Beeldvorming bij de diagnose reuscelarteriitis
Reuscelarteriitis is een vorm van reuma die weinig voorkomt. Bij Ziekenhuisgroep Twente (ZGT) kunnen artsen met echo’s van de bloedvaten snel beoordelen of iemand reuscelarteriitis heeft. Onderzoekers kijken nu welke beeldvormende techniek het beste is om de diagnose te stellen. Dat staat in een artikel van De Reumatoloog, een tijdschrift waarin reumatologen vertellen over de nieuwste ontwikkelingen binnen de reumatologie.
Wat is reuscelarteriitis?
Als je reuscelarteriitis hebt, dan zijn de grote en middelgrote bloedvaten in je lichaam ontstoken. Bijvoorbeeld de aorta (hoofdslagader), aftakkingen van de aorta, of slagaders richting je hoofd, armen of hersenen. De naam ‘reuscel’ komt van de grote ontstekingscellen, die de ontstekingen veroorzaken. De ontstekingen in je bloedvaten zorgen voor een vernauwing in je bloedvat. Het lichaamsdeel of orgaan dat via dit bloedvat bloed krijgt, krijgt hierdoor minder bloed. De klachten die dit geeft, hangen af van welke bloedvaten er ontstoken zijn. Klachten die vaak voorkomen zijn hoofdpijn, een gevoelige schedel, kaakpijn, spierpijn, stijfheid, en gezichtsverlies. Ook koorts en zweten komen voor. In het ergste geval kan reuscelarteriitis ervoor zorgen dat je hersenen te weinig zuurstof krijgen, waardoor je een beroerte krijgt.
Reuscelarteriitis komt voor bij ongeveer 20 op de 100.000 mensen boven de 50 jaar. Vrouwen hebben vaker reuscelarteriitis dan mannen. Omdat het zo weinig voorkomt en de klachten niet specifiek voor reuscelarteriitis zijn, is het lastig om de diagnose te stellen. Maar omdat deze aandoening ernstige gevolgen kan hebben, is het belangrijk dat iemand snel de diagnose krijgt.
De diagnose van reuscelarteriitis
Een arts kan de diagnose van reuscelarteriitis stellen door je bloed te onderzoeken op ontstekingen. Ook kan een arts een biopt nemen van een bloedvat of slagader, waarbij die een stukje weefsel onderzoekt op een vaatontsteking. Maar, zo zegt reumatoloog Celina Alves: ‘’Die methode is patiëntonvriendelijk en het duurt even voor de uitslag bekend is, wat voor vroegdiagnostiek onwenselijk is.’’ Daarom is het ZGT in 2016 gestart met een fast-track-polikliniek voor mensen die mogelijk reuscelarteriitis hebben, waarbij artsen eerst echo’s van de bloedvaten maken om de diagnose te stellen. Een ronde rand rond je bloedvat kan wijzen op een bloedvatontsteking. Ook met een FDG-PET/CT-scan en MRI/MRA-scan kunnen artsen ontstekingen in je bloedvaten in beeld brengen, om zo de diagnose te stellen. Marieke van Nieuwland, onderzoeker en promovendus bij het ZGT en het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), vergelijkt op dit moment deze drie beeldvormende technieken bij het stellen van de diagnose reuscelarteriitis.
Van Nieuwland: ‘’Dat doen we in een pilotstudie bij mensen die naar ons zijn verwezen vanwege een verdenking op reuscelarteriitis. Binnen een week krijgen zij zowel een echografisch onderzoek, een MRI/MRA-scan als een FDG-PET/CT-scan. Nog nooit eerder zijn deze drie technieken zo met elkaar vergeleken’’. Van Nieuwland hoopt nog dit jaar de resultaten van haar onderzoek bekend te maken.
Meer kennis nodig
Volgens Alves en Van Nieuwland is er meer kennis en alertheid van artsen nodig over reuscelarteriitis. ‘’Iedere dokter heeft in de opleiding geleerd over deze ziekte, maar omdat het zo weinig voorkomt en de klachten niet specifiek voor deze ziekte zijn, wordt er niet altijd aan gedacht’’, licht Alves toe. Reuscelarteriitis ontstaat waarschijnlijk door een combinatie van genetische aanleg en externe factoren, maar de precieze oorzaak is nog niet bekend. Van Nieuwland doet samen met het UMCG daarom ook onderzoek naar het ontstaan en het verloop van reuscelarteriitis: ‘’De ontstekingswaarden die we nu bij bloedonderzoek vinden, kunnen ook wijzen op virusinfecties of andere ontstekingsziektes. Er zijn nog geen biomarkers die specifiek zijn voor reuscelarteriitis.’’ Met haar onderzoek hoopt Van Nieuwland dat artsen in de toekomst sneller de diagnose kunnen stellen. Alleen dan kunnen mensen de juiste behandeling starten, die bij reuscelarteriitis onder andere kan bestaan uit pijnstillers, corticosteroïden, biologicals of trombocytenaggregatieremmers. Deze laatste zijn medicijnen die bloedplaatjes (trombocyten) verhinderen om samen te klonteren en bloedpropjes te vormen.
Alves merkt dat er meer bewustzijn komt over reuscelarteriitis door de komst van de fast-track-polikliniek: ‘’Huisartsen in de regio en specialisten weten ons steeds beter te vinden. Dat kan ervoor zorgen dat zij sneller de diagnose stellen. Maar het blijft een zeldzame aandoening met niet-specifieke klachten, waardoor het lastig is om alle mensen die hieraan leiden snel in beeld te krijgen.’’
Criteria in ontwikkeling
Naast nieuwe manieren voor het stellen van de diagnose, zijn ook de criteria voor het herkennen van reuscelarteriitis in ontwikkeling. Vorig jaar heeft EULAR nieuwe criteria opgesteld. Van Nieuwland: ‘’Het grootste verschil met de oude criteria uit 1990, is dat verschillende beeldvormingstechnieken zijn toegevoegd.’’ Bij het stellen van de diagnose tellen zichtbare ontstekingen in een biopt van het bloedvat bij je slaap, en een rand rond je bloedvat bij een echo, nu het zwaarst mee.
Meer lezen?
- Beeldvorming bij reuscelarteriitis: ‘We vergelijken head-to-head drie technieken met elkaar’ – De Reumatoloog
- Informatie over reuscelarteriitis – Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland
- Knelpunten bij reuscelarteriitis (RCA) en polymyalgia rheumatica (PMR) – Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland
- Nieuwe ontwikkelingen in beeldvormende technieken bij reuma – Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland
- PET-CT-scan voor de diagnose en behandeling van reuma – Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland
