Hoe kun je gezond leven met reuma?
Reuma kan een grote impact hebben op je dagelijks leven. Je hebt misschien zorgen om sport, je opleiding, of je werk. Zorgen om mee te blijven doen. Wat je nog wel en niet kunt hangt af van hoe ernstig je ziekte is. Maar ook van hoe je daarmee omgaat en wie je ondersteunt. Daardoor zijn er dingen die je kunt veranderen, vaak meer dan je denkt, voor een beter leven met reuma. Ook als de ziekte niet weg te nemen is. In de reeks webinars “Ik en mijn gezondheid” kijken het Maastricht UMC+ en Adelante naar gezond leven met een aandoening in plaats van naar ziek zijn; naar wat wel kan en waar mogelijkheden liggen. Zodat je het beste uit jezelf kunt halen. Het webinar van donderdag 8 juni stond in het teken van ‘Gezond leven met reuma of artrose.’
Blijf in beweging
Dr. Marloes van Onna, reumatoloog bij het MUMC+, vertelde dat het doel van de behandeling van ontstekingsreuma is om de ontsteking te onderdrukken. Dit kan met medicijnen. Maar je kunt ontstekingen ook onderdrukken door te bewegen en spierversterkende oefeningen te doen. Dit helpt om je gewrichten sterk te houden. Maar het is altijd makkelijker gezegd dan gedaan om in beweging te blijven, want hoe doe je dat? Misschien ben je ook onzeker over wat je wel en niet mag doen. Als je pijn en stijfheid hebt, is bewegen dan wel goed?
Marloes benadrukt dat rustige beweging juist de zwelling in je gewrichten kan verminderen. Ze geeft als tip om te gaan zwemmen, zodat je minder druk zet op je gewrichten. Ook wandelen, fietsen, of fitness zijn goede manieren om met reuma in beweging te blijven. Dat vindt ook orthopeed Dr. Tim Boymans van het MUMC+, die vooral mensen met artrose behandelt. Volgens Tim moeten alle mensen met reuma informatie krijgen over een actieve leefstijl, en hoe ze dit kunnen aanpakken. Dit kan je leven met reuma namelijk een stuk fijner maken. En het kan ingrijpende behandelingen, zoals een operatie, voorkomen.
Voorkomen van operaties
Je kunt je reumaklachten draaglijker maken door gezond te leven. Je behandelaar kan je hierbij helpen in verschillende stappen:
- Stap 1: Je behandelaar geeft voorlichting en leefstijladviezen over oefeningen, een gezond gewicht, en het beschermen van je gewrichten. Ook kun je paracetamol nemen tegen de pijn.
- Stap 2: Je krijgt hulp van een fysiotherapeut, diëtiste, of ergotherapeut. Je kunt ook ontstekingsremmende pijnstillers zoals ibuprofen of diclofenac nemen, of ondersteunende middelen gebruiken zoals een brace of loophulpmiddel.
- Stap 3: Je krijgt gewrichtsinjecties, prednison of hyaluronzuur (een smeermiddel dat het kraakbeen voedt)
Als deze behandelingen niet voldoende helpen, dan kun je in aanmerking komen voor een operatie, zoals een knieprothese of het vervangen van een gewricht. Maar volgens Tim is het belangrijk om zo lang mogelijk te proberen een operatie te voorkomen. Want na een operatie kun je niet meer terug.
Gezond in beweging blijven
Goede manieren om in beweging te blijven met artrose zijn fietsen, zwemmen en wandelen. Alles met impact op je knie, zoals hardlopen of voetbal, waarbij je draaiende bewegingen maakt, geeft risico op klachten. Maar je kunt altijd een beweegactiviteit uitproberen en als je merkt dat je meer klachten krijgt, dan stop je. Dit beaamt ervaringsdeskundige Ilse, die al 14 jaar reumatoïde artritis heeft. Sinds een halfjaar heeft Ilse ook osteoporose. Nu moet ze opnieuw de balans zoeken en uitvinden wat ze wel en niet kan. Als ze een ontsteking voelt aankomen, dan blijft ze heel voorzichtig bewegen. In haar ervaring is Ilse zo sneller van de ontsteking af en heeft ze minder pijn.
Het is belangrijk om altijd goed naar je lijf te luisteren en je grenzen te bewaken. Dat kan lastig zijn, want de ene dag kun je heel veel, en de andere dag minder. Dat is iets waar je je aan moet overgeven, wat niet betekent dat je niks meer doet en in een negatieve spiraal terechtkomt. Ook als je pijn hebt kun je voorzichtig proberen om soepel te blijven, bijvoorbeeld door een klein stukje te wandelen. Een beetje beweging is altijd beter dan niet bewegen.
Hoe begin je met bewegen?
Maar beginnen met bewegen of weer op gang komen is uitdagend. Volgens bewegingswetenschapper Albert Keuken is het goed om eerst te bekijken wat je leuk vindt of graag doet. Dingen die bij je passen en waar je plezier uit haalt, hou je namelijk langer vol. Probeer een paar keer uit hoe lang je jouw gekozen activiteit kunt volhouden. Bepaal dan je beginniveau. Het moet wel inspannend zijn. Alleen dan word je lichaam sterker. Stel daarna een doel; waar werk je naartoe? Kijk naar wat op de korte termijn haalbaar is, zodat je gemotiveerd raakt. Als je je doel bereikt kun je weer een nieuw doel stellen. Stap voor stap werk je zo naar meer beweging. Begin je activiteit bijvoorbeeld met 2 keer in de week en kijk of je steeds iets langer of vaker kunt gaan.
Vooral als je net begint met bewegen kunnen je klachten eerst toenemen. Dat is normaal. Doordat je op een laag niveau begint en rustig opbouwt, hoef je niet bang te zijn dat je je gaat overbelasten. Je kunt bijhouden wat je aan beweging doet en wat voor reacties dat geeft in je lichaam. Zo krijg je er meer grip op. Deze gegevens kun je ook meenemen naar je arts. Samen kunnen jullie dan bekijken wat goed werkt voor jou. Bedenk wel dat er ook slechte dagen komen. De ene dag gaat bewegen makkelijker dan de andere dag. Maak dan even een pas op de plaats en pak daarna de draad weer op.
Volhouden
Door dagelijks te bewegen en actief te zijn op verschillende gebieden, wordt beweging een gewoonte. Dit maakt het makkelijker om vol te houden. Je kunt ook steun zoeken in je omgeving. Beweeg samen met iemand of sluit je aan bij een groep. Dit stimuleert en motiveert je. Maar let er wel op dat jij het tempo bepaalt en dat je niet over je grenzen gaat in het meedoen met anderen.
Wie kan je helpen als het nodig is?
Als je het lastig vindt om zelf in beweging te komen, kun je de hulp inroepen van een fysiotherapeut, ergotherapeut of beweegcoach. Revalidatiearts Prof. dr. Jeanine Verbunt van Adelante vertelde dat ook een revalidatiebehandeling je kan helpen. Vooral als je ook last hebt van angst, omdat je bang bent om je gewrichten te beschadigen. Een revalidatiearts kan je helpen deze angst onder ogen te komen door middel van coaching, uitleg en advies, waardoor je weer meer durft te ondernemen. Niet alleen beweging, maar ook psychologische hulp is onderdeel van een revalidatiebehandeling.
Voeding en alternatieve behandelingen
Wat betreft voeding is het voor mensen met reuma goed om genoeg calcium en vitamine D binnen te krijgen, eventueel via supplementen, om je botten en spieren sterk te houden. Ook is het goed om niet te veel (rood) vlees te eten, niet te veel alcohol te drinken en overgewicht te voorkomen. Er kan veel, maar met mate. Ook veel groente en onbewerkte plantaardige voeding zouden goed zijn om je klachten te verminderen.
Sommige mensen met reuma hebben ook baat bij alternatieve behandelingen. Het is belangrijk om deze behandelingen te bespreken met je arts. Bepaalde middelen mag je namelijk niet in combinatie met sommige medicijnen gebruiken. Als je arts weet welke alternatieve behandelingen je volgt, dan kan die hier rekening mee houden en ontstaan er geen gevaren voor je gezondheid.
Gezond in alle delen van je leven
Voor een gezond leven met reuma is het belangrijk om te kijken naar alle delen van je leven. Let daarbij ook op je mentale gezondheid. Als je niet lekker in je vel zit, kunnen je pijnklachten namelijk erger worden. Een gezonde leefstijl met voldoende beweging, gezonde voeding en rust kan je klachten verminderen. Het draait allemaal om balans en het leren kennen van je lichaam.
Webinar terugkijken?
Via deze link kun je het webinar ‘Gezond leven met reuma of artrose’ terugkijken.
