Edgar Stene Prijs 2023 – Mieke

Mieke Spijkerman: eervolle vermelding

Communicatie met je arts
(Bewust zijn van de impact van communicatie)

Goede communicatie met je arts is zo ontzettend belangrijk.
Als patiënt wil je dat de arts voldoende tijd én aandacht voor je heeft, als arts wil je het juiste verhaal en klachten goed in kaart kunnen brengen en daar dan de juiste vervolgstappen bij inzetten die je daarna terugkoppelt naar de patiënt.
Maar wat kan hierin ook veel misgaan zonder daar direct een schuldige partij voor aan te wijzen. In mijn opinie is iedere schakel hierin even belangrijk!

Bij het lezen van het onderwerp “Communicatie met je arts” gaan mijn gedachten meteen een heel eind terug in de tijd….
Het is 1983, ik heb net de tweede knieoperatie in een maand tijd achter de rug en de arts (in dit geval een orthopeed) staat aan mijn bed én met de handen in zijn haar.
Mijn knie zat ineens op slot, eerst in gebogen stand en niet veel later in gestrekte stand. Heel veel zwelling, heel veel pijn. Na 1 week is er een grote hoeveelheid kraakbeengruis (afkomstig van mijn patella) uit mijn knie gehaald tijdens een artroscopie, na 3 weken moest dit nog een keer omdat de knie nu in gestrekte stand vastzat en de klachten zeker nog niet verdwenen waren.
De arts komt na de 2e operatie aan mijn bed en bekent eerlijk dat hij niet weet wat er mis is met mijn knie. Maar goed mis is het in ieder geval. En dan ineens, out of nowhere, zegt hij…”Het kon weleens acute reuma zijn” BAM!
Na het droppen van dit bommetje wil hij zich omdraaien en mijn kamer verlaten.
Met stomheid geslagen grijp ik in een reflex de arts nog net bij een puntje van zijn witte jas met de opmerking dat dit zo niet werkte. Zoiets roepen, snel wegwezen en mij in totale verwarring achterlaten. Gelukkig erkende hij dit, kwam bij me zitten en nam de tijd voor een open en eerlijk gesprek. Confronterend dat wel, maar het gevoel dat hij nu wel de tijd nam en mij een en ander duidelijk uitlegde maakte dat ik mij gehoord voelde. Niet blij met de boodschap maar wel met deze aanpak.

Om dit te plaatsen in het tijdsbeeld, ik was net 23, onzeker en angstig of het wel goed zou gaan komen met mijn knie. Ik sportte fanatiek en dat is daarna nooit meer goed gekomen.
Toen ik dit voorval diezelfde avond aan mijn ouders vertelde kreeg ik op mijn donder! “Wat ik wel niet dacht, zo ga je niet om met een arts” enz. Hoe de arts met mij om dacht te gaan, telde niet. Tegen Dé dokter ga je niet in, dat was zeer ongehoord. Onnodig om te vertellen dat ik het hier heel erg mee oneens was.

Gelukkig is dit ruim 40 jaar later echt anders, al realiseer ik me dat ik zelf natuurlijk ook veel veranderd ben in de jaren. Dat maakt dat je een gesprek met een arts ook anders ingaat. Het heeft mij echt geholpen in een goede en directe communicatie met veel artsen in verschillende disciplines. Dit schrijvende realiseerde ik me ook dat er vaak op een arts gemopperd wordt in geval van slechte communicatie maar ik ben overtuigd dat dit een wisselwerking is, uitzonderingen daargelaten natuurlijk.
Wat ik hierin belangrijk vind om te benoemen is dat de artsen nu anders omgaan met de patiënt, de patiënt is mondiger geworden. Wat mij betreft een goede ontwikkeling. Helaas door mijn aandoeningen waar reuma er een van is, heb ik met heel veel specialisten te maken.

Samen met mijn reumatoloog ben ik nog altijd zoekende naar wat de beste pijnmedicatie is, helaas kan ik niet tegen NSAID’s. Hij blijft zich inzetten voor de beste oplossing, hij is ook degene die me op het spoor van MED-SED gezet heeft. Dit is een aangeboren erfelijke aandoening aan bot en kraakbeen die helaas progressief is. In verband met deze aandoening ben ik inmiddels onder behandeling van het specialistische spreekuur MED-SED in het UMC in Utrecht. Het is zo fijn dat hier begrip, kennis en kunde is van deze toch niet zo heel vaak voorkomende aandoening.

De betreffende reumatoloog is mijn vraagbaak en gesprekspartner en af en toe zegt hij ook hoe erg hij het vindt wat er allemaal gaande is in mijn lichaam. Dat kleine stukje begrip en empathie is voor mij erg belangrijk! Ik voel me gehoord en gezien en dat is volgens mij de basis voor alles.
Ieder gesprek met een arts ga ik nu open in en durf tegenwoordig ook de vraag terug te leggen wat wijsheid is, wat de arts het beste lijkt en wat de beste volgende stap is. Zoals mijn orthopeed pas nog zei: “Ik heb helaas geen leuke antwoorden”. “Geef mij maar eerlijke antwoorden ook al is dit soms heel confronterend” was dan ook mijn antwoord.

Ik denk dat het belangrijk is, voor nu maar zeker ook voor de toekomst dat arts en patiënt naast elkaar gaan staan en zo tot de best mogelijke behandeling komen, maar altijd met wederzijds respect.
Voor mij is dat de basis van alles!

Juryrapport
Ze begint haar verhaal met de boodschap dat iedere schakel in de communicatie tussen patiënt en arts even belangrijk is. Haar verhaal over communicatie met je arts gaat een eind terug in de tijd. Een tijd waarin Mieke nog jong is (23 jaar) en fanatiek sportte. Na in een korte tijd een tweede knie operatie te hebben moeten ondergaan, wordt haar door de arts ineens verteld dat het ook weleens acute reuma kon zijn. Daar heeft ze haar arts toen bij het puntje van zijn witte jas kunnen grijpen om te vertellen dat het zo niet werkte. Om een ‘bommetje’ te droppen en dan meteen weer weg te lopen. Zonder verdere uitleg en Mieke in totale verwarring achter te laten. Het puntje van zijn jas bood de opening tot een open en eerlijk gesprek. De arts zag dat gelukkig ook in en vervolgens werd wel de tijd genomen om een en ander duidelijk aan de schrijfster uit te leggen. Mieke voelde zich nu wel gehoord. Haar ouders waren stom verbaasd dat zij zoiets tegen de arts had gezegd. Hij is immers wel DE dokter.
Nu, ruim 40 jaar later, ziet Mieke dat er tegenwoordig heel veel veranderd is in de communicatie met een arts. Dat het belangrijk is dat je begrip en empathie voelt van de arts. Dat je behandeld arts een vraagbaak en gesprekspartner kan zijn en niet iemand die alles voor jou besluit. Mieke sluit haar mooie verhaal af met de woorden: “Ik denk dat het belangrijk is, voor nu maar zeker ook voor de toekomst dat arts en patiënt naast elkaar gaan staan en zo tot de best mogelijke behandeling komen, maar altijd met wederzijds respect”.
Haar verhaal geeft mooi weer dat ze enorm is gegroeid in haar communicatie met haar artsen en dat ze niet bij de pakken neer is gaan zitten. “Dat ze eerlijke antwoorden wilt ook al is dat soms heel confronterend”, zoals Mieke dat zo mooi omschrijft.