Betere communicatie nodig bij problemen met de levering van medicijnen
Als je medicijnen gebruikt, heb je het misschien wel gemerkt. Je krijgt steeds vaker te maken met problemen met de levering van jouw medicijnen. Je krijgt een ander medicijn mee, of je moet wachten totdat jouw medicijn er weer is. Reden voor de Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland (RZN) om te onderzoeken wat de impact van leveringsproblemen van medicijnen is op mensen met reuma. Om ons zo in te kunnen zetten voor maatregelen die deze impact verkleinen.
Steeds vaker problemen met de levering van medicijnen
In de apotheek krijg je steeds vaker te horen dat je moet wisselen van medicijn. Dat kan ingewikkeld zijn en de nodige impact hebben. Bovendien reageer je niet altijd goed op een ander middel. Soms zijn er geen vervangende medicijnen beschikbaar en moet je wachten totdat jouw medicijn er weer is. RZN is benieuwd naar de impact die problemen met de levering van medicijnen hebben op mensen met reuma. Wat betekent het bijvoorbeeld als je moet wachten totdat je medicijn wordt geleverd, of als je gedwongen moet overstappen naar een ander middel? En hoe verloopt de communicatie bij de apotheek? Vragen waar wij ons in 2023 mee bezig hielden in een onderzoeksproject. Twee patientpartners van RZN waren onderdeel van de projectgroep en bij het hele project betrokken.
Hoe zag het project eruit?
Voor de start van dit project onderzocht RZN eerst wat er al bekend is over problemen met de levering van medicijnen. Het bleek dat mensen hier de laatste jaren steeds vaker last van hebben. Naast de grootte van het probleem bracht RZN ook in kaart wat mogelijke oorzaken en gevolgen van leveringsproblemen van medicijnen zijn. En hoe deze problemen opgelost zouden kunnen worden. Op basis van dit vooronderzoek heeft RZN een online focusgroep georganiseerd met mensen met reuma. Om na te gaan wat hun ervaringen zijn. De focusgroep hielp om een vragenlijst op te stellen over leveringsproblemen van medicijnen, die RZN voorlegde aan haar achterban. De vragenlijst bestond uit vier onderdelen:
- Problemen met de levering van medicijnen
- Impact van leveringsproblemen van medicijnen
- (Gewenste) communicatie rondom leveringsproblemen van medicijnen
- Mogelijke oplossingen voor leveringsproblemen van medicijnen
De resultaten: grootte en impact van het probleem
68 mensen met reuma (88% vrouw) vulden de vragenlijst in. Reumatoïde Artritis, Artrose, en Fibromyalgie waren de meest voorkomende vormen van reuma onder de deelnemers. 80% van de mensen die de vragenlijst hebben ingevuld geeft aan dat ze in de afgelopen 12 maanden last hebben gehad van problemen met de levering van hun medicijnen. Zij kregen hun medicijnen niet (volledig) mee, of ze kregen andere medicijnen mee dan ze gewend waren. De belangrijkste reden dat deelnemers hun medicijnen niet meekregen, was omdat deze niet op voorraad waren in de apotheek of bij de groothandel. 17% van de deelnemers weet niet waarom er een probleem met de levering van hun medicijnen was. Terwijl veel deelnemers wel aangeven waarde te hechten aan het weten van de reden.
In de vragenlijst kwam ook de impact van leveringsproblemen van medicijnen aan bod. De belangrijkste persoonlijke gevolgen van problemen met de levering van medicijnen zijn voor de deelnemers frustraties, maar ook onzekerheid. Als deelnemers moesten overstappen naar een ander medicijn, dan ondervinden ze daarnaast gevolgen van het moeten wennen aan dit medicijn (40%). Bijvoorbeeld aan de grootte, kleur, het doosje of de doordrukstrip. Ook geven deelnemers in dit geval aan bijwerkingen te ervaren (35%). En in sommige gevallen is de werking van het andere medicijn minder dan van hun originele medicijn (32%). Ze kunnen dan ook meer last van hun aandoening krijgen. Veel deelnemers vinden het een groot probleem wanneer hun apotheek hun medicijnen niet (direct) kan leveren.
Communicatie: behoefte aan meer informatie
Wat betreft de communicatie in de apotheek, geeft meer dan de helft van de deelnemers aan dat ze bij een leveringsprobleem van hun medicijnen uitleg kregen aan de balie. Aan de andere kant moest 28% van de deelnemers zelf om uitleg vragen en kreeg 20% helemaal geen uitleg. Bijna alle deelnemers (90%) zouden graag meer informatie willen krijgen als er een probleem is met de levering van hun medicijnen. De belangrijkste informatie die deelnemers willen ontvangen is de duur en de reden van het probleem, de mogelijkheden om wel hun eigen medicijnen te krijgen, en informatie over mogelijke bijwerkingen van een ander medicijn.
Deelnemers vinden dat de apotheek het beste mondeling kan communiceren over een leveringsprobleem van medicijnen. Bovendien vinden ze het belangrijk dat ze een gesprek met de apotheek krijgen als zij een ander medicijn meekrijgen dan ze gewend waren. In dat gesprek kunnen de gevolgen van de medicijnwissel besproken worden. Ook zou er bij een medicijnwissel volgens de deelnemers meer controle moeten zijn op eventuele bijwerkingen.
Maatregelen om leveringsproblemen van medicijnen op te lossen liggen volgens de deelnemers vooral landelijk. Zo stellen zij voor dat de overheid maatregelen neemt, dat er een landelijke voorraad van medicijnen komt, en dat het preferentiebeleid ruimer wordt.
Hoe nu verder?
De resultaten laten zien dat de impact van leveringsproblemen van medicijnen voor mensen met reuma tweeledig is. Aan de ene kant spelen emoties een grote rol (frustratie, balen, onzekerheid), en aan de andere kant de gevolgen van een gedwongen medicijnwissel (wennen aan het nieuwe medicijn, bijwerkingen, mindere werking). Om deze impact te verkleinen kan de communicatie van de apotheek bij een probleem met de levering van medicijnen worden verbeterd. Ondanks dat wij als landelijke reuma patiëntenorganisatie geen directe invloed uit kunnen oefenen op de alsmaar toenemende leveringsproblemen van medicijnen, kunnen wij met het uitvoeren van dit onderzoek wel een aantal punten onder de aandacht brengen bij apothekers:
- Communiceer duidelijk wat de reden van het leveringsprobleem is, wat de verwachte tijdsduur van het probleem is en welke mogelijke bijwerkingen er kunnen optreden bij een gedwongen medicijnwissel.
- Communiceer bij voorkeur mondeling over het leveringsprobleem.
RZN kijkt op dit moment naar manieren om deze communicatie te verbeteren.
Webinar over de resultaten
Op dinsdag 28 november 2023 organiseerde RZN een webinar waarin we vertelden over het project en de resultaten van de vragenlijst. Ook was apotheker Sanne Smits van de VJA aanwezig om een kijkje achter de schermen te geven. Ben je benieuwd wat er zoal aan bod kwam? Lees het hier: Terugblik webinar: ‘Leveringsproblemen van medicijnen’ – Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland
Meer informatie:
Bekijk hier de Factsheet met meer informatie over het project: Factsheet Impact en Communicatie Leveringsproblemen van Medicijnen
