Cellen – organellen – peroxisomen
Peroxisomen
Peroxisomen zijn kleine blaasjes, die voor verschillende stofwisselingsprocessen in de cel belangrijk zijn. Eén cel kan enkele honderden peroxisomen bevatten. Een dun enkel membraan scheidt de inhoud van een peroxisoom van de rest van de cel.
Nieuwe peroxisomen moeten doorlopend aangemaakt worden, omdat een peroxisoom maar ongeveer 2 dagen overleeft en daarna wordt afgebroken. Een cel kan snel nieuwe peroxisomen aanmaken, dat is bijvoorbeeld belangrijk bij celdeling, zodat ook de nieuwe cel peroxisomen krijgt. Een cel kan op twee manieren een peroxisoom aanmaken:
• een volgroeid peroxisoom kan zich vermenigvuldigen door te delen. De delingseiwitten binden aan het membraan van het peroxisoom en zorgen voor de afsnoering van een nieuw peroxisoom.
• peroxisomen kunnen ook ontstaan uit kleine pre-peroxisomale blaasjes. Het is nog grotendeels onbekend, waar deze blaasjes vandaan komen en hoe ze precies uitgroeien tot volwassen peroxisomen.
Werking
Een peroxisoom heeft een enkel membraan, dat de peroxisomale inhoud scheidt van de rest van de cel. In het peroxisomale membraan zitten membraaneiwit complexen, die zorgen voor de opbouw van het peroxisoom. Deze eiwitcomplexen vervoeren enzymen (eiwitten) vanuit het cytoplasma naar de binnenkant van het peroxisoom. Deze enzymen breken bijvoorbeeld lange vetzuren (vetten) af, die je via het eten binnen krijgt. Ze maken ook de fosfolipiden, die nodig zijn voor de vorming van membranen in het zenuwstelsel. Andere enzymen kunnen giftige stoffen, zoals waterstofperoxide, maken, maar ook weer veilig afbreken.
Als peroxisomen in je lichaam niet goed werken of afwezig zijn door bijvoorbeeld een foutje in het erfelijke materiaal (DNA), dan wordt je ernstig ziek. Dit komt onder andere, omdat de vetzuren niet meer afgebroken worden en schade veroorzaken in je cellen. Ook gaat het niet meer goed met de opbouw van zenuwcellen.