Heupgewricht
Wat is een heupgewricht?
Het heupgewricht is een kogelgewricht en bestaat uit een kop en een kom. De heupkom zit in het bekken, de heupkop is het uiteinde van het bovenbeen. De kom en kop passen precies in elkaar. De kop van het dijbeen draait als een ronde kogel soepel in de kom van het bekken. Dat is mogelijk omdat op de kop én in de kom een laag kraakbeen zit. Kraakbeen is een glad, verend weefsel.
De heup is de plek, waar het bekken vastzit aan het bovenbeen.
Hoe ontstaat een beschadigde heup?
Als het laagje kraakbeen dunner wordt of verdwijnt, bewegen de botuiteinden in een gewricht niet meer soepel langs en over elkaar. De wrijving tussen de botten neemt toe en dat doet pijn. Er kunnen ruwe uitsteeksels ontstaan op het bot. Er kan ook vocht in het gewricht ontstaan. Hierdoor wordt het gewricht dikker. Beschadigd kraakbeen herstelt nauwelijks. Het kraakbeen verslechtert door bijvoorbeeld artrose (slijtage), terugkerende ontstekingen, een ongeluk, een groeistoornis, een dijbeenhalsbreuk of een avasculaire heupkopnecrose.
• De smalle verbinding tussen de dijbeenkop en het lange, rechte deel is de dijbeenhals of heuphals. Door een val of osteoporose (botontkalking) kan hier een breuk ontstaan, de dijbeenhalsbreuk. Zo’n breuk herstelt heel moeizaam. De orthopeed of orthopedisch chirurg kan dan adviseren om een heupprothese te plaatsen.
• Bij avasculaire heupkopnecrose is de bloeddoorstroming van de heupkop verstoord. Het bot wordt zacht en de heupkop zakt in elkaar. De oorzaak is vaak medicijngebruik, maar ook alcohol- en drugsgebruik kunnen kopnecrose veroorzaken.
Wat is een heupprothese?
Een heupprothese (kunstheup) is een vervanging van je eigen heupgewricht. Een heupprothese bestaat uit drie onderdelen: een steel, een kop en een kom. De steel met daarop de kop zit in het bovenbeen vast aan het dijbeen en kan bewegen in de kom die in het bekken zit. Een kunstheup kan geschikt zijn, als je veel pijn hebt of je heup erg stijf is.
Een kunstheup is gemaakt van metaal, kunststof en/of keramiek. Voor de heupkom wordt de kunststof polyethyleen gebruikt. De heupsteel is van metaal bij de heupstelen, die met cement worden vastgezet en titanium bij prothesen zonder cement. De heupkop moet heel glad en hard zijn, daarvoor wordt metaal of keramiek (porselein) gebruikt. Dit laatste materiaal is nog harder en gladder dan metaal en de kans op een breuk is heel erg klein. Naast de kop kan ook de binnenkant van de kom een keramiek laag krijgen. Dit geeft een heel glad en slijtvast gewricht.
Soms ontstaat er een piepgeluid bij het bewegen van de kunstheup.