Dezelfde dosering voor iedereen: werkt dat altijd?
Op de gebruiksaanwijzing van een medicijn staat hoe je het moet innemen. Je mag bijvoorbeeld een bepaald aantal tabletten per dag. Deze dosering is vaak voor iedereen gelijk, maar niet alle mensen zijn gelijk. Hoe weet je of de aangegeven dosering ook voor jou geschikt is?
Standaard patiënt
Bij de aangegeven dosering wordt uitgegaan van een bepaald gemiddelde: een witte man van middelbare leeftijd die ongeveer 1.75 meter lang is en 80 kilo weegt. Medicijnen zijn het beste afgestemd op deze ‘standaard patiënt’. Voor andere mensen kan een andere dosering echter beter werken. Om te weten welke dosering jij nodig hebt, moet je uitvinden wanneer je een zo gunstig mogelijk effect merkt met zo min mogelijk bijwerkingen. Maar het kan best lastig zijn om dat zelf uit te vinden. Bovendien is het bij sommige medicijnen belangrijker dat je een aangepaste dosering krijgt dan bij andere. Voor paracetamol werkt dezelfde dosering voor iedereen bijvoorbeeld ongeveer even goed.
Man of vrouw?
Toch zijn er bepaalde persoonlijke kenmerken waar je rekening mee kunt houden. Zo reageren mannen en vrouwen niet hetzelfde op medicijnen. Vrouwen ondervinden namelijk meer bijwerkingen dan mannen. Dit zou kunnen komen doordat de dosering is afgestemd op de gemiddelde man, waarvan de bouw en functies in het lichaam anders zijn dan die in het vrouwelijke lichaam. Vrouwen hebben bijvoorbeeld meer vetweefsel, waardoor medicijnen die in vet oplossen bij vrouwen langer doorwerken. Ook komt er bij vrouwen meer werkzame stof in het bloed terecht, omdat de maag van mannen en vrouwen anders werkt. Bovendien kan de lever van vrouwen medicijnen minder goed verwerken. Daardoor blijven medicijnen langer werken. Vrouwen reageren dus anders op hetzelfde medicijn en hebben daarom vaak een andere dosering nodig.
Jong versus oud
Voor volwassenen en kinderen worden in de gebruiksaanwijzing van een medicijn vaak verschillende doseringen aangegeven. Er zijn bijvoorbeeld doseringen bepaald per leeftijd. Zodra je 18 bent geldt de volwassen dosering. Maar als je ouder wordt, kan dezelfde dosering anders werken. Doordat je nieren bijvoorbeeld minder goed gaan werken, blijven medicijnen langer in je lichaam. Ook verandert de verhouding van spiermassa en vetweefsel. Een lagere dosering van hetzelfde medicijn kan dan voldoende zijn. Naast een andere werking van medicijnen kun je op latere leeftijd ook eerder last krijgen van bijwerkingen, zoals duizeligheid.
Andere lichamelijke verschillen
Sommige doseringen van medicijnen worden aangegeven per lichaamsgewicht. De dosering wordt zo aangepast op je lichaamsbouw. Van sommige medicijnen heb je een hogere dosering nodig als je een hoger lichaamsgewicht hebt, zoals ibuprofen. Voor andere medicijnen, zoals omeprazol, hoeft de dosering niet te worden aangepast op je lichaamsgewicht. Naast gewicht kan ook huidskleur een rol spelen bij de werking van medicijnen. Mensen met een getinte huid hebben bijvoorbeeld hogere doseringen vitamine D nodig.
Overleg met je huisarts
Omdat elk mens verschillend is, is het belangrijk om met je zorgverlener te bespreken welke dosering van een medicijn jij nodig hebt. Niet iedereen is gelijk aan de standaard patiënt. Welke dosering jij nodig hebt kan per medicijn verschillen.
Bron
Dit artikel verscheen eerder in Plus Magazine in juni 2022. Ook staat het artikel op Gezondheidsnet.
