Beter inspelen op de gezondheidsvaardigheid van iedere patiënt
Hoe herken je als reumaverpleegkundige iemand op je spreekuur die worstelt met informatie vinden, begrijpen en/of gebruiken? En belangrijker nog, hoe kan je iemand hiermee het beste helpen? Op donderdag 16 november organiseerde Eli Lilly een online nascholing over het thema gezondheidsvaardigheid in de spreekkamer.
Spreker Mark Bakker is onderzoeker Gezondheidsvaardigheden bij het Maastricht Universitair Medisch Centrum (UMC+). Hij is in juli 2023 gepromoveerd op het thema gezondheidsvaardigheden van mensen met reuma en hoe de reumazorg hier beter op kan worden afgestemd.
Wat zijn gezondheidsvaardigheden?
Mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden hebben moeite om informatie over ziekte en gezondheid te vinden, te begrijpen en toe te passen. Dit kan komen door persoonlijke kenmerken en omstandigheden maar ook door een gebrek aan hulp vanuit de omgeving.
Inspelen op de uitdagingen per persoon
Voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden kan een gesprek in de spreekkamer best een uitdaging zijn. Mensen kunnen moeite hebben met het beschrijven van lichamelijke en mentale klachten, het begrijpen van een diagnose, het prioriteren van informatie, het meebeslissen over een passende behandeling en het correct opvolgen van advies. Als zorgverlener is het belangrijk om per patiënt te kijken. Wat zijn de uitdagingen waar iemand mee worstelt als het gaat om gezondheidsvaardig zijn? En hoe kan je deze uitdagingen helpen oplossen?
Hulp bij het inschatten van gezondheidsvaardigheid
Uit het onderzoek van spreker Mark Bakker blijkt dat zorgverleners de gezondheidsvaardigheid van hun patiënt lang niet altijd goed inschatten. Gelukkig zijn er verschillende tools die zorgverleners hierin kunnen helpen.
Checklist
Zo heeft Pharos een checklist ontwikkeld voor het herkennen van laaggeletterdheid en beperkte gezondheidsvaardigheden. Pharos zet zich in voor het toegankelijk maken van voorlichtingsmateriaal en begeleidt zorgorganisaties bij het herkennen en omgaan met mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden.
Chat tool
Ook is er de Engelstalige CHAT tool (Conversational Health Literacy Assessment Tool). Met behulp van deze tool krijg je als zorgverlener een beeld van de gezondheidsvaardigheden van je patiënt op verschillende domeinen:
- De mogelijkheid die iemand heeft om informatie te vinden, begrijpen en gebruiken.
- De ondersteunende relatie die iemand heeft met zijn/haar zorgverleners.
- De ondersteunende relatie die iemand heeft met zijn/haar sociale omgeving.
- Wat iemand zelf doet voor zijn/haar gezondheid.
- Wat iemand helpt om zich gezond te gedragen en wat hierin in de weg staat.
De terugvraagmethode
Het is ook belangrijk om te weten of iemand de uitleg in de spreekkamer goed heeft begrepen. Hiervoor kan je als zorgverlener de terugvraagmethode gebruiken. Als zorgverlener vraag je je patiënt om in eigen woorden te herhalen wat er zojuist is besproken: ‘Ik wil graag weten of ik het goed heb uitgelegd. Hoe zou u thuis vertellen wat we vandaag hebben besproken?’. Hierna kan je als dat nodig is bijstellen of aanvullen.
Gesprekskaarten
Soms kan het voor mensen lastig zijn om aan te geven waar ze mee worstelen. Hier kan een gesprekskaart ondersteuning bieden. De Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland (RZN) heeft speciaal voor reuma gesprekskaarten gemaakt. Ze kunnen helpen om te overzien wat het meest speelt in je leven met reuma. Ze gaan over de thema’s ziekte, dagelijks functioneren, leefstijl, relaties & welzijn en een goed gesprek.
Maak gebruik van de beschikbare tools
Het webinar wordt afgesloten met de boodschap dat gezondheidsvaardigheden niet gaan over ‘de gemiddelde patiënt’ maar om individuele behoeften van mensen. Dat het belangrijk is om je gesprek en oplossingen juist af te stemmen op deze individuele behoeften. Hiervoor zijn verschillende hulpmiddelen beschikbaar.
