Elleboogprothese

Wat is een elleboogprothese?

Een elleboogprothese is een kunstgewricht, dat je beschadigde ellebooggewricht vervangt. De elleboogprothese is helemaal van metaal (titanium of kobaltchroom) gemaakt:
• het deel, dat in je bovenarm zit, is bij 69% van de elleboogprothesen gemaakt van kobaltchroom. Bij 31% van de elleboogprothesen is dit deel gemaakt van titanium.
• het deel dat in de ellepijp zit, is bij 59% van de elleboogprothesen gemaakt van kobaltchroom. Bij 41% van de elleboogprothesen is dit deel gemaakt van titanium.
• bij een elleboogprothese, waarbij de twee uiteinden over elkaar bewegen, zorgt een laagje plastic (polyethyleen) voor een soepele beweging.
• Bij een radiuskop prothese wordt de kop gemaakt van kobaltchroom. De steel is bij 88% van deze prothesen van kobaltchroom gemaakt en bij 12% van de prothesen van titanium.

Er zijn 5 soorten elleboogprothesen:
• Een totale elleboogprothese met scharnier.
Deze elleboogprothese bestaat uit twee delen: een boven- en een onderarmdeel, die aan elkaar vastzitten met een scharnier. Er zit een deel van de prothese aan het opperarmbeen in je bovenarm en een deel aan het spaakbeen in je onderarm.
• Een totale elleboogprothese zonder scharnier.
Deze elleboogprothese bestaat uit twee delen: een boven- en een onderarmdeel, waarbij het deel aan het opperarmbeen in je bovenarm en het deel aan het spaakbeen in je onderarm los van elkaar bewegen zonder scharnier ertussen.
• Een halve elleboogprothese.
Een halve elleboogprothese (hemi-elleboogprothese) vervangt alleen het uiteinde van het opperarmbeen in je bovenarm.
• Een radiuskopprothese.
Deze prothese vervangt alleen het uiteinde (kopje) van het spaakbeen in je onderarm.
• Een radiuskop- en capitellumprothese (radiocapitellaire prothese).
Deze prothese vervangt het uiteinde van het spaakbeen en het botuiteinde aan de buitenkant van je bovenarm.

Waarom een elleboogprothese?

De elleboog is het gewricht tussen je boven- en onderarm. Het ellebooggewricht is een compositie van drie gewrichten in één. Door deze gewrichten kan je onderarm ten opzichte van je bovenarm over een afstand van 130° worden gebogen (flexie) en vervolgens weer volledig worden gestrekt (extensie). De onderarm kan om zijn lengteas 80° naar binnen worden gedraaid (pronatie) en 80° naar buiten worden gedraaid (supinatie). Hierdoor kun je je arm buigen en draaien.

Een elleboogprothese kan nodig zijn, als:
• je ellebooggewricht erg beschadigd is door artrose. Je hebt erg veel pijn en/of kunt je arm niet meer goed bewegen. Aan- en uitkleden en dagelijkse activiteiten worden steeds moeilijker of lukken niet meer.
• je reumatoïde artritis (RA) hebt. Hierbij raken je gewrichten ontstoken. Als de gewrichten steeds vaker ontsteken, kunnen ze beschadigd en misvormd raken. Gewrichtsknobbels, die ontstaan, gaan niet meer weg.
• je een stevig ongeval hebt gehad of zeer actief sport, waardoor je een botbreuk hebt opgelopen. Er is op de röntgenfoto een duidelijke beschadiging aan de laag kraakbeen in je elleboog te zien. Je hebt erg veel pijn en/of je kunt je arm niet meer goed of niet meer bewegen.
• andere behandelingen, zoals een andere leefstijl, fysiotherapie, pijnstillers en/of injecties met een ontstekingsremmer de klachten aan je elleboog niet genoeg of helemaal niet verbeteren.

Maar de elleboogprothese is niet altijd geschikt voor je, omdat de prothese moeilijk te bevestigen is, kwetsbaar is en door gebruik gemakkelijk los kan raken. De keuze voor een elleboogprothese hangt af van: de conditie van je ellebooggewricht, de kwaliteit van de botten in je arm en hoe je je arm gebruikt tijdens je hobby’s en je werk. Met een elleboogprothese kun je de pijn verminderen en kun je je elleboog weer beter bewegen. Maar het is belangrijk, dat je ook weet, dat een elleboogprothese kwetsbaar is en niet teveel belast mag worden.

Plaatsing elleboogprothese

• Een totale elleboogprothese.
Bij een totale elleboogprothese wordt een snee aan de achterkant van je elleboog gemaakt. Het ellebooggewricht wordt blootgelegd, waarna het beschadigde kopje van het spaakbeen wordt weggehaald. Daarna worden de beschadigde gewrichtsvlakken van de botten verwijderd. De stand en beweging van je elleboog worden gecontroleerd met een proefprothese. Daarna wordt de definitieve prothese met of zonder een scharnier vastgezet. De weggeschoven gewrichtsbanden en spieren worden teruggezet en de wond gesloten.

• Een halve elleboogprothese.
Bij een halve elleboogprothese (hemi-elleboogprothese) wordt alleen het uiteinde van het opperarmbeen in je bovenarm vervangen.

• Een radiuskopprothese.
Bij een radiuskopprothese wordt een snee aan de zijkant (radiuskop) van de elleboog gemaakt. Het ellebooggewricht wordt blootgelegd, waarna beschadigde kopje van het spaakbeen wordt verwijderd. Daarna wordt een metalen pen in de mergholte van het spaakbeen geplaatst en wordt het kopje bovenop de pen vastgemaakt. Tijdens de operatie wordt beslist of de pen met botcement moet worden vastgezet. Soms moeten ook beschadigde gewrichtsbanden hersteld worden. Als dat gebeurt, dan krijg je na de operatie gips of een spalk.

Gecementeerd of ongecementeerd vastzetten
Het hangt van je leeftijd en de kwaliteit van je botten af of de prothese wordt vastgezet met botcement of dat het bot aan de prothese kan vastgroeien. Botcement is een soort lijm, die moet zorgen dat je prothese op zijn plek blijft zitten.
› de gecementeerde prothese.
Als de kwaliteit van je bot minder goed of niet goed is, dan wordt de metalen pen met botcement vastgezet. Het botcement (polymethylmetacrylaat) wordt tijdens de operatie aangemaakt. Na ongeveer 10 minuten is het uitgehard.
› de ongecementeerde heupprothese.
Als de kwaliteit van het bot in je arm goed is, kan de metalen pen zonder botcement worden vastgezet. Dan wordt de metalen pen vastgeklemd in het bot. Als de metalen pen in het bot wordt gedrukt, stimuleert dat extra botgroei, waardoor de prothese vast komt te zitten.

Registratie, levensduur en vervanging schouderprothese

Registratie gegevens
De Landelijke Registratie Orthopedische Interventies (LROI) is een register voor orthopedische ingrepen. Hierin staan de gewrichtsprothesen (heup, knie, enkel, schouder, elleboog, pols, vinger en duim), die in Nederland geplaatst zijn: zowel de eerste als de revisieoperaties. Als je bent geopereerd en een prothese hebt gekregen, dan geeft de orthopeed de gegevens over de, bij jou geplaatste, prothese dus door aan de LROI. De informatie over je prothese is zo altijd centraal terug te vinden.

Levensduur schouderprothese
Een elleboogprothese gaat gemiddeld 15 jaar mee. Soms moet de prothese weer vervangen worden, als de klachten erger worden. Dit hangt af van verschillende factoren, zoals je leeftijd, je dagelijkse activiteiten, hoe zwaar je de prothese belast en wat de kwaliteit is van het bot om de prothese.

Prothese vervangen
De belangrijkste redenen voor een hersteloperatie zijn: een reactie van je lichaam op het metaal (metallose), een infectie, het prothesedeel in de ellepijp laat los, de plastic laag slijt weg of de spaakbeen-kop laat los. De kans op loslaten van een prothesedeel is wisselend: soms gebeurt het pas na tien of vijftien jaar, soms helemaal niet. Een vervanging van de elleboogprothese vergt een grotere operatie, want een vervanging is lastiger dan het plaatsen van de eerste prothese. Ook is het resultaat bij een vervanging vaak minder goed met een grotere kans op complicaties.

Meer informatie elleboogprothese

Elbow Anatomy Animated Tutorial – Randale Sechrest I https://youtu.be/3l3-5Ij3JZ8?si=jsem9V8HoNhIj0Dr