Edgar Stene schrijfwedstrijd 2020 – Loekie van Tweel-Groot
Loekie van Tweel-Groot: eervolle vermelding
Vrijwilligerswerk ondanks reuma – van onschatbare waarde
Het moeten toegeven niet meer te kunnen werken; wat een lange, en zware weg was dat. Een kronkelweg die heel lang vooral naar beneden ging; vol steile hellingen, ongenaakbaar hoge pieken en diepe dalen. Met doodlopende klinkerwegen, nauwe steegjes, zuigende modderpaadjes en heel soms een stukje glad asfalt. En dan had ik nog een heel fijne en meedenkende werkgever die al lang in de gaten had dat ik ver over mijn grenzen heen ging. Het ging er dus vooral om, om de lat voor mezelf wat minder hoog te gaan leggen, om eindelijk eens te luisteren naar mijn lichaam en op zoek te gaan naar balans en de middenweg. Een middenweg met wat ruimte om mee te bewegen, met mooie golvende bochten en een zacht ruisende branding.
Die middenweg komt na vele jaren steeds wat dichter bij, zo af en toe zit ik daar een paar weken op en soms is hij weer wat verder weg. Gelukkig is er weer wat meer balans in mijn leven, acceptatie van de reuma, van de pijn en vermoeidheid en van het gedwongen afscheid moeten nemen van mijn werk. En vrijwilligerswerk heeft daar een grote rol in gespeeld!
Waar ik eerst van al het vrijwilligerswerk dat ik deed afscheid had genomen, om maar te kunnen blijven werken en voor de kinderen te zorgen, is er langzaam wat ruimte gekomen om weer wat op te pakken. Het afgelopen jaar ben ik bijvoorbeeld lid geworden van de EDC, de ErvaringsDeskundigen Commissie van Reuma Nederland. Dat is weer een mooie nieuwe weg waar ik mijn ervaring met het beoordelen van onderzoeksvoorstellen goed kan inzetten. Maar mijn eerste vrijwilligerswerk waar ik bijna drie jaar geleden tegenaan liep was in Beleeftuin BuitenZinnig van Vogellanden, het revalidatiecentrum in Zwolle waar ik een jaar poliklinisch revalidant was. Vanuit die revalidatie kende ik de tuin al een beetje. Ik zat er soms tussen de therapieën door op een bankje, om even bij te komen, om te genieten van het buiten zijn en de rust. Soms deden we daar ook oefeningen of hadden gewoon even een goed gesprek. Dat ik daar vrijwilliger werd kwam eigenlijk door mijn jongste zoon Merijn van toen 8 jaar. Hij had daar net zijn laatste zwemles gehad, en toevallig zag hij vlaggen wapperen en veel mensen in de tuin. Het was NL-Doet en vele vrijwilligers waren bij elkaar gekomen om te werken aan het inrichten en onderhouden van de tuin. Merijn wilde dat ook wel. Slechts ruim een jaar eerder was de schop in de grond van het braakliggende terrein gegaan om te komen tot een natuurparadijsje. En na vier jaar is het dat ook echt geworden. Dicht bij het gebouw is de tuin netjes onderhouden met veel aangeplante bloemen en struiken, verder naar de sloot toe is er meer ruimte voor wildere natuur en alles wat groeit en bloeit. De inrichting sluit aan bij de revalidatie. Er is een moestuin, een gazon, een bosje, een heuvel met langzaam oplopend spiralend pad naar een wilgentenen prieel, er ligt een ongelijke trap en er is een blote voetenpad. De beleeftuin wordt veel gebruikt door revalidanten, maar staat ook open voor mensen uit de wijk. Sinds die eerste NL-doet-dag zijn we vrijwel maandelijks op de gezamenlijke tuindag te vinden in Beleeftuin BuitenZinnig. Dan wieden we wat, werken we aan Merijn’s Blote Voetenpad en doen wat we kunnen en leuk vinden. Als ik te moe ben mag ik even op een bank in het revalidatiecentrum liggen en kan dan toch een hele ochtend blijven. Er is geen druk, er is niets wat af móet, iedereen is blij met wat gedaan wordt en wat ieder kan. En dat is ontzettend fijn en waardevol, de waardering die je krijgt als je er bent, als je wat hebt gedaan; ook al is het in verhouding tot vroeger bijna niets. Het samen werken, met de handen in de grond, geeft verbinding en veel voldoening.
Na een jaar ben ik met enige regelmaat wat stukjes gaan schrijven over mijn natuurbelevenissen in de Beleeftuin. Ik ben bioloog/ecoloog, en al kan ik mijn beroep niet meer uitoefenen, mijn kennis kan ik nog altijd delen! En dat doe ik nu door middel van het maken van foto’s en daar verhaaltjes bij te schrijven. Ik vertel wat over de planten en dieren die ik ben tegen gekomen, hoe ze heten en waarom ze juist bij ‘ons’ in de tuin voorkomen en wat je daaraan kunt aflezen. Ik ben zelf vaak blij verrast door alles wat ik zie en hoe mooi alles is wat groeit en bloeit, zeker als je wat beter gaat kijken met bijvoorbeeld een loepje of op je knieën. Midden in een drukke stad als Zwolle is er hier in de Beleeftuin nog zoveel natuur te vinden, nog zoveel rust, echt heel bijzonder. Voor ik reuma kreeg liep ik rond in de ‘echte’ natuurgebieden van vele honderden hectaren groot en raakte pas opgewonden als ik een heel zeldzame plant zag. Nu kan ik al ontroerd raken van een veel algemenere, maar prachtig mooie zwartkopvuurkever of kompassla-uil. En dan is het heerlijk om die verwondering te kunnen delen in korte verhalen. Die verhalen met natuurbelevenissen worden per mail rondgestuurd naar alle vrijwilligers en intern naar alle medewerkers van het revalidatiecentrum Vogellanden. Zo komt er nog meer waardering voor de natuur in de tuin en snappen mensen waarom het zo belangrijk is om bijvoorbeeld dood hout en dode takken te laten liggen. Of om de uitgebloeide stengels van planten in de winter te laten staan – daar zitten veel zaden in die vogels of muizen nodig hebben om te overleven bijvoorbeeld! Ook bij het schrijven van mijn natuurbelevenissen is er geen enkele druk. Ik schrijf als ik genoeg energie heb. Soms zit er wel vijf maanden tussen, soms maar drie weken. En vaak komen er leuke reacties. Of ik wordt tijdens een werkdag gevraagd even te komen kijken naar wat andere vrijwilligers hebben gevonden en kan dan vertellen wat het is. Zo geeft dit mij ontzettend veel voldoening.
Ik heb er zelf ook enorm veel van geleerd. Zo heb ik geleerd om tijdens een werkdag beter naar mijn lichaam te luisteren, om niet mijn grenzen over te gaan. Om gewoon even te gaan zitten en een praatje te maken met anderen. Te luisteren naar anderen, mijn eigen verhaal ook kwijt te kunnen. Hier durfde ik ook gemakkelijker mijn rolstoel mee te nemen en te gebruiken. Dat werd niet gek gevonden, maar ik kreeg daar juist positieve reacties op. De anderen zien aan me dat ik erg moe ben en zeggen dat ook. Dat maakt het gemakkelijker om even pauze te nemen en leert me weer mijn grenzen beter te leren aanvoelen. Zo heb ik meer zelfvertrouwen gekregen en al die ervaringen neem ik mee in het dagelijks leven.
Waardering vanuit Vogellanden is er ook. Er zijn regelmatig mooie voorstellingen of muziekavonden die open staan voor de vrijwilligers. Ik kon meedenken over de inrichting van de tuin en over de activiteiten die in de Beleeftuin worden georganiseerd. Echte zorg dus voor de vrijwilligers. Misschien wel omdat een organisatie als Vogellanden (en nu bij de EDC ook ReumaNederland) weet wat het is om chronisch ziek te zijn, om beperkingen te ervaren in alles wat op je pad komt. Dat is helaas niet vanzelfsprekend, en daarom ben ik daar zo ontzettend blij mee en heel dankbaar voor. Het heeft me geholpen een nieuwe weg te vinden in mijn leven, nieuwe paden in te slaan en niet bang te zijn voor een omweggetje of een weg die tijdelijk door een dal gaat. Daarom kan ik vol overtuiging zeggen dat het echt van onschatbare waarde is voor mij, het vrijwilligerswerk en de mensen die dat mogelijk maken!
Juryrapport
In haar verhaal vertelt Loekie over haar weg naar acceptatie. Acceptatie om niet meer de kunnen werken in een betaalde baan. In die acceptatie speelde vrijwilligerswerk een grote rol. Zo komt de schrijfster tijdens het revalideren vaak in de Beleeftuin BuitenZinnig. Tijdens de NL-doet dag sluit de schrijfster zich aan bij een groep vrijwilligers om deze tuin bij te houden samen met haar zoon. Sindsdien zijn zij vrijwel ieder maand op de gezamenlijke tuindag te vinden in de beleeftuin. ‘Er is geen druk’ schrijft ze ‘er is niets wat af móet, iedereen is blij met wat gedaan wordt en wat ieder kan. De waardering die je krijgt als je er bent, is ontzettend belangrijk. Het samen werken, met de handen in de grond, geeft verbinding en veel voldoening. Maar ook om zonder druk de tijd te kunnen nemen om te luisteren naar je lichaam. Om niet over je grenzen heen te hoeven gaan. Vrijwilligerswerk heeft me geholpen een nieuwe weg te vinden in mijn leven, nieuwe paden in te slaan en niet bang te zijn voor een omweggetje of een weg die tijdelijk door een dal gaat. Daarom kan ik vol overtuiging zeggen dat het echt van onschatbare waarde is voor mij, het vrijwilligerswerk en de mensen die dat mogelijk maken!’’