Edgar Stene Prijs 2021 – Frans

Frans van Eekelen: 1e prijs

Een gezonde toekomst

Covid-19 heeft veel narigheid en ellende teweeg gebracht. Maar om met Johan Cruijff te spreken: ‘Elk nadeel heeft ook z’n voordeel’. Dat geldt ook voor Covid-19.
Scholen hebben in recordtempo geleerd dat je ook anders leerstof kunt overdragen. De digitale leeromgeving met al zijn toeters en bellen is in drie maanden veel beter tot ontwikkeling gekomen dan in de tien jaren ervoor. Ook bedrijven hebben in korte tijd ontdekt dat je bijna evengoed kunt vergaderen zonder veel te reizen met programma’s als Teams en Zoom.

Nu de gezondheidszorg nog. 25 mei 2020 had ik een afspraak met mijn reumatoloog. In verband met Corona besmettingen wil het ziekenhuis dat er zo min mogelijk mensen naar het ziekenhuis komen. Het wordt bellen. En zelfs videobellen. Ook de ziekenhuizen ontdekken steeds meer de digitale mogelijkheden. De gebruikelijke vragen worden gesteld. Zijn er nog bijzonderheden? Hoe zijn de bloeduitslagen? Heb je nog vragen? Dan tot de volgende keer. Over een half jaar. 30 november 2020.
30 november 2020. Er is nog steeds Corona. Zelfs een toename van het aantal Corona besmettingen. Het ziekenhuis moet weer afschalen met de afspraken. Deze geplande controleafspraak wordt omgezet in een telefonische afspraak. Geen beeldbellen meer. Te ingewikkeld? Te tijdrovend? Wat: geen videobellen meer? Beeldbellen kan wel maar dan had ik er speciaal om moeten vragen. De machine van de routine van de standaardzorg draait door. Vaste afspraken op vaste spreekuren. De dingen zijn zoals ze zijn.

Het is nu maart 2025. Het ziekenhuis geen standaard afspraken meer. Er is meer controle vanuit de thuis-situatie. Op mijn smartphone heb ik een speciale gezondheids-app die alle gegevens van mij vastlegt. Ik heb ook een speciaal apparaatje dat ik op een vinger kan zetten. Het meet alle bloedwaarden die voor mij van belang zijn. Analyseert die meetgegevens en legt ze vast in mijn gezondheids-app. Dat doe ik zo eens per maand. Als mijn reumatoloog dat wil of ik dat wil, kan dat ook vaker. In de gezondheids-app worden nog veel meer zaken vastgelegd. Als ik op de weegschaal ga staan, wordt die 88,7 kg direct doorgestuurd naar de app. Op een vergelijkbare manier worden de bloeddruk, hartslag en zuurstofgehalte van het bloed regelmatig vastgelegd.

Verder is mijn levensmotto: ‘Blijf Bewegen’. Om dat te monitoren draag ik een smartwatch. Het horloge heb ik zo ingesteld dat hij dagelijks in een percentage aangeeft of ik genoeg loop, wandel, fiets…kortom: beweeg. Tijdens die activiteiten wordt ook bijgehouden wat mijn snelheid is als dat van toepassing is. Een sensor in het horloge legt de hartslag vast bij al die activiteiten. Ook tijdens je slaap. Goed slapen is een belangrijk onderdeel van je welzijn, je goed voelen. Iedereen kent dat wel: je kunt, voor je gevoel, goed slapen, vast slapen, onrustig slapen, etc. Maar klopt dat gevoel met de werkelijkheid? Mijn horloge vertelt het me. Of heeft dat ding toch verkeerd gemeten vannacht……. Luisteren naar je gevoel blijft ook altijd een dingetje. Alle activiteiten en je slaap worden door de app geanalyseerd en beoordeeld. Je kunt dag-, week-, maand en jaaroverzichten op je scherm toveren. In de gezondheids-app worden dus heel veel zaken van mij vastgelegd. Maar wat doe je met al die gegevens? Voor mezelf geeft dat een stuk zelfvertrouwen. Hoe sta ik ervoor! En… als er iets met mij mis gaat, zie ik dat snel. En kan ik actie ondernemen en hulp zoeken. Voor een aantal dingen heb ik helemaal geen hulp meer nodig. Als een soort zelfservice kan ik, al dan niet met wat hulp van internet, dingen zelf wel oplossen. Als mijn slaappatroon niet goed verloopt omdat ik te weinig slaap, probeer ik mijn leefstijl wat aan te passen. Ik blijf niet meer tot één uur ’s-nachts voor de televisie hangen. Als bepaalde bloedwaarden wat aan de lage kant zijn, pas ook daarop mijn voeding aan. IJzerhoudende voeding verhoogt je Hb-gehalte. Mijn vertrouwen is ook zo groot dat ik ook zelf mijn (reuma)medicatie aanpas aan de omstandigheden. Als ik wat verkouden ben, neem ik wat minder Methotrexaat in.

Maar waarom zou ik die gegevens alleen voor mezelf houden? Privacy? Het blijft oppassen! Gegevens in verkeerde handen, kunnen heel vervelend uitpakken. Mijn elektronisch patiëntendossier (EPD) is gelukkig veilig en betrouwbaar. In een apart bestand in mijn EPD kan ik alle genoemde gegevens opslaan. Ik kan zelf bepalen wie dit bestand mag inzien. Vooralsnog zijn dat alleen mijn huisarts en mijn reumatoloog.
Met mijn reumatoloog heb ik nu geen standaardafspraken meer. Ik hoef daar niet meer elk jaar naar toe. Periodiek wordt nog wel mijn bloed geprikt. En af en toe vul ik ook een vragenlijstje in. Hoe het gaat, of ik wel eens pijn heb, of ik vaak vermoeid ben en of ik nog gewoon actief ben in het dagelijkse leven. De antwoorden op deze vragenlijsten en de lab-uitslagen komen ook allemaal in het medisch deel van mijn EPD.
Via een systeem van telemonitoring wordt door de reumatoloog en mijzelf gekeken of er een afspraak nodig is. Meestal is dat gelukkig niet nodig! En als er een afspraak gemaakt wordt, bekijken we of dat via een teleconsult kan of dat de reumatoloog toch echt even fysiek wil zien hoe de reuma weer eens opvlamt. Regelmatig vind ik in mijn gezondheids-app bij ‘Berichten’ een verhaal over nieuwe ontwikkelingen binnen de reumatologie. En word ik uitgenodigd om mee te doen aan een onderzoek, een evaluatie of een try-out.

Vorige week was ik nog even bij mijn huisarts. Ik had wat last van een opgezwollen knie. Zou het iets met mijn reuma te maken kunnen hebben? Hij keek in mijn EPD en ook bij mijn bestanden daar. Hij zag daarin dat ik de dag ervoor dertig kilometer gewandeld had in zes uur. Het parcours was ook nog licht heuvelachtig. ‘Ik zou maar een paar dagen even rustig aandoen’ was zijn diagnose. Oh, ja….had ik ook eigenlijk zelf wel kunnen bedenken!

Juryrapport
In zijn verhaal ‘Een Gezonde Toekomst’ vertelt Frans van Eekelen een persoonlijk verhaal over zijn ervaringen met de digitale ontwikkelingen in de zorg, die mede dankzij COVID-19 in een stroomversnelling terecht zijn gekomen.
Met ‘een gezonde toekomst’ bedoelt Frans niet alleen een toekomst waarin we geen COVID-19 meer hebben, maar ook een toekomst waarin we, ondersteund door digitale mogelijkheden, steeds meer zelf de regie hebben over onze gezondheid. Zo monitort Frans in de toekomst met zijn gezondheids-app zijn bloedwaarden, bloeddruk, gewicht, hartslag en zuurstofgehalte. Maar het gaat verder dan dat. Waar een controle consult in het ziekenhuis zich beperkt tot de klinisch meetbare gegevens zoals bloeduitslagen, gaat de controle thuis ook over andere aspecten zoals ‘kwaliteit van leven’. Door het invullen van vragenlijsten kan Frans bijvoorbeeld aangeven hoe het gaat met zijn vermoeidheid en pijn. Dit zijn ervaringen die niet met een medisch apparaat te meten zijn, maar die hij nu zelf in beeld kan brengen en kan bespreken met zijn arts. Tijdens dit gesprek heeft de arts geen ‘ik ga u beter maken’ rol maar juist een ‘wat heeft u nodig?’ rol.
Zo besluit Frans in de toekomst op basis van alle gemonitorde gegevens samen met zijn arts wanneer een afspraak op locatie van het ziekenhuis nodig is. “Een positieve kijk van een 71 jarige op een steeds meer digitale zorg-toekomst.” zo schrijft de jury in het eindrapport over het winnende verhaal.