Heupoperatie

Voorbereiding heupoperatie 

Afspraak met de orthopeed
Schrijf je vragen van tevoren op. Dan vergeet je niets te vragen tijdens het gesprek. Je kunt ook iemand meenemen naar het gesprek. De orthopeed bespreekt onder meer met je:
• hoe de operatie gaat en wat de risico’s zijn.
• de geschikte heupprothese (posterieur/posterolateraal, direct lateraal, (antero)lateraal of anterieur).
• óf en wanneer je moet stoppen met bepaalde medicijnen voor de operatie.
• wannéér je weer moet starten met je medicijnen.
• dat je vanaf 6 weken vóór de operatie moet stoppen met roken.
• dat je voor de operatie moet beginnen met oefeningen om bepaalde spieren sterker te maken.
• wat je kunt verwachten ná de operatie en wat je wel en niet moet doen.
• welke nazorg je moet regelen, bijvoorbeeld hulp in de huishouding of opname in een revalidatiecentrum.
Als je alles met de orthopeed hebt besproken, dan geef je een informed consent en komt dat in je patiëntendossier. Dan staat vast welke behandeling je krijgt en wat de voor- en nadelen daarvan zijn.

Pre-operatieve screening (POS)
Je krijgt daarna een oproep voor de voorbereidingen voor de opname in het ziekenhuis of een kliniek met:
• de anesthesist.
Schrijf je vragen van tevoren op. Dan vergeet je niets te vragen tijdens het gesprek. Je kunt ook iemand meenemen naar het gesprek. De anesthesist zorgt voor de controles en verdoving bij de operatie. Je krijgt informatie over het verdoven en de anesthesist stelt vragen over je gezondheid en medicijngebruik. Er wordt bloed- en urineonderzoek gedaan en als het nodig is een hartfilmpje en een longfoto gemaakt. De anesthesist bespreekt onder meer met je:
› welke antibiotica je krijgt vóór de operatie, zodat je minder kans op een infectie hebt.
› hoe het verloopt met de verdoving en pijnbestrijding tijdens de operatie.
De operatie is meestal onder volledige narcose, dan merk je niets van de operatie. Bij de narcose krijg je verdoving met pijnstilling in de operatiewond. Bij een volledige narcose heb je meer kans op misselijkheid na de operatie dan bij een ruggenprik of een zenuwverdoving. Je kunt nog een paar dagen suf, slaperig en somber zijn.
De anesthesist kan een plaatselijke verdoving in de zenuwen (plexusblokkade) zetten. Hij verdooft de zenuwen, die pijn doorgeven aan de hersenen. Bij de zenuwverdoving krijg je verdoving met pijnstilling in de operatiewond. De zenuwen worden verdoofd en dat duurt ongeveer twaalf uur. De anesthesist kan de zenuwverdoving combineren met een slaapmiddel, zodat je weinig of niets van de operatie merkt. Na een plaatselijke verdoving ben je sneller fit dan na een volledige narcose.
• de verpleegkundige, een verpleegkundig specialist of een physician assistant.
Je krijgt informatie over de begeleiding rondom de operatie in het ziekenhuis of de kliniek.
• de apothekersassistent.
De apothekersassistent controleert je medicijngebruik in je patiëntendossier, zodat dit tijdens je opname in het ziekenhuis of de kliniek ook goed wordt voorgeschreven. Er wordt ook gekeken of je tijdelijk met bepaalde medicijnen moet stoppen vóór de operatie.
• de afdeling opname.
Je krijgt informatie over: wanneer wordt je opgenomen; waar moet je je melden; hoe gaat de opname; wanneer is de operatiedag: hoe laat wordt je geopereerd, wat zijn de bezoekuren, enz. Als je voor de operatie al een infectie krijgt of koorts, dan wordt de operatie uitgesteld, totdat je weer beter bent. Soms organiseert het ziekenhuis of de kliniek een informatiebijeenkomst over een bepaalde operatie. Je krijgt dan met andere mensen een uitnodiging, als je allemaal dezelfde operatie hebt.

Eigen voorbereiding op de operatie
Als je lichamelijke conditie goed is, dan kun je beter tegen de operatie en geneest je lichaam ook sneller.
• Als je ernstig overgewicht hebt, dan kan dat een nadelig effect op je herstel na de operatie hebben. Je hebt dan een hogere kans op complicaties, zoals infectie, trombose of een longembolie. Afvallen is dan erg aan te raden, maar dat lukt niet altijd. Praat er daarom op tijd over met je dokter.
• Als je geopereerd gaat worden, is het belangrijk, dat je lichaam fit is. Je kunt met een fysiotherapeut trainen om bepaalde spieren in je lichaam sterker te maken. Daar heb je bij je herstel na de operatie voordeel van. De fysiotherapeut kan je ook vóór de operatie helpen om te leren trap te lopen met krukken, als dat nodig is.
• Overleg met de orthopeed wat je na de operatie nodig hebt aan hulpmiddelen, zoals een rolstoel, een douchestoel, een hoge stoel met rechte leuning of loopkrukken. Kijk of je familie of buren willen helpen met boodschappen. Lukt dat niet, vraag dan om tijdelijke huishoudelijke hulp.

Heupoperatie 

Melden bij afdeling orthopedie
Je operatie is meestal op de dag van je opname in het ziekenhuis of in de kliniek. Je zorgt dat je je op de afgesproken tijd nuchter meldt bij de afdeling orthopedie. Als je nuchter bent, dan heb je gedurende een aantal uren niets meer gegeten en alleen nog wat gedronken, zoals water, ranja of wat verder in de opname regels staat. Ben je niet nuchter, dan kan de operatie niet doorgaan. Het is dan niet verantwoord om je narcose te geven. Meld het dus als je iets op hebt, wat niet mag.

Controle en voorbereiding operatie
Het ziekenhuis of de kliniek proberen een fout te voorkomen. De verpleegkundige vraagt daarom verschillende keren naar je naam, je geboortedatum, voor welke operatie je komt en of je geopereerd wordt aan je linker of rechterkant. Zo weten ze zeker, dat ze de juiste patiënt voor zich hebben. Je krijgt ook een pijl op de plek waar je geopereerd wordt om verwisseling te voorkomen. Als het bijna tijd is voor de operatie krijg je een antibioticum via een infuus om de kans op een infectie kleiner te maken. Belangrijk om te weten:
• je kunt ’s ochtends voor de operatie douchen.
• je mag op de dag vóór de operatie nog gewoon eten en drinken tot 24 uur ‘s nachts.
• je mag op de dag van de operatie eten tot 6 uur vóór de operatie.
• je mag heldere vloeistoffen en koffie/thee zónder melk en suiker drinken tot 2 uur vóór de operatie.
• je mag geen juwelen of piercings dragen en geen nagellak of make-up op hebben.
• je mag je kunstgebit niet in houden.
• je mag je bril niet dragen of lenzen in doen.
• als je met de anesthesioloog hebt afgesproken, dat je je hoorapparaat mag inhouden, dan kun je het in doen.
• heb je slaapapneu, neem het CPAP apparaat altijd mee!
• je neemt je (thuis)medicijnen in overleg met de verpleging in.
De verpleegkundige en andere medewerkers vullen hiervoor een controlelijst in.

Operatie
Het plaatsen van een totale heupprothese of een heup resurfacing verschilt. Bij een totale heupprothese krijg je een nieuwe heupkop en heupkom, terwijl er bij resurfacing alleen een metalen plaatje over de beschadigde delen van je heup wordt geplaatst. Je krijgt tijdens de operatie pijnstillers en antibiotica om een ontsteking in je heup te voorkomen.
De orthopeed kan een heupprothese plaatsen via: posterieur/posterolateraal: langs de achterzijde van de heup onder de bilspier door; direct lateraal: langs de zijkant van de heup; (antero)lateraal: langs de zijkant van het bovenbeen; en anterieur: langs de voorzijde van de lies.

• Totale heupvervanging
Bij een totale heupvervanging maakt de orthopeed een snee van ongeveer 20 cm ter hoogte van het heupgewricht links of rechts, dat vervangen moet worden. Het heupgewricht wordt blootgelegd. De heupkop wordt afgezaagd en verwijderd. Er blijft dan een dijbeenbot zonder kop over. In het dijbeen wordt een steel met erop een heupkop van metaal of keramiek vastgemaakt. De orthopeed freest daarna het resterende kraakbeen uit je heupkom. In de heupkom wordt een komprothese van kunststof of metaal geplaatst. Alle delen zijn nu vervangen en de orthopeed controleert of de nieuwe heupkop en heupkom goed in elkaar passen. De nieuwe heupkop en heupkom vormen samen een mooi glad gewricht, zodat je weer soepel kunt bewegen met je heup.
Het hangt van je leeftijd en de kwaliteit van je botten af of de prothese wordt vastgezet met botcement of dat het bot aan de prothese kan vastgroeien. Als de kwaliteit van het bot in je arm goed is, kan de steel kort zijn (3 cm ‘stemless’). Bij een ‘stemless’ heupkop met een korte steel wordt de steel vastgeklemd in het bot zonder botcement, zodat het bot aan je prothese vastgroeit. Als de kwaliteit van je bot minder of niet goed is, dan krijg je een langere steel (8 -12 cm) met botcement. Het botcement (een soort lijm) wordt vastgemaakt aan de botuiteinden, als de prothese niet stevig genoeg zit.
Na het plaatsen van de heupprothese wordt de wond gesloten met metalen nietjes, een oplosbare draad in de huid of met niet-oplosbaar hechtmateriaal. De drain (dun slangetje) in de operatiewond zorgt ervoor, dat het bloed en wondvocht uit de wond weg kan. De drain wordt meestal na een dag weer weg gehaald. Je krijgt ook na de operatie pijnstillers en antibiotica om de kans op een infectie kleiner te maken. De nietjes en het niet-oplosbaar hechtmateriaal worden na 10-14 dagen verwijderd bij de huisarts of in het ziekenhuis.
De operatie duurt meestal één tot twee uur.

• Resurfacing
Bij resurfacing maakt de orthopeed een snee ter hoogte van het heupgewricht, dat deels vervangen moet worden. Het heupgewricht ligt nu bloot. De heupkop wordt gedeeltelijk afgeschaafd, zodat de prothesekop over de oude kop geplaatst kan worden. De heupkop heeft nu een iets ander formaat, waardoor de heupkom passend gemaakt moet worden. De heupkom wordt ook bijgeschaafd en krijgt een metalen kom. De heupkop en heupkom moeten nu precies in elkaar passen.
Na de resurfacing wordt de wond gesloten met metalen nietjes, een oplosbare draad in de huid of met niet-oplosbaar hechtmateriaal. De drain (dun slangetje) in de operatiewond zorgt ervoor, dat het bloed en wondvocht uit de wond weg kan. De drain wordt meestal na een dag weer weg gehaald. Je krijgt ook na de operatie pijnstillers en antibiotica om de kans op een infectie kleiner te maken. De nietjes en het niet-oplosbaar hechtmateriaal worden na 10-14 dagen verwijderd bij de huisarts of in het ziekenhuis.
Net als een totale heupvervanging duurt deze operatie zo’n één tot twee uur.

Verkoeverruimte
Na de operatie wordt je naar de verkoeverruimte (uitslaapruimte) gebracht. Daar blijf tot je weer wakker bent. Je kunt na de operatie een beetje misselijk zijn. Als je je weer beter voelt, dan wordt je naar de verpleegafdeling gebracht.

Herstel heupoperatie

Herstel in ziekenhuis
Vaak mag je vrij gauw na de operatie starten met oefenen (buigen/strekken en belasten van de heup). Starten met oefenen en regelmatig oefenen is belangrijk om geen stijve heup te krijgen. De fysiotherapeut helpt je bij de oefeningen, zoals staan en lopen, in en uit bed gaan en traplopen. Eerst steun je bij het lopen op een looprekje, daarna leer je bewegen met krukken. Je leert steeds nieuwe oefeningen. Tussendoor oefen je ook de oefeningen, die je al geleerd hebt. Probeer zoveel mogelijk te oefenen, dan herstel je sneller.

Je kunt naar huis als je zelf weer een aantal dingen kunt doen en als de zaalarts gecontroleerd heeft of je voldoende hersteld bent van de operatie. Je geeft aan, wat je al weer kunt doen:
• je kunt zelfstandig in en uit je bed komen.
• je kunt met weinig of geen hulp naar de wc gaan.
• je kunt zelf gaan zitten in een stoel en veilig opstaan.
• je kunt dertig meter lopen met hulpmiddelen.
• je kunt traplopen (nodig als je thuis trap moet lopen).

Je kunt voorbereidingen gaan treffen om naar huis te gaan samen met de zaalarts:
• je temperatuur, bloeddruk, hartritme en bloedgehalte zijn in orde.
• je wond lekt weinig of niet.
• je pijn is onder controle met medicijnen.
• je hebt geen last van duizeligheid.
• je plast je blaas goed leeg.
• je hebt geen problemen met de ontlasting uit je darmen.

De voorbereiding op je ontslag uit het ziekenhuis:
• de apotheekmedewerker bespreekt de medicijnen met je, die je mee naar huis krijgt.
• je verpleegkundige of je verpleegkundig coördinator bespreekt met je, wat je meekrijgt bij je ontslag uit het ziekenhuis:
› Antistolling spuitjes voor 6 weken. Je krijgt het spuiten in het ziekenhuis aangeleerd.
› je krijgt verbandmateriaal voor thuis mee.
› je krijgt de datum voor controle-afspraken op de polikliniek mee.
› je krijgt de machtiging en gegevens (overdracht) voor de fysiotherapeut in je thuissituatie mee. Je kunt thuis zelfstandig oefeningen, die je van de fysiotherapeut in het ziekenhuis geleerd hebt, al doen.
› wordt je gecontroleerd door de trombosedienst, dan regelt de verpleging een afspraak bij je thuis.
› is er thuiszorg aangevraagd, dan krijg je een overdracht mee voor de medewerkers van de thuiszorg.
› je huisarts krijgt digitaal informatie over je behandeling.

Thuis en nacontrole
Soms kan je heup wat warm en dik worden of aanvoelen. Dan heb je je heup overbelast. Dit is niet erg. Je moet dan tijdelijk wat minder oefenen. Je kunt je heup ook koelen met een ‘coolpack’ of ijsblokjes. Leg een ‘coolpack’ of ijsblokjes nooit direct op je huid! Je moet om het ‘coolpack’ of ijsblokjes altijd een handdoek wikkelen! Koel je heup maximaal 20 minuten per keer.
Na een paar weken na de operatie kom je voor controle bij de physician assistant of verpleegkundig specialist of de orthopeed.

Informatie heupoperatie en herstel

Totale heupprothese – orthopedisch chirurg Job van Susante – Rijnstate I https://youtu.be/UZKf125RF-0?si=7s15XWEtFOR7DwKA
Uw heupprothese uitgelegd door uw chirurg – Orthopedie AZ Delta Roeselare I https://youtu.be/YKwrnU7EMGM?si=K_NZJJvnzCvmoApJ
Een nieuwe heup – Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis I https://youtu.be/0R2qZTJWuqo?si=MknstNAwY5HLI_ir
Animatie heupprothese gecementeerd – zorgvoorbeweging I https://youtu.be/PFOiVc2B8E8?si=Fu4NeY67nzcjgSLa
Animatie heupprothese ongecementeerd – zorgvoorbeweging I https://youtu.be/bwv7JoKkS3A?si=ceIw2MQgiuxqQbSR

Normale wondgenezing – Juf Danielle I https://www.youtube.com/watch?v=5r0UsBE9L4I
Bloedstolling – Juf Danielle I https://youtu.be/SriUGoLlHLs?si=LDBIjFuXN6nKb0nO

Anesthesie – Plexus + algehele anesthesie – HagaZiekenhuis I https://youtu.be/oUntjRHddWs?si=5vWHX-tYIuLGYkKd
Anesthesie – Sedatie compleet – HagaZiekenhuis I https://youtu.be/kgOImTfbN9k?si=E2TQG1dlIKK7O3oN
Anesthesie – Narcose compleet – HagaZiekenhuis I https://youtu.be/4Ca6cALMa8A?si=Ct7sqfQnUvlvMx35
Anesthesie – Epiduraal compleet – HagaZiekenhuis I https://youtu.be/Vrn827m65x4?si=iAjK7B8tkTbov_4f
Anesthesie – Ruggenprik epiduraal + algehele anesthesie – HagaZiekenhuis I https://youtu.be/CE9QGoHyJMU?si=k63IhD6HLOPys3Jh
Anesthesie – Spinaal compleet – HagaZiekenhuis I https://youtu.be/71S-77bkHks?si=9TeQBow1DBejJCg_
Anesthesie – Spinaal + sedatie – HagaZiekenhuis I https://youtu.be/hAaC26IgMyg?si=J_ZYq__VtdmGJz9k
Anesthesie – Spinaal + sedatie – HagaZiekenhuis I https://youtu.be/hAaC26IgMyg?si=qQyQFrOHlkKJYSZD
Anesthesie – Juliana Kinderziekenhuis – HagaZiekenhuis I https://youtu.be/Y02xMp7vggE?si=67bawfZ6uai7VubW

Auto instappen met een heupprothese – Antoniusziekenhuis I https://youtu.be/CIWthbgvicA?si=yDzmG1gvdngjPVj0
Instappen in een auto – Radboudumc I https://youtu.be/mzYZsWbgW5k?si=eMAu2MbaLnxNU9PP
Instructievideo na heupoperatie: traplopen met krukken – Topaz Zorg I https://youtu.be/C-0pRZ-0W9g?si=9m4p6FsrZ-d609MF