Gevolgen van stopzetten vergoeding vitamine D
Sinds 1 januari 2023 wordt vitamine D niet meer vergoed vanuit de basisverzekering. Dit is besloten na advies van Zorginstituut Nederland, omdat mensen vitamine D zelf zouden kunnen betalen. Het Nivel onderzocht wat het effect van deze maatregel is. Daaruit blijkt dat veel mensen doorgaan met het gebruik van vitamine D, ook als zij geen vergoeding meer krijgen. Maar een kleine groep kwetsbare mensen stopt ermee. Vooral vanwege de kosten.
Waarom extra vitamine D?
Vitamine D zorgt onder andere voor sterke botten, tanden en spieren, en voor een goed afweersysteem. Veel mensen maken zelf genoeg vitamine D aan in hun lichaam door de zon. Maar sommige mensen moeten extra vitamine D slikken. Bijvoorbeeld als je ouder bent dan 50 jaar of als je een aandoening zoals osteoporose hebt. Daarnaast kunnen sommige medicijnen tegen reuma, zoals prednison, zorgen voor botontkalking. Het kan dan nodig zijn om vitamine D te slikken, zodat je beter calcium opneemt en sterkere botten krijgt. Sinds 2023 wordt het gebruik van vitamine D niet meer vergoed vanuit de basisverzekering. Je moet dit nu zelf betalen. Je kunt het middel kopen bij de apotheek, drogist of supermarkt.
Focus op kwetsbare mensen
Het Nivel onderzocht wat het effect is van het stopzetten van de vergoeding voor vitamine D voor mensen die dit in 2022 vergoed kregen. In 2022 waren dit 1,5 miljoen mensen. De onderzoekers keken met name naar de gevolgen voor kwetsbare groepen. Hieronder vallen bijvoorbeeld mensen met osteoporose, maar ook mensen met een taalbarrière, beperkte gezondheidsvaardigheden of laaggeletterden. Zij zijn mogelijk extra geraakt door de maatregel. Verschillende zorgverleners, zoals een apotheker, huisarts en wijkverpleegkundige, hielpen om te bepalen welke mensen kwetsbaar zijn. De onderzoekers keken daarnaast naar therapietrouw, wat staat voor de mate waarin iemand zijn medicijnen op de juiste manier gebruikt. Het Nivel voerde dit onderzoek uit in de eerste helft van 2023, in opdracht van Zorginstituut Nederland.
Gevolgen van stopzetten vergoeding
Uit het onderzoek blijkt dat het stopzetten van de vergoeding van vitamine D kwetsbare mensen in vier groepen verdeelt. De eerste groep (20%) heeft nog vitamine D uit 2022 op voorraad die zij gebruikt. Van deze mensen wil 70% doorgaan met het gebruik als hun voorraad op is, maar 25% weet niet wat zij dan gaan doen en 6-7% denkt dan te gaan stoppen. De tweede groep (45%) bestaat uit mensen die dezelfde vitamine D gebruiken als in 2022 en dat nu zelf betalen. Dit doen zij omdat ze het nodig hebben voor hun gezondheid, omdat dit door hun arts is aangeraden, of omdat ze zo zeker weten dat ze het juiste middel gebruiken. De derde groep (20%) gebruikt nu een ander middel vitamine D dan in 2022. Zij doen dit voornamelijk omdat hetzelfde middel te duur is, en omdat ze het zo niet in de apotheek hoeven te kopen.
De bovengenoemde groepen blijven dus allemaal, hoewel op verschillende manieren, vitamine D gebruiken. Maar er is ook een kleine groep kwetsbare mensen (5%) die is gestopt met het gebruik van vitamine D. Omdat zij het niet zelf kunnen betalen (51%), het niet zelf willen betalen (32%) of niet weten welk middel ze moeten kiezen (17%). Hoewel er dus veel mensen doorgaan met het gebruik van vitamine D, stopt er ook een klein deel. Bovendien zijn er mensen die mogelijk gaan stoppen zodra hun voorraad op is. De belangrijkste reden dat mensen stoppen zijn de kosten. Voor sommige mensen is het ook moeilijk om een geschikt middel vitamine D te vinden. Niet iedereen bespreekt dit met hun zorgverlener.
Therapietrouw
Verder laat het onderzoek zien dat kwetsbare mensen die vitamine D gebruiken niet erg therapietrouw zijn. Bijna de helft vergeet hun vitamine D wel eens in te nemen. En een deel neemt het bewust anders in. Maar dit was ook het geval in 2022. Toen was de therapietrouw ook al niet goed. Dit betekent dat de therapietrouw niet is veranderd door het stopzetten van de vergoeding voor vitamine D. De belangrijkste resultaten van het onderzoek zie je ook op deze Factsheet.
Stoppen met vitamine D is zorgelijk
Het stoppen met het gebruik van vitamine D is reden tot zorg. Het kan namelijk zorgen voor een tekort aan Vitamine D. Dat merk je niet direct op de korte termijn. Maar op de lange termijn kan dit leiden tot aandoeningen of letsel, zoals osteoporose of botbreuken. Je krijgt dan een slechtere gezondheid en hogere zorgkosten. Het is daarom belangrijk om vitamine D te blijven gebruiken. Een tekort aan vitamine D kun je merken aan vermoeidheidsklachten of kramp aan je spieren en gewrichten.
Het Nivel benadrukt dat het belangrijk is om het gebruik van vitamine D te blijven monitoren en waar nodig maatregelen te nemen om het te stimuleren. Op basis van het onderzoek heeft Zorginstituut Nederland de minister van VWS geadviseerd voorlopig niets te veranderen aan de vergoeding van vitamine D. Wel adviseert het Zorginstituut om de voorlichtingscampagne uit 2022 over juist gebruik van vitamine D te verbeteren en te herhalen. Dat kan ervoor zorgen dat mensen die vitamine D gebruiken, inzien dat zij hier niet zomaar mee moeten stoppen. De voorlichting moet ook via zorgverleners lopen. Bovendien raadt het Zorginstituut aan om voor mensen die de kosten voor vitamine D niet kunnen betalen, een oplossing te zoeken buiten de basiszorgverzekering.
Overleg met je huisarts of apotheker
Twijfel jij of je vitamine D moet gebruiken? Of weet je niet goed of je kunt kiezen voor een goedkopere variant uit de drogist of supermarkt? Overleg dit dan met je huisarts of apotheker. Zij kunnen je adviseren of jij vitamine D nodig hebt en welke alternatieven voor jou goed werken en betaalbaar zijn.
Lees ook:
- Waarom Vitamine D niet langer vergoed wordt – Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland
- Wordt vitamine D vergoed door mijn zorgverzekering? – Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland
- Waarom je vitamine D zou moeten blijven slikken – Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland
- Vitamines: wanneer moet je ze extra slikken? – Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland
