De keuzekaart-in-beeld: helpt zo’n kaart echt in de spreekkamer?
25% van de Nederlanders vindt het moeilijk om informatie over gezondheid en zorg te begrijpen. Daarom ontwikkelde de Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland (RZN) voor mensen met artrose de keuzekaart-in-beeld. De kaart bevat weinig tekst en veel afbeeldingen over verschillende behandelopties voor artrose. Begin dit jaar is RZN samen Pharos* gestart met een onderzoek naar hoe deze keuzekaarten in beeld gebruikt worden in de spreekkamer. Helpen ze echt om samen met je zorgverlener een keuze te maken voor de beste behandeling?
De keuzekaart-in-beeld helpt bij ‘een goed gesprek’ in de spreekkamer. De kaart bevat begrijpelijke plaatjes en tekst over mogelijke behandelingen en helpt bij het samen beslissen.
Onderzoek naar het gebruik in de praktijk
Begin dit jaar is Pharos* gestart met een onderzoek naar hoe deze keuzekaarten in beeld worden gebruikt in de spreekkamer. Dit onderzoek richtte zich op de keuzekaarten in beeld voor artrose in de knie, artrose in de heup en op de keuzekaart in beeld voor nierfalen. RZN en de Nierpatiënten Vereniging Nederland waren als patiëntenorganisaties samen met de bijbehorende beroepsverenigingen actief betrokken in de projectgroep.
Keuzekaart-in-beeld: beter begrip over behandelopties
Uit het onderzoek blijkt dat de keuzekaart-in-beeld bijdraagt aan het begrip over behandelopties. Dit komt vooral door de afbeeldingen op de kaart.
“Zo weet ik het. Ik kan het zien. Als hij [zorgverlener] vertelt, begrijp ik hem vaak niet. Als hij mij dit laat zien, dan zie ik medicijnen, prik in de knie. Hier laten ze een operatie zien. Met praten en plaatjes snap ik het beter”. (patiënt met knie artrose)
Beperkte gezondheidsvaardigheden
Voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden heeft de keuzekaart-in-beeld veel voordelen. Door de kaart thuis nog eens door te nemen, krijg je een beter beeld van de behandelingen. De informatie kan indalen. De afbeeldingen zorgen voor herkenning in een vervolggesprek.
“Het visuele aspect maakt het voor mensen met verminderde gezondheidsvaardigheden begrijpelijker. Bij de behandeling van artrose worden alle mogelijkheden zichtbaar. […] Het visuele aspect vind ik prettig om samen met de patiënt inzicht in de behandeling te krijgen.” (orthopeed)
Hulpmiddel voor samen beslissen
Het is niet zo dat het gebruik van de kaart automatisch leidt tot een goed gesprek. Daarvoor zijn ook andere dingen belangrijk, zoals afstemming op de behoefte en kennis van de patiënt. De keuzekaart-in-beeld is dan ook vooral een hulpmiddel voor het goede gesprek over samen beslissen.
Tools voor zorgverleners
Het onderzoek leverde verschillende tools op voor zorgverleners:
- Een kort stappenplan voor het gebruik van de keuzekaart-in-beeld
- Een video over het gebruik van de keuzekaart-in-beeld
- Powerpoints om tijdens een consult te gebruiken ter ondersteuning van de keuzekaart-in-beeld. Geef altijd de papieren versie mee met de patiënt of stuur deze op:
- Powerpoint keuzekaart-in-beeld Artrose in de heup
- Powerpoint keuzekaart-in-beeld Artrose in de knie
Over dit project
*Aan dit onderzoek deden verschillende partijen actief mee. Het Nivel, IQ health, de Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland, de Nierpatiëntenvereniging Nederland (NVN), Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV), Nederlandse Federatie van Nefrologen/Nederlandse Internisten Vereniging (NFN/NIV) en het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten
Dit project werd gefinancierd door ZonMw.
