Ervaringen patiënt met ‘samen beslissen’ in 5 jaar niet veranderd
De afgelopen 5 jaar zijn er veel inspanningen gedaan om mensen meer te laten meebeslissen met hun dokter bij het kiezen van een passende behandeling. Jammer genoeg heeft dit niet echt geleid tot een toename van ‘samen beslissen’. Dit komt naar voren uit een deelstudie van de Nivel Transparantiemonitor. Hierin is onderzocht hoe mensen het proces van samen beslissen ervaren.
Wat is samen beslissen?
Met ‘samen beslissen’ bedoelen we dat je met je dokter praat en samen beslist welke behandeling het beste voor je is. Bij het kiezen van die behandeling houd je rekening met de medische kennis van je dokter, maar ook met jouw eigen ervaringen, wensen en behoeften. Het proces van samen beslissen bestaat uit verschillende onderdelen:
- De dokter bespreekt met je wat je wil bereiken met de behandeling.
- Je wordt je bewust van de verschillende keuzemogelijkheden. Hierbij is zowel de mening van je dokter als jouw eigen mening belangrijk.
- De dokter bespreekt de verschillende opties voor een behandeling met je en noemt daarbij ook de voor- en nadelen van die verschillende opties.
- Je vertelt de dokter wat jouw voorkeuren, wensen en behoeften zijn.
- Na het afwegen van de voorkeuren en wensen nemen jullie uiteindelijk samen een beslissing over de behandeling.
Over het onderzoek
De Transparantiemonitor 2018-2023 van het Nivel is een meerjarig project dat zich richt op de vraag hoe de duidelijkheid van de medische zorg (transparantie) over de jaren verandert en wat dat oplevert. In dit project wordt gekeken naar hoe makkelijk het is om informatie te vinden over hoe goed behandelingen zijn en hoe goed zorgverleners zijn. Het Nivel wilde weten of patiënten en dokters de laatste 5 jaar vaker ‘samen beslissen’ over de behandeling. Daarnaast wilde het Nivel weten of mensen daarbij informatie gebruiken om hun keuze te maken. Voor dit onderzoek vulden 824 mensen van het Nivel panel een vragenlijst in die vergelijkbaar was met eerdere jaren.
Ervaringen van patiënten op het gebied van samen beslissen: geen verandering
Tussen 2018 en 2023 hebben mensen niet gemerkt dat er veel is veranderd in hoe ze samen met hun dokter beslissingen nemen over hun zorg.
- In 2023 zegt de helft van de mensen die de vragenlijst invulden dat ze samen met hun dokter een afspraak maken voor hun behandeling (56%).
- Meer dan de helft van de mensen merkt op dat de dokter hen helpt om alle informatie te begrijpen (64%).
- Minder mensen ervaren dat de dokter wil weten hoe zij willen meebeslissen over hun behandeling (37%).
- Mensen vinden dat de dokter niet zo vaak alle mogelijke opties goed met hen bespreekt en afweegt (37%).
Al deze ervaringen van patiënten zijn de afgelopen vijf jaar niet veel veranderd. De resultaten van dit onderzoek in Nederland zijn ook vergelijkbaar met de resultaten in andere landen.
Hoe kan samen beslissen worden verbeterd?
Mensen ervaarden meer ‘samen beslissen’:
- Als zij beschikbare informatie over de resultaten van een behandeling gebruikten om een behandeling te kiezen. Een op de 5 mensen maakte hier gebruik van.
- Als zij gebruik maakten van een keuzehulp om verschillende behandelingen af te wegen. Een op de 10 mensen gebruikte een keuzehulp.
- Als zij naast een dokter ook door een verpleegkundige werden geholpen bij het maken van een keuze. Bij een op de 7 mensen hielp een verpleegkundige.
- Als zij vonden dat er voldoende tijd voor een consult werd genomen. Bij 4 op de 5 mensen was dit het geval.
Om ‘samen beslissen’ te verbeteren kan het helpen om op deze punten te focussen. Maar het kan ook zo zijn dat deze aanpak misschien niet voor iedereen werkt en dat er dus ook naar andere mogelijke verbeterpunten gekeken zal moeten worden.
Meer lezen
Wil je meer informatie over dit onderwerp? Dan vind je hier het volledige rapport: De transparantiemonitor 2023: Door patiënten ervaren mate van samen beslissen stabiel
Meer informatie over samen beslissen vind je ook op de website van de Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland:
Op Thuisarts.nl kun je keuzekaarten in beeld en keuzehulpen vinden die je kunnen helpen bij het proces van samen beslissen.
