Aanbevelingen voor (3e) COVID-19 vaccinatie bij mensen met reuma
De COVID-19-pandemie heeft een behoorlijke impact op de zorg en het leven van mensen met reuma. De vaccinaties geven hoop. Maar er zijn ook vragen rondom vaccinatie van mensen met ontstekingsreuma die medicijnen gebruiken die hun immuunsysteem beïnvloeden. Om deze vragen te beantwoorden, formuleerde EULAR aanbevelingen op basis van de huidige kennis. Het gaat in deze aanbevelingen onder andere over de veiligheid en effectiviteit van de vaccins. Ook gaat het over het moment van toediening van het vaccin. Daarnaast wordt ook beschreven wanneer een derde vaccinatie en booster vaccinatie worden geadviseerd.
Advies gebaseerd op kennis van november 2021
EULAR baseerde zijn advies op de kennis die in november 2021 beschikbaar was. Momenteel zijn er beperkte gegevens over de effectiviteit van de verschillende COVID-19 vaccins bij mensen met reuma en bij mensen die worden behandeld met geneesmiddelen die het afweersysteem (immuunsysteem) beïnvloeden (afweeronderdrukkende medicijnen). Als er nieuwe informatie beschikbaar komt, zal deze informatie dus worden bijgewerkt.
Alle vaccinaties zijn veilig bij mensen met reuma
In de landelijke vaccinatieprogramma’s gebruiken ze verschillende vaccins . Al deze vaccins zijn veilig bij mensen met reuma. Ook zijn ze veilig bij mensen met reuma die medicijnen krijgen die het afweersysteem beïnvloeden. Bij andere infectieziekten (bijv. griep) werken de vaccins bij mensen met een onderdrukt afweersysteem ook. Er is daarom geen reden om vaccins tegen COVID-19 niet aan mensen met reuma te geven.
Vaccinaties moeten bij voorkeur worden toegediend wanneer de reuma zich in een rustige fase bevindt
Bij voorkeur laten mensen met reuma zich vaccineren als de reuma zich in een rustige fase bevindt. Dit noemen ze ook wel een lage ziekte activiteit of remissie. Het heeft ook de voorkeur om te vaccineren, voordat het afweeronderdrukkende medicijn wordt gegeven (als dit met tussenpozen wordt gegeven). Maar dit is natuurlijk niet altijd mogelijk tijdens een pandemie. Het lijkt aannemelijk dat vaccinatie het meest effectief is wanneer het afweersysteem zo min mogelijk onderdrukt is door medicijnen. Echter, tijdelijk stoppen of verminderen van de medicijnen tegen reuma kan zorgen voor een opvlamming. Daarom wordt aangeraden om jouw medicatie niet te onderbreken of te verminderen vanwege de vaccinatie. Een uitzondering hierop is rituximab. Als je rituximab gebruikt, neem dan contact op met jouw reumatoloog.
Bij gebruik van bepaalde afweeronderdrukkende medicijnen lijkt de vaccinatie minder effectief
Er is onderzoek gedaan naar de hoeveelheid antistoffen die worden aangemaakt bij mensen met reuma die verschillende soorten afweeronderdrukkende medicijnen gebruiken. Uit deze onderzoeken blijkt dat de medicijnen rituximab, cyclofosfamide, mycofenolaatmofetil (MMF), abatacept, JAK-remmers of langdurige, hoge dosering prednion (10 mg of meer per dag) de respons op het vaccin kunnen verminderen (zie tabel 1). Wat het effect daarvan is op de bescherming tegen het krijgen van een COVID-19 infectie is nog niet duidelijk. In de meeste landen adviseren ze dat deze patiënten een derde vaccinatie krijgen.
Derde vaccinatie is geen booster vaccinatie
Een derde vaccinatie is onderdeel van de eerste vaccinatiecyclus. Het is anders dan de zogenaamde ‘booster’ vaccinatie. Een herhalingsvaccinatie (booster vaccinatie) is voor iedereen die de eerste vaccinatiecyclus heeft gehad, maar waarvan de werking in de loop van de tijd afneemt.
Biologische medicijnen en andere afweeronderdrukkende medicijnen lijken geen of weinig invloed te hebben op de werkzaamheid van COVID-19 vaccinatie
De resultaten van de onderzoeken suggereren dat de onderstaande medicijnen geen of weinig invloed hebben op de werkzaamheid van de COVID-19 vaccinatie:
- Conventionele (traditionele) antireuma geneesmiddelen:
- Hydroxychloroquine
- Sulfasalazine
- Apremilast
- Tacrolimus
- Lagere doseringen van azathioprine (2 mg/kg/dag of minder)
- Methotrexaat (20 mg/week of minder)
- Leflunomide (20 mg/week of minder)
- Ciclosporine ( 2 mg/kg/dag of minder)
- Biologische geneesmiddelen:
- TNFalfa-blokkers (Adalumimab, Certolizumab, Etanercept, Golimumab, Infliximab)
- De remmers van IL-6R (Sarilumab, Tocilizumab)
- IL-17A (Secukinumab, Ixekizumab)
- IL-12/23 (Ustekinumab)
- IL- 23 (Guselkumab)
- IL-1 (Canakinumab)
- IL-1R (Anakinra)
- IL-4 (Dupilumab)
- IL-5 (Mepolizumab)
- Anti-BLYSS (Belimumab).
Geen bewijs dat mensen met reuma meer risico lopen op een (ernstige) COVID-19 infectie
Tot op heden is geen bewijs gevonden dat mensen met reuma een hoger risico lopen om een COVID-19 infectie te krijgen. Ook hebben mensen met reuma geen hoger risico op een ernstige COVID-19 infectie.
Neem contact op met je behandelend arts bij vragen of voor meer informatie
Heb je vragen, of wil je meer informatie? Neem contact op met je behandeld arts en stop nooit zelf met je huidige medicijnen.
Twijfel je of je in aanmerking komt voor een derde vaccinatie? Neem dan ook contact op met je reumatoog.
