Fenomeen van Raynaud – oorzaak
Oorzaak fenomeen van Raynaud
Door de samentrekking en vernauwing van de haarvaatjes verkrampen tijdelijk de bloedvaten in je vingers, tenen, oren en neus. De haarvaatjes van de bloedvaten vernauwen door kou en stress, waardoor er minder bloed door je vingers, tenen, oren en neus stroomt. De huid van je vingers, tenen, oren en neus verkleurt eerst wit, dan een blauwachtig paars. Je huid gaat pijn doen en/of tintelen. Je huid verkleurt dan naar een roodachtig paars als er weer een plotselinge instroom van bloed in de haarvaatjes van de bloedvaten is. Door een slechte doorbloeding van je lichaam krijg je soms spontaan zweertjes op je vingers, tenen, oren of neus, die moeilijk genezen.
Primaire vorm – fenomeen van Raynaud
De primaire vorm van Raynaud heeft te maken met de bloedtoevoer naar je vingers, tenen, oren of neuspunt. Je krijgt het fenomeen van Raynaud meestal al in je puberteit. Je lichaam regelt je lichaamstemperatuur. Bij kou of stress trekken de haarvaatjes van de bloedvaten in je vingers, tenen, oren of neuspunt dan té snel samen. Je krijgt witte ‘gevoelloze’ of ‘dode’ vingers, tenen, oren of neuspunt, die later blauwachtig paars verkleuren. Naast dat ‘dode’ gevoel kun je ook tintelingen krijgen, vooral in je vingers. Na een tijdje komt de bloedtoevoer weer op gang en wordt je huid weer warm en roodachtig paars. Je vingers gaan dan tintelen, zwellen en doen pijn.
Je bent bij het fenomeen van Raynaud zeer gevoelig voor prikkels van binnenuit je lichaam of van buitenaf. De prikkels lokken een aanval uit, bijvoorbeeld bij:
• heftige emoties als angst, schrik, verrassing, woede, verdriet, ergernis, opwinding.
• een te snelle temperatuurovergang van warm naar koud, bijvoorbeeld bij handen wassen of in de tocht staan.
• het aanraken van een heel koud voorwerp.
• het werken met trillende voorwerpen, zoals kettingzaag, boormachine.
• het ritmisch toetsen aanslaan, zoals pianospelen of werken op een toetsenbord.
• het gebruiken van de zijkant van je hand als hamer (hypothenar hammer syndrome).
Secundaire vorm – fenomeen van Raynaud
Bij het secundaire fenomeen van Raynaud heb je de klachten van de primaire vorm. Maar je klachten zijn verergerd door een onderliggende ziekte, vaatschade of het gebruik van bepaalde medicijnen. Je arts denkt aan de secundaire vorm, als je veel pijn hebt, het asymmetrisch voorkomt, je last van je duim hebt en je ouder bent.
Reumatische ziekten of medicijnen, waarbij deze vorm van Raynaud kan voorkomen, zijn:
• reumatoïde artritis (RA)
• syndroom van Sjögren
• systemische sclerose (SSc)
• systemische lupus erythematodes (SLE)
• MCTD
• polymyositis
• dermatomyositis
• reuscelarteriitis (arteriitis temporalis)
• vasculitis (aderverkalking)
• medicijnen, zoals bijvoorbeeld bètablokkers en medicijnen bij migraine. Bètablokkers ontlasten het hart. De belangrijkste effecten zijn het verlagen van de hartslag en de bloeddruk.
Erfelijkheid
Het fenomeen van Raynaud komt in bepaalde families vaker voor dan in andere. Er kan een verband zijn tussen het vrouwelijke geslachtshormoon en de ziekte. Tijdens de eisprong zijn je handen als vrouw juist extra gevoelig en bij zwangerschap worden je symptomen minder. De anticonceptiepil heeft weinig tot geen invloed op je klachten bij Raynaud.
Leeftijd
De primaire vorm van het fenomeen van Raynaud ontstaat meestal voor het eerst in of net na je puberteit en komt het meeste bij vrouwen onder de 30 jaar voor.
De secundaire vorm van het fenomeen van Raynaud is ondergeschikt aan je andere onderliggende ziekte. Het begin ligt gewoonlijk na de leeftijd van 30 jaar.
Meer informatie fenomeen van Raynaud
Thuisarts.nl – Fenomeen van Raynaud – Huisartsencentrum Klein Iterson Gouda I https://youtu.be/odzexeWyUYk?si=ve0zjR11KAlLNEfE
ReumaZorg Nederland – Bloed I https://reumazorgnederland.nl/bloed/
Johns Hopkins Rheumatology – Raynaud’s Phenomenon : What You Should Know | Johns Hopkins Medicine I https://youtu.be/Jv0kEFCYF5M?si=FxMHM-hQKHaCuVfJ
Demystifying Medicine – Exploring Raynaud’s Phenomenon I https://youtu.be/beXQZBJC6Lc?si=OzlnFUY68m-lTLA9
Brigham And Women’s Hospital – Raynaud’s Phenomenon Video I https://youtu.be/Aml-vSYWHrg?si=enu2Kym61jkMFApb
WeAreSRUK – Chloe’s story of Raynaud’s I https://youtu.be/d97plCq0B6Q?si=QmAlJig14BqFwpCz
WeAreSRUK – Diane’s story of Secondary Raynaud’s I https://youtu.be/SPANrBk3q78?si=MKk48gM6WV50WiQj
Musculoskeletal Health Australia – Diagnosis and Management of Scleroderma and Raynaud’s Phenomenon – Dr Nava Ferdowsi, Rheumatologist I https://youtu.be/shxkXRHKLeY?si=4mbRWrFX4WG-ZM7Y
Overige onderwerpen
ReumaZorg Nederland – Video over Reuma en Vermoeidheid I https://reumazorgnederland.nl/videos-2021-2022/
ReumaZorg Nederland – Video over Reuma en Werk I https://reumazorgnederland.nl/videos-2021-2022/
ReumaZorg Nederland – Webinar Leven met Medicijnen I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2023/
ReumaZorg Nederland – Webinar Vermoeidheid en omgaan met je energie I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2023/
ReumaZorg Nederland – Webinar Gezond eten en leven I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2023/
ReumaZorg Nederland – Webinar Lekker bewegen; je kan het! I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2023/
ReumaZorg Nederland – Webinar Chronisch ziek en Intimiteit I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2023/
ReumaZorg Nederland – Webinar Reuma en Vermoeidheid I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2023/
ReumaZorg Nederland – Webinar Reuma en mentale gezondheid I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2020-2021/
ReumaZorg Nederland – Webinar Reuma en chronische pijn I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2020-2021/
ReumaZorg Nederland – Webinar Rouw en aanvaarding I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2024/
Webinar Leven met medicijnen. Medicijnen kunnen helpen om reumaklachten te verminderen. Veel mensen met reuma hebben dan ook baat bij medicatie. Maar het is soms best lastig om medicijnen altijd goed te gebruiken, vooral als je langdurig medicatie gebruikt. Als je medicatie niet goed gebruikt, kan het effect ervan minder worden. Hoe je dat kunt voorkomen en waarom het belangrijk is om medicatie goed te gebruiken, vertelde Prof. dr. Bart van den Bemt. Hij is apotheker en medisch manager bij de Sint Maartenskliniek en onderzoeker bij het Radboudumc.