Behandel chronische pijn apart naast reuma
Bewustzijn over pijnbestrijding bij reuma neemt toe, maar chronische pijn wordt vaak nog niet gezien als een losse aandoening naast de reuma. Volgens reumatoloog en onderzoeker Anushka Soni is goede beheersing van de ontstekingen niet hetzelfde als pijnbestrijding. Ze vertelt erover in De Reumatoloog, een tijdschrift over de nieuwste ontwikkelingen in de reumatologie.
Reumamedicijnen niet voldoende bij chronische pijn
Pijn bij reuma wordt niet altijd goed behandeld. Dit komt deels doordat mensen met reuma het niet altijd over hun pijnklachten hebben, maar ook doordat zorgverleners pijnklachten soms niet goed herkennen. Vooral chronische pijn wordt niet altijd herkend. Chronische pijn is pijn die langer dan drie maanden aanhoudt of steeds terugkeert. Andere kenmerken waar je chronische pijn aan kunt herkennen zijn dat de pijnklachten zich door het hele lichaam verspreiden, dat je je slecht uitgerust voelt na het slapen en dat je overgevoelig bent voor prikkels. Het is niet hetzelfde als fibromyalgie. Chronische pijn staat los van de pijn die je hebt door de reuma en vraagt daarom om een aparte behandeling.
Ontstekingen kunnen reumatologen vaak effectief behandelen, bijvoorbeeld met ontstekingsremmende medicijnen. Hierdoor neemt de pijn af. Maar als er pijn is die niet door de ontstekingen komt, waarbij iemand pijnklachten heeft terwijl de ontstekingen onder controle zijn, dan moeten reumatologen verder kijken. Het heeft dan geen zin om blindelings de dosering van een reumamedicijn te verhogen.
Beeldvorming
Helaas is er een gebrek aan markers om chronische pijn vast te stellen. Onderzoek met beeldvorming lijkt wel veelbelovend voor de toekomst. Soni onderzoekt de ontwikkeling en de symptomen van pijn bij mensen met reuma, bijvoorbeeld met MRI. Hiermee kun je zien hoe de hersenen reageren op verschillende soorten pijn. Op een MRI-scan zie je welk deel van het brein actief is. Zo kan Soni patronen in de hersenactiviteit bij pijn vergelijken tussen mensen met en zonder Reumatoïde Artritis (RA). Ook kunnen sommige technieken helpen om te onderzoeken welke delen van de hersenen met elkaar communiceren bij pijn. Weer andere beeldvormingstechnieken laten zien hoe iemand reageert op een pijnlijke prikkel. Dit helpt om te begrijpen wat pijn veroorzaakt.
De sterke verbinding van hersengebieden die een belangrijke rol spelen bij mensen met chronische pijn, blijkt ook voor te kunnen komen bij mensen met RA. Dit zou betekenen dat zij de pijn ook meer centraal kunnen ervaren. Onderzoek naar gebieden in de hersenen die het belangrijkst zijn voor het verwerken van pijnsignalen helpt om te begrijpen hoe het zenuwstelsel reageert op pijn. Hoewel de ervaring van pijn verschillend is per persoon.
Steeds meer bewustzijn
Bewustzijn om pijn bij reuma als aparte aandoening te behandelen neemt gelukkig steeds meer toe. Er wordt meer onderzoek gedaan naar pijnbehandelingen, maar ook in de praktijk is er steeds vaker aandacht voor. Mensen met reuma gaan er zelf vaak helaas vanuit dat hun zorgverlener niets aan de pijn kan doen en dat ze er mee moeten leren leven. Daarom beginnen ze er meestal niet over in de spreekkamer. Dit maakt het des te belangrijker dat zorgverleners het onderwerp ter sprake brengen. Ook als de reuma onder controle is, kan iemand namelijk nog steeds last hebben van pijn. Het houdt niet altijd op bij het tegengaan van ontstekingen.
Verschillende soorten pijn
Reumatologen denken vaak dat chronische pijn bij reuma komt doordat de ziekte niet onder controle is en de pijn ontspoort. Maar zelfs bij de diagnose heeft 20-25% van de mensen met reuma al symptomen van chronische pijn, zoals slaapgebrek en vermoeidheid. Het is lastig om pijn te onderzoeken die niet door ontstekingen wordt veroorzaakt, omdat dit per persoon verschilt. Iemand kan bijvoorbeeld chronische pijn ontwikkelen vanwege nare gebeurtenissen in de jeugd. Door verschillende soorten pijn te onderscheiden kun je beter tot de juiste behandeling komen. Daarbij moet er aandacht zijn voor het feit dat pijn in de loop van de tijd kan veranderen.
Ongeveer 20% van de mensen met reuma heeft last van nociplastische pijn. Hierbij is geen sprake van pijn die wordt veroorzaakt door een duidelijke pijnprikkel, zoals een ontsteking, maar heeft iemand toch pijnklachten. Dit komt waarschijnlijk door een verandering of versterking in het zenuwstelsel, waarbij zenuwen abnormale signalen doorgeven. Helaas is het nog niet goed mogelijk om te bepalen of iemand nociplastische pijn heeft en is dit soort pijn erg moeilijk om te behandelen.
Hoe kan de behandeling eruit zien?
Hoewel er nog maar weinig effectieve behandelingen zijn voor chronische pijn, kunnen reumatologen wel bepaalde methoden aanraden die de pijn kunnen bestrijden. Daarbij is steeds meer bewijs voor niet-medicamenteuze therapieën. Het helpt bijvoorbeeld om fysiek actief te blijven, voor zover dat lukt. Bovendien zou cognitieve gedragstherapie kunnen helpen. Reumatologen zouden daarom door moeten kunnen verwijzen naar dit soort psychologische ondersteuning. Een andere behandeling die volgens Soni zou kunnen helpen is acupunctuur, maar dit werkt niet voor iedereen. De laatste optie om chronische pijn tegen te gaan zijn medicijnen. Sommige antidepressiva kunnen helpen, maar deze middelen hebben ook nadelen. Je zou daarom echt alleen medicijnen moeten gebruiken als een andere behandeling niet voldoende werkt.
Alert op chronische pijn
Soni hoopt dat reumatologen in de toekomst alerter zijn op tekenen van chronische pijn en hier goed over communiceren met mensen met reuma. Als iemand anders reageert op een behandeling dan je verwacht, kijk dan kritisch of dit wel de juiste behandelvorm is. Let op symptomen van chronische pijn, ook als mensen zelf niet aangeven last te hebben van wijdverspreide pijn. Het is belangrijk om te focussen op alles wat iemand met reuma zelf vertelt over pijnklachten. Ook als de reuma onder controle is.
Meer lezen?
- ‘Behandel chronische pijn als een aparte aandoening’ – De Reumatoloog
- Terugblik webinar Reuma en Chronische pijn – Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland
- Op weg naar een gezonder leven met chronische pijn – Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland
- Emotionele intelligentie kan helpen je chronische pijn te beheersen – Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland
- Terugblik webinar ‘Reuma en eigen regie bij pijn’ – Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland
- Alles wat je wil weten over pijn: pijnfeiten op een rijtje – Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland
