatoloog en epidemioloog bij de Sint Maartenskliniek, aarzelde geen moment. “Jasper heeft in een vroege fase van de coronagolf interessante gegevens verzameld over de manier waarop een ernstige COVID-besmetting bij reumapatiënten verloopt. Voor een kliniek als de onze, zonder verpleegafdelingen, is het veel lastiger om dit soort informatie te verkrijgen, omdat wij minder goed zicht hebben op welke reumapatiënten er met corona besmet zijn geweest.”
Jasper Broen en Alfons den Broeder hebben andere ziekenhuizen in Brabant verzocht om deel te nemen in de studie. Behalve het Màxima Medisch Centrum en de Sint Maartenskliniek doen Bernhoven, Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis en Amphia Ziekenhuis mee.
Welke gegevens worden verzameld?
De onderzoekers kijken naar gegevens die in de patiëntendossiers zijn vastgelegd, zoals gewicht, lengte, leeftijd, medicijngebruik en of de betreffende persoon naast reuma nog andere aandoeningen heeft. Daarnaast kijken ze naar leefstijl, het naleven van de RIVM-richtlijnen, vaccinaties en het gebruik van vitamine D.
Alfons Den Broeder: “Internationaal wordt er ontzettend veel onderzoek gedaan naar corona. Dat leidt tot interessante inzichten. Zo zijn er bijvoorbeeld aanwijzingen dat vitamine D mogelijk een beschermende werking heeft tegen het coronavirus. Hetzelfde geldt voor vaccinaties, waaronder de vaccinatie tegen TBC. Daarom nemen we deze aspecten ook mee in onze studie.” (Begin september startten 22 Nederlandse ziekenhuizen een onderzoek naar de vraag of het TBC-vaccin bescherming biedt tegen de gevolgen van een infectie met het coronavaccin bij kwetsbare ouderen).
De eerste resultaten van het onderzoek met de patiënten uit het Màxima Medisch Centrum zijn eind september gepresenteerd tijdens de Najaarsdagen van de Nederlandse Vereniging voor Reumatologie, de vakvereniging van reumatologen. Eind dit jaar hopen de onderzoekers alle resultaten naar buiten te kunnen brengen. ReumaMagazine zal hier aandacht aan besteden.
Casestudy naar gevolgen COVID-19 voor reumapatiënten
In Màxima Medisch Centrum werd een casestudy gedaan naar de gevolgen van COVID-19 onder reumapatiënten met afweeronderdrukkende medicatie. Reumatoloog Jasper Broen en collega’s van het Màxima Medisch Centrum verzamelden gegevens over mensen met reuma die in het ziekenhuis opgenomen zijn geweest met COVID-19. Zij wilden onder andere vaststellen of reumapatiënten die afweeronderdrukkende medicatie gebruiken, een hoger risico lopen op ernstige complicaties bij een COVID-19-besmetting. In de periode van 1 maart tot 25 april 2020 hebben zij de gegevens geregistreerd van reumapatiënten die zich bij het ziekenhuis hebben gemeld met een positieve PCR-test.
Van de 7.600 reumapatiënten die onder behandeling zijn bij het Màxima Medisch Centrum, identificeerde het ziekenhuis in totaal 27 personen met COVID-19. Van hen werden veertien mensen opgenomen in het ziekenhuis. Zes personen met reuma overleden aan de gevolgen van COVID-19. Deze sterfgevallen betroffen allemaal mannen met reumatoïde artritis die behandeld werden met methotrexaat. Drie van hen werden op eigen verzoek niet behandeld, de andere drie hadden een onderliggende aandoening.
Het Màxima Medisch Centrum heeft geen aanwijzingen gevonden dat reumapatiënten die afweeronderdrukkende medicatie gebruiken een hoger risico lopen op ernstige complicaties tijdens een COVID-19-infectie dan anderen. Ook niet als ze een hogere leeftijd hebben. Het percentage reumapatiënten dat met een ernstige COVID-19-besmetting in het ziekenhuis opgenomen is geweest, wijkt niet veel af van het percentage mensen zonder reuma dat in het ziekenhuis heeft gelegen met ernstige COVID-19. Hetzelfde geldt voor het percentage sterfgevallen.
Jasper Broen en zijn collega’s publiceerden hun bevindingen in een wetenschappelijk tijdschrift. Ze benadrukken hierin dat de resultaten met veel voorbehoud moeten worden geïnterpreteerd. In de beginperiode van corona zijn er namelijk weinig betrouwbare onderzoeksgegevens over de verspreiding van het virus verzameld waarmee zij hun resultaten konden vergelijken Ze pleiten voor het oprichten van een internationale database waarin de gegevens van reumapatiënten uit alle Europese landen met betrekking tot COVID-19 kunnen worden verzameld, zodat breed kan worden onderzocht wat de impact is van COVID-19 op mensen met reuma.
