Werk en inkomen – de banenafspraak
Wet banenafspraak: meer banen voor mensen met een arbeidsbeperking
Als je een arbeidsbeperking hebt, dan vind je vaak moeilijker werk. Je hebt vaak extra werkbegeleiding nodig of een aangepaste werkplek. De overheid wil dat als je niet zelfstandig het minimumloon kunt verdienen, je toch met ondersteuning bij een gewone werkgever aan het werk kunt.
Daarom is de Wet banenafspraak en de quotumregeling gemaakt in samenwerking met organisaties voor werkgevers en werknemers (de sociale partners). Begin 2026 moeten er in totaal 125.000 banen zijn bijgekomen voor mensen met een arbeidsbeperking. Het gaat om 100.000 extra werkplekken in het bedrijfsleven en 25.000 extra werkplekken bij de overheid. Dit noemen we de banenafspraak. Werkgevers met meer dan 25 werknemers moeten ieder jaar een bepaald percentage mensen met een ziekte of handicap in dienst nemen: het quotum voor mensen met een arbeidsbeperking.
Doelgroep banenafspraak
De doelgroep voor de extra werkplekken staat in het doelgroepregister en je valt eronder, als:
• je onder de Participatiewet valt. Het UWV stelt na een beoordeling van je arbeidsvermogen vast, dat je niet zelfstandig het wettelijk minimumloon kunt verdienen.
• je een (voormalige) leerling uit het voortgezet speciaal onderwijs (VSO) en praktijkonderwijs (PRO) bent, die zich schriftelijk heeft aangemeld bij het UWV.
• je een WSW-indicatie (Wet Sociale Werkvoorziening) hebt.
• je een Wajonger bent met arbeidsvermogen. Arbeidsvermogen is, dat je bijvoorbeeld 4 uur per dag kunt werken. Je krijgt of kreeg de oude Wajong of de Wajong 2010 en je kunt werken.
• je een WIW-baan (voormalige Wet inschakeling werkzoekenden) of een ID-baan (voormalig Besluit in- en doorstroombanen) hebt of had. Dit zijn werkplekken, die via oude regelingen tot stand zijn gekomen. De WIW-baan en ID-baan waren bedoeld voor bijstandsgerechtigden met een grote afstand tot de arbeidsmarkt.
• uit een loonwaardeonderzoek blijkt, dat je een verminderde loonwaarde hebt.
• je een ziekte of handicap hebt, die is ontstaan vóór je 18e verjaardag of tijdens je studie. Je kunt dankzij de banenafspraak het wettelijke minimumloon verdienen. En je kunt alleen het wettelijk minimumloon verdienen met een werkvoorziening (bijvoorbeeld een vervoersvoorziening of een brailletoetsenbord). Je hebt hiervoor een beoordeling werken met een voorziening aangevraagd.
Quotumregeling: zorgen voor werkplekken
Lukt het de werkgevers niet om het afgesproken aantal werkplekken te creëren voor mensen met een arbeidsbeperking? Dan moeten ze alsnog zorgen voor een minimaal aantal werkplekken (een quotum). Dit noemen we de quotumregeling. De quotumregeling geldt vanaf 1 januari 2020 bij de overheid. Zorgt de overheid zelf niet voor genoeg werkplekken? Dan moet zij via de quotumregeling alsnog voor een minimum aantal werkplekken in eigen huis zorgen.
Plannen vereenvoudiging Wet banenafspraak en quotumregeling
Werkgevers moeten ieder jaar voldoende werkplekken aanpassen voor mensen met een arbeidsbeperking en deze mensen aannemen (Wet banenafspraak). Doen ze dat niet, dan worden ze verplicht een minimaal aantal werkplekken realiseren voor mensen met een arbeidsbeperking (quotumregeling). De overheid wil de regels voor de Wet banenafspraak en quotumregeling simpeler maken. De plannen zijn:
• simpelere regels bij Wet banenafspraak en quotumregeling.
Werkgevers vinden de Wet banenafspraak en quotumregeling voor mensen met een arbeidsbeperking te ingewikkeld. Het is moeilijk om bij te houden bij welke sector, overheid of markt een baan meetelt.
• de belangrijkste veranderingen voorgesteld in het Wetsvoorstel vereenvoudiging banenafspraak en quotumregeling.
Om de banenafspraak en de quotumregeling gemakkelijker te maken, stelt de overheid het volgende voor:
– er komt 1 banenafspraak voor alle werkgevers.
Met de huidige Wet moet het bedrijfsleven in 2026 100.000 banen hebben gecreëerd voor mensen met een arbeidsbeperking en de overheid 25.000 banen. De overheid wil af van het onderscheid tussen het bedrijfsleven en de overheid. Dus stelt de overheid voor, dat bedrijven en overheid samen 125.000 banen moeten scheppen. Er komt dus 1 banenafspraak voor alle werkgevers. De overheid en bedrijfsleven blijven voor hun afgesproken aandeel staan.
– de quotumregeling: een inclusiviteitsopslag in plaats van een heffing.
Als werkgevers de afgesproken aantallen van de banenafspraak niet halen, komt er een quotumregeling. De overheid wil af van de heffing bij de quotumregeling. In plaats daarvan komt er de inclusiviteitsopslag. Deze opslag wordt geheven via een bestaande premie. De overheid houdt nu al rekening met dit nieuwe systeem, daarom is de quotumheffing voorlopig niet doorgevoerd.
– de quotumregeling: een bonus bij goed presteren.
Als de quotumregeling geldt, kan een werkgever, die iemand uit de doelgroep banenafspraak in dienst neemt een bonus krijgen. Dit gaat via het loonkostenvoordeel (LKV). De volledige bonus is ongeveer € 5.000 per gerealiseerde werkplek. De bonus komt bovenop het bestaande LKV. Dit bedrag ontvangt je werkgever als je een jaar lang 25,5 uur per week werkt. De werkelijke hoogte van de bonus hangt af van het totaal aantal uren, dat je werkt bij de werkgever. Werk je minder dan 25,5 uur per week? Dan ontvangt je werkgever een lagere bonus.