Gezondheidsvaardigheden van grote invloed op ziektelast en medicijngebruik bij reuma
Mensen met reuma die goede gezondheidsvaardigheden hebben, hebben minder last van hun ziekte en betere toegang tot medicijnen. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van Mark Bakker van het Maastricht UMC+. Dat mensen met minder goede gezondheidsvaardigheden een grotere kans hebben op een slechte gezondheid was al bekend. Mark Bakker onderzocht de afgelopen jaren wat dit betekent voor mensen met reuma.
Wat zijn gezondheidsvaardigheden?
Gezondheidsvaardigheden zijn persoonlijke kenmerken en hulp vanuit de omgeving die je nodig hebt om met gezondheidsinformatie om te gaan en over zorg te kunnen beslissen. Het heeft betrekking op alledaagse keuzes die invloed hebben op je gezondheid. Gezondheidsvaardigheden zijn dus niet alleen het lezen en begrijpen van medische informatie. Ook de ondersteuning die anderen je bieden en de beslissingen die je neemt vallen onder gezondheidsvaardigheden.
Over het onderzoek en de deelnemers
In zijn onderzoek bekeek Bakker de gezondheidsvaardigheden van bijna 900 mensen met reuma. De deelnemers hadden reumatoïde artritis, spondyloartritis of jicht. Daarnaast waren zij allemaal onder behandeling van een ziekenhuis in Nederland. Aan de hand van een vragenlijst verzamelde Bakker informatie over verschillende domeinen gezondheidsvaardigheden. Hij vroeg bijvoorbeeld naar sociale steun en het kunnen lezen en begrijpen van gezondheidsinformatie. De deelnemers bleken onder te verdelen in drie groepen: 42% had goede gezondheidsvaardigheden, 42% had enkele beperkingen en 16% had beperkingen op meerdere domeinen van gezondheidsvaardigheden. De persoonlijke verschillen in die laatste groep waren groot.
Invloed op ziektelast en medicijngebruik
Bakkers onderzoek keek bij 122 deelnemers naar de invloed van hun gezondheidsvaardigheden op hun ziektelast en medicijngebruik. Daaruit kwamen een aantal opvallende resultaten naar voren. Zo bleek dat de mensen met goede gezondheidsvaardigheden minder klachten hadden van hun reumatische aandoening. Daarnaast gebruikten zij meer biologicals, terwijl mensen met ongunstige gezondheidsvaardigheden juist meer prednison gebruikten. Een voor de hand liggende verklaring voor deze verschillen blijft uit. Maar het is duidelijk dat gezondheidsvaardigheden invloed hebben op de ziektelast en het medicijngebruik.
Inspelen op gezondheidsvaardigheden
Bakker onderzocht ook hoe zorgverleners beter kunnen omgaan met de uiteenlopende gezondheidsvaardigheden van mensen met reuma. Uit het onderzoek bleek dat zorgverleners gezondheidsvaardigheden lang niet altijd goed inschatten. In zo’n 20% van de gevallen wist de arts niet of iemand sociale steun had of niet. Sociale steun kan grote invloed hebben op de behandeling en op therapietrouw. Bakker sprak hierover met zorgverleners en patiënten. Beide groepen hadden volgens de onderzoeker goede ideeën over het verbeteren van zorg die inspeelt op gezondheidsvaardigheden. Soms is checken of informatie goed is overgekomen al genoeg. Sommigen zeiden behoefte te hebben aan cursussen over dit thema. Het is bovendien belangrijk dat zorgverleners weten bij wie een patiënt terecht kan voor aanvullende hulp.
Vervolgstappen om reumazorg te verbeteren
Volgens Bakker is het nodig om de reumazorg te verbeteren. Daarvoor zijn volgens hem een aantal concrete stappen noodzakelijk. Onlangs is subsidie verleend voor het implementeren van een gesprekstool voor reumaverpleegkundigen. Die verpleegkundigen checken mensen met ontstekingsreuma jaarlijks op hun leefstijl, vaccinaties, deelname aan het arbeidsproces en mogelijke andere aandoeningen. De gesprekstool zou hierbij kunnen helpen. Verpleegkundigen zouden door de tool namelijk beter de gezondheidsvaardigheden van een patiënt kunnen inschatten. Dat helpt weer bij het bepalen van de juiste zorg. Het Maastricht UMC+ zal de gesprekstool nog verder onderzoeken, maar een goede eerste stap is gezet.
Bron: Maastricht UMC+
