Gepersonaliseerde zorg bij reumatoïde artritis: hoe staat het ervoor?
Onlangs organiseerde EULAR, de Europese koepel voor reumaverenigingen, een educatief webinar over gepersonaliseerde zorg bij RA. Tijdens het webinar sprak Prof. Douglas Veale, verbonden aan het St. Vincent’s University Hospital in Dublin, over hoe het er nu voor staat met die gepersonaliseerde behandelingen. Ook blikte hij vooruit op de toekomst van deze gepersonaliseerde zorge. De Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland was bij het webinar aanwezig. In dit verslag lees je over de stand van zaken en het toekomstbeeld van gepersonaliseerde zorg bij mensen met reumatoïde artritis (RA).
Gepersonaliseerde zorg: wat is dat?
Gepersonaliseerde zorg is een helemaal geïndividualiseerde en op maat gemaakte manier van patiëntenzorg. De persoonlijke karakteristieken van iedere patiënt bepalen hoe die zorg eruit moet zien. Bij het vaststellen van die karakteristieken spelen onder andere genetica, klinische karakteristieken en eigenschappen op het niveau van cellen en moleculen een rol. Ieder persoon met reumatoïde artritis is anders, dus iedereen reageert anders op verschillende behandelingen. Het doel van gepersonaliseerde zorg is om op basis van iemands persoonlijke karakteristieken te voorspellen welke behandeling voor die persoon de juiste is.
Het probleem: patiënten over één kam scheren
In de praktijk gebeurt het op sommige plekken nog dagelijks: patiënten met dezelfde diagnose over één kam scheren. Dat zou niet moeten, want ieder persoon met RA is anders. Een behandeling kan daarom op iedereen een ander effect hebben. In het gunstige geval ervaart iemand de voordelen van de behandeling, zonder last te hebben van vervelende bijwerkingen. Anderen ervaren de voordelen, maar óók de bijwerkingen. En weer anderen hebben wel last van de bijwerkingen, maar profiteren niet van de voordelen die een behandeling kan bieden. Daarom zou het goed zijn om iedereen die RA heeft nauwkeuriger te onderzoeken. De arts kan dan kijken naar iemands persoonlijke karakteristieken. Zo kan die van tevoren al inschatten of een behandeling het gewenste effect zal hebben of niet.
Manieren om persoonlijke karakteristieken vast te stellen
Een arts stelt de persoonlijke karakteristieken van iedere patiënt vast aan de hand van verschillende gegevens. Het onderzoek gebeurt steeds nauwkeuriger. Eerst komen bijvoorbeeld iemands demografische gegevens, zoals gender en leeftijd, aan bod. Ook kijkt de arts naar mogelijke andere aandoeningen (comorbiditeiten) en of iemand bijvoorbeeld rookt. Vervolgens onderzoekt de arts bijvoorbeeld een zwelling, iemands fysieke functioneren en maakt hij een echo. Ten slotte onderzoekt de arts op nog gedetailleerder niveau, door bijvoorbeeld te kijken naar iemands genen, antistoffen en biologische moleculen. Zo krijgt de arts een steeds preciezer beeld van de persoonlijke karakteristieken van iemand met RA. Op basis daarvan kan de arts vervolgens een inschatting maken over de beste behandeling.
De huidige situatie vs. gepersonaliseerde zorg
Het idee van de gepersonaliseerde therapie biedt hoop voor de toekomst. Maar op dit moment gaat het er in de praktijk vaak nog anders aan toe. De diagnose reumatoïde artritis is op dit moment vaak nog erg algemeen. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen de verschillende persoonlijke karakteristieken van mensen met RA. Daarom begint de arts met een behandeling, zonder zeker te weten of deze aan zal slaan of niet. Slaat de behandeling niet aan, start de arts met de volgende behandeling. Zo gaat het door tot de juiste behandeling gevonden is. Wanneer een arts gebruik maakt van gepersonaliseerde zorg, kan deze een preciezere diagnose stellen. Op basis daarvan kiest de arts een behandelplan dat grote kans van slagen heeft. Slaat de behandeling toch niet goed aan, kan de arts op basis van verder gedetailleerd onderzoek een andere behandeling kiezen. Het hele proces van “vallen en opstaan” om de juiste behandeling te vinden, kun je zo dus overslaan. Op die manier ontvangt iedereen zo snel mogelijk de juiste zorg.
De toekomst van gepersonaliseerde zorg
We weten inmiddels dat iemands klinische beeld, iemands klachten en symptomen, niet altijd genoeg informatie geeft. Ook is bekend dat onderzoek naar antistoffen en antigenen soms iets kan zeggen over de prognose, het vermoedelijke verloop van de ziekte. Op basis daarvan kan een arts dus inschatten hoe snel behandeling nodig is. Verder kan een arts nog iemands biologische moleculen, die onder andere in je bloed zitten, onderzoeken. Maar alleen op basis van die biologische moleculen kan de arts niet met zekerheid zeggen hoe iemand reageert op een bepaalde behandeling. Daarom is het doel van gepersonaliseerde zorg voor de toekomst om progressie van de aandoening en reacties op een behandeling beter te kunnen inschatten. Het doel voor de toekomst is dus eigenlijk om de toekomst nóg beter te kunnen voorspellen. Daarvoor is nader onderzoek nodig.
Lees ook
Reumatoïde artritis – Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland
