Fenomeen van Raynaud-klachten

Huisarts
Als je ziek wordt of klachten hebt, die maar niet weggaan, dan ga je naar de huisarts. Je huisarts is de eerste medische behandelaar om je klachten te behandelen. Lukt het niet om je klachten goed te behandelen en wordt je niet beter, dan zal de huisarts samen met jou kijken naar verdere behandeling. Je huisarts kan je doorsturen naar de reumatoloog of een andere dokter in het ziekenhuis of een kliniek.

Primaire vorm
Bij de primaire vorm van Raynaud neemt de bloedstroom in je lichaam naar de haarvaatjes in je vingers, tenen, oren of neus af. Je krijgt dan aan de uiteinden van je vingers, tenen, oren of neus een verandering van kleur. De kleur variëert van wit naar blauwachtig paars. Op die plaatsen krijg je last van gevoelloosheid en dan het gevoel van ‘prikkende naalden’ en pijn. Als je bloed weer gaat stromen, dan worden je vingers, tenen, oren en neus roodachtig paars van kleur. Je krijgt dan last van tintelingen, zwelling en meer pijn.
Je krijgt de vaatkrampen en verkleuringen meestal aan beide handen tegelijk. Je duimen doen niet mee. Als de klachten ernstig zijn, kun je zweertjes op je vingers krijgen.

Je bent bij het fenomeen van Raynaud zeer gevoelig voor prikkels van binnenuit je lichaam of van buitenaf. De prikkels lokken een aanval uit, bijvoorbeeld bij:
• heftige emoties als angst, schrik, verrassing, woede, verdriet, ergernis, opwinding.
• een te snelle temperatuurovergang van warm naar koud, bijvoorbeeld bij handen wassen of in de tocht staan.
• het aanraken van een heel koud voorwerp.
• het werken met trillende voorwerpen, zoals kettingzaag, boormachine.
• het ritmisch toetsen aanslaan, zoals pianospelen of werken op een toetsenbord.
• het gebruiken van de zijkant van je hand als hamer (hypothenar hammer syndrome).

Secundaire vorm
Bij het secundaire fenomeen van Raynaud heb je de klachten van de primaire vorm.
Maar je klachten zijn verergerd door een onderliggende ziekte, vaatschade of het gebruik van bepaalde medicijnen. De klachten krijg je vaak niet tegelijk aan beide handen of voeten.
Bij de vaatschade zijn er vaak blijvende beschadigingen aan de haarvaatjes van je bloedvaten in je hand, vingers of tenen. Kenmerkend zijn de zweertjes op je vingertoppen, langs je nagels of op de tenen. Als je bloed niet goed rondgepompt wordt in je lichaam, dan genezen wondjes langzamer door verminderde bloedtoevoer in de haarvaatjes. Je nagelgroei vermindert. Soms krijg je een bloedprop, waardoor je pijnlijke zweren op je huid kunt krijgen. De prikkels van buitenaf kunnen zorgen, dat je bloedtoevoer nog verder afneemt. Er is een zeer kleine kans, dat je vingers, tenen, oren of neus gaan zweren en zwart worden. Het lichaamsweefsel kan dan deels afsterven.

Reumatische ziekten en medicijnen, waarbij deze vorm van Raynaud kan voorkomen, zijn:
• reumatoïde artritis (RA)
• syndroom van Sjögren
• systemische sclerose (SSc)
• systemische lupus erythematodes (SLE)
• MCTD
• polymyositis
• dermatomyositis
• reuscelarteriitis (arteriitis temporalis)
• vasculitis (aderverkalking)
• medicijnen, zoals bijvoorbeeld bètablokkers en medicijnen bij migraine. Bètablokkers ontlasten het hart. De belangrijkste effecten zijn het verlagen van de hartslag en de bloeddruk.