Fenomeen van Raynaud-oorzaak

Oorzaak
Door de samentrekking en vernauwing van de haarvaatjes verkrampen tijdelijk de bloedvaten in je vingers, tenen, oren en neus. De haarvaatjes van de bloedvaten vernauwen door kou en stress, waardoor er minder bloed door je vingers, tenen, oren en neus stroomt. De huid van je vingers, tenen, oren en neus verkleurt eerst wit, dan een blauwachtig paars. Je huid gaat pijn doen en/of tintelen. Je huid verkleurt dan naar een roodachtig paars als er weer een plotselinge instroom van bloed in de haarvaatjes van de bloedvaten is. Door een slechte doorbloeding van je lichaam krijg je soms spontaan zweertjes op je vingers, tenen, oren of neus, die moeilijk genezen.

Primaire vorm
De primaire vorm van Raynaud heeft te maken met de bloedtoevoer naar je vingers, tenen, oren of neuspunt. Je krijgt het fenomeen van Raynaud meestal al in je puberteit. Je lichaam regelt je lichaamstemperatuur. Bij kou of stress trekken de haarvaatjes van de bloedvaten in je vingers, tenen, oren of neuspunt dan té snel samen. Je krijgt witte ‘gevoelloze’ of ‘dode’ vingers, tenen, oren of neuspunt, die later blauwachtig paars verkleuren. Naast dat ‘dode’ gevoel kun je ook tintelingen krijgen, vooral in je vingers. Na een tijdje komt de bloedtoevoer weer op gang en wordt je huid weer warm en roodachtig paars. Je vingers gaan dan tintelen, zwellen en doen pijn.

Je bent bij het fenomeen van Raynaud zeer gevoelig voor prikkels van binnenuit je lichaam of van buitenaf. De prikkels lokken een aanval uit, bijvoorbeeld bij:
• heftige emoties als angst, schrik, verrassing, woede, verdriet, ergernis, opwinding.
• een te snelle temperatuurovergang van warm naar koud, bijvoorbeeld bij handen wassen of in de tocht staan.
• het aanraken van een heel koud voorwerp.
• het werken met trillende voorwerpen, zoals kettingzaag, boormachine.
• het ritmisch toetsen aanslaan, zoals pianospelen of werken op een toetsenbord.
• het gebruiken van de zijkant van je hand als hamer (hypothenar hammer syndrome).

Secundaire vorm
Bij het secundaire fenomeen van Raynaud heb je de klachten van de primaire vorm. Maar je klachten zijn verergerd door een onderliggende ziekte, vaatschade of het gebruik van bepaalde medicijnen. Je arts denkt aan de secundaire vorm, als je veel pijn hebt, het asymmetrisch voorkomt, je last van je duim hebt en je ouder bent.

Reumatische ziekten of medicijnen, waarbij deze vorm van Raynaud kan voorkomen, zijn:
• reumatoïde artritis (RA)
• syndroom van Sjögren
• systemische sclerose (SSc)
• systemische lupus erythematodes (SLE)
• MCTD
• polymyositis
• dermatomyositis
• reuscelarteriitis (arteriitis temporalis)
• vasculitis (aderverkalking)
• medicijnen, zoals bijvoorbeeld bètablokkers en medicijnen bij migraine. Bètablokkers ontlasten het hart. De belangrijkste effecten zijn het verlagen van de hartslag en de bloeddruk.

Erfelijkheid
Het fenomeen van Raynaud komt in bepaalde families vaker voor dan in andere. Er kan een verband zijn tussen het vrouwelijke geslachtshormoon en de ziekte. Tijdens de eisprong zijn je handen als vrouw juist extra gevoelig en bij zwangerschap worden je symptomen minder. De anticonceptiepil heeft weinig tot geen invloed op je klachten bij Raynaud.

Leeftijd
De primaire vorm van het fenomeen van Raynaud ontstaat meestal voor het eerst in of net na je puberteit en komt het meeste bij vrouwen onder de 30 jaar voor.
De secundaire vorm van het fenomeen van Raynaud is ondergeschikt aan je andere onderliggende ziekte. Het begin ligt gewoonlijk na de leeftijd van 30 jaar.