Axiale spondyloartritis – oorzaak
Oorzaak
We kennen de oorzaak van axiale spondyloartritis (axiale SpA) nog niet. Er zijn verschillende factoren, die hierin een rol lijken te spelen. Hoe en waarom axiale SpA bij de één wel tot ziekte leidt en bij de ander niet, is dus niet te zeggen. Vroeger werd axiale SpA de ziekte van Bechterew genoemd. Axiale SpA is een vorm van Spondyloartritis (SpA).
Spondyloartritis (SpA)
Dit is een verzamelnaam voor een groep reumatische ziekten met een aantal gezamenlijke kenmerken, zoals:
• ontstekingen in je gewrichten (artritis).
• ontstekingen in je pezen en bindweefsel (enthesitis).
• benige vergroeiingen van je gewrichten (ankylose).
• ontstekingen van het regenboogvlies in het oog (uveitis).
• ontstekingen van je huid en nagels (psoriasis).
• ontstekingen in de darmen (de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa).
Spondyloartritis (SpA) wordt onderverdeeld in:
• Axiale spondyloartritis (axiale SpA)
– Axiale SpA begint meestal tussen je 15e en 35e levensjaar. De ziekte komt bij ongeveer 1 op de 200 mensen voor. Evenveel mannen als vrouwen krijgen axiale SpA. De ziekte kan grillig verlopen met afwisselend actieve of rustige perioden en is niet te genezen. Axiale SpA verloopt bij iedereen weer anders, maar als je man bent, lijkt de ziekte meestal agressiever te verlopen dan als je vrouw bent.
– Axiale SpA komt soms vaker binnen één familie voor en dan heb je 20% meer kans om de ziekte ook te krijgen. Als je vader of moeder axiale SpA heeft, heb je een kans van ongeveer 1 op 10. Je kunt ook een genetische aanleg voor axiale SpA hebben, maar de ziekte niet krijgen.
– Bij axiale SpA heeft ongeveer 90% van de mensen met axiale SpA de erfelijke factor HLA-B27 in het bloed. HLA betekent Humaan Leukocyten Antigen en de HLA-eiwitten zijn actief bij de bestrijding van ziekteverwekkers door de witte bloedcellen in je lichaam. Het hebben van HLA-B27 zegt niets over de ernst van je ziekte of het verloop ervan. Als je de factor HLA-B27 hebt, ondersteunt dat wel de diagnose van axiale SpA. Maar HLA-B27 kan ook voorkomen in je bloed, als je geen axiale SpA hebt.
– Het is mogelijk, dat ook infecties in de darmen of urinewegen een aanleiding kunnen zijn voor het ontstaan van axiale SpA. De natuurlijke afweer van je lichaam richt zich eerst op die infectie, maar kan zich als die infecties voorbij zijn, vervolgens tegen je eigen lichaam richten.
– Axiale SpA is een auto-immuunziekte. Je afweersysteem beschermt je dagelijks tegen ziekteverwekkers. Ziekteverwekkers zijn bijvoorbeeld bacteriën, virussen, schimmels of parasieten. Je afweersysteem bestaat uit een grote groep verschillende cellen en eiwitten. Deze cellen en eiwitten ruimen de infecties en dode celresten op. Een goed werkend afweersysteem moet dus infecties en dode celresten kunnen herkennen. Als je afweersysteem infecties opruimt, krijg je ontstekingsverschijnselen, zoals koorts, zwellingen, roodheid, pijn of een grieperig gevoel. Het opruimen van je dode celresten in je lichaam gebeurt iedere dag. Daar merk je meestal niets van.
Een auto-immuunziekte ontstaat als er bij het opruimen van dode celresten en infecties iets verkeerd gaat. Je afweersysteem wordt ontregeld, waardoor je afweersysteem denkt dat je dode celresten en goede lichaamseigen cellen gevaarlijke indringers zijn. Je afweersysteem wil die indringers verdrijven. Hierdoor komen bepaalde stoffen vrij, waardoor er ontstekingen ontstaan in je gewrichten, pezen, spieren of organen. Je afweersysteem keert zich als het ware tegen je eigen lichaam.
– Bij axiale SpA heb je vooral chronische, pijnlijke ontstekingen in de SI-(sacro-iliacale)gewrichten van je bekken en in je wervelkolom (ruggengraat). De ontstekingen zorgen voor pijn en stijfheid in je rug. Uiteindelijk kunnen de botdelen in de SI-gewrichten en die in de wervelkolom (ruggengraat) door de ziekte aan elkaar vergroeien (ankylose). Daardoor verstijft je rug, vaak in een kromme, voorovergebogen houding of je gaat juist heel erg rechtop lopen, zodat je je niet meer voorover kunt buigen. Als (bijna) alle wervels met elkaar vergroeid zijn, wordt dit ook wel ‘bamboo spine of bamboerug’ in je wervelkolom genoemd en is je mobiliteit sterk verminderd. De ontsteking in de SI-gewrichten zorgt voor pijn bij zitten, als je auto rijdt of te lang staat.
– Bij axiale SpA komen botontkalking (osteoporose) en wervelinzakkingen vaak voor, soms al onder de 40 jaar. Botontkalking verhoogt het risico op een wervelbreuk door de broze botten.
• Perifere spondyloartritis
Bij perifere spondyloartritis krijg je, vooral in je grote gewrichten en peesaanhechtingen in armen, benen, schouders en heupen, ontstekingen. Een vorm van perifere spondyloartritis is artritis psoriatica.
• Mengvorm
Je kunt axiale SpA met klachten van perifere spondyloartritis hebben. Je krijgt dan ontstekingen in je borstkas, je armen of benen of heel soms in je achillespees erbij.
Je kunt perifere spondyloartritis met klachten van axiale SpA hebben. Je hebt dan ontstekingen in je wervelkolom (ruggengraat) erbij.
Meer informatie axiale SpA
Axiale Spondyloartritis
Reade Revalidatie & Reumatologie I Spondyloartritis I https://youtu.be/6vfQams4KJs?si=mRGm7Ty0znadd16O
Reade Revalidatie & Reumatologie I Voorlichtingsfilm over Bechterew I https://youtu.be/H1iImzwVRxw?si=ECbtV4PVM9OV5Tpi
ReumaZorg Nederland – Webinar Axiale en Perifere SpA I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2022/
PfizerBelgium – Wat is spondylitis ankylosans of ziekte van Bechterew? I https://www.youtube.com/watch?v=TZLXdtNrrrg
PfizerBelgium – Hoe ontstaat chronische artritis? I https://www.youtube.com/watch?v=Anb6e113lm8
PfizerBelgium – Wat zijn de diagnostische tools voor chronische artritis? I https://www.youtube.com/watch?v=cKXOVA7d4Qo
PfizerBelgium – Wat zijn de behandelingsstrategieën voor chronische artritis? I https://www.youtube.com/watch?v=OnZkscDE2k0
PfizerBelgium – Welke invloed heeft chronische artritis op mijn dagelijks leven? I https://www.youtube.com/watch?v=6xYfm_CKYC4
PfizerBelgium – Welke sport kan ik doen met mijn chronische artritis? I https://www.youtube.com/watch?v=kceSb8_sJI0
PfizerBelgium – Vaccinatie en chronische artritis I https://www.youtube.com/watch?v=6ZUEopVfSg8
Johns Hopkins Rheumatology – Ankylosing Spondylitis: Disease Overview I https://youtu.be/eFriEKJUHA8?si=52f9y6Jx1nSScZpj
Johns Hopkins Rheumatology – Ankylosing Spondylitis : Signs and Symptoms I https://youtu.be/eQ4DB4mnAEY?si=wpm8fT51Vo2wjXlm
Johns Hopkins Rheumatology – Ankylosing Spondylitis – Diagnosis I https://youtu.be/xqZuRAjzq7w?si=-cRejqLA_YemptXd
Johns Hopkins Rheumatology – Ankylosing Spondylitis – Treatment I https://youtu.be/iUWPuNQ17D0?si=jNKt5zkExb8ezyZm
Johns Hopkins Rheumatology – Ankylosing Spondylitis – Lifestyle Options I https://youtu.be/H_M_CBeiPqE?si=tFF_S3aYpusZDFMS
ReumaZorg Nederland – Webinar Ontstekingsreuma en risico op hart- en vaatziekten I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2022/
Seminars in Arthritis and Rheumatism – Dr. Sinead Maguire on Pregnancy and AS I https://youtu.be/9Bbxs54uj_0?si=Z6w1GsYR-xSaAgj7
ReumaNet – Webinar: Crohn en colitis ulcerosa bij SpA I https://youtu.be/8SkDBn8Hg_E?si=oAsVefCgXq1dH43T
National AS Society – What has the gut got to do with AS? Crohn’s and Colitis UK explain I https://youtu.be/qpDF5G-FYOs?si=P774d0ty4v54HYzA
National AS Society – Why does axial SpA cause fatigue and what can you do to help? Your SpAce I https://youtu.be/rfhp7qGAvNA?si=aSHd2SSufXg8stLk
National AS Society – What does AS have to do with the skin? Psoriasis Association explain I https://youtu.be/Jp1lS6SqHSA?si=mcxgLBFlPLFpj1JC
National AS Society – Osteoporosis and AS top tips with Sarah Leyland, Royal Osteoporosis Society I https://youtu.be/wHipTNnapk8?si=0upA-qWbMs0zNcTt
Zero To Finals – Ankylosing Spondylitis: Visual Explanation for Students I https://youtu.be/a23A3nAaO0E?si=NttOGUEDsaY5pd6J
Osmosis from Elsevier – AS – causes, symptoms, diagnosis, treatment, pathology I https://youtu.be/XJZUUgrpFoo?si=IlH6aKYQFAA0waoB
Schooltv.nl I Rug en wervels I https://schooltv.nl/video/de-rug-er-zit-vering-in-je-rug/
Novartis – More than just back pain, what is Axial Spondyloarthritis (axSpA)? I https://youtu.be/iN2EiKKKJss?si=KVkGYVciBoW9Wasv
National Axial Spondyloarthritis (AS) Society – What is AS? I https://youtu.be/Tfoivx6Sgtc?si=UmLfKtrg1IpkZHhz
National AS Society – Emotional gap- managing the emotional impact of living with AS I https://youtu.be/5AgWFz8GBuY?si=QSI186K0bwz-JgbN
National AS Society – Axial Spondyloarthritis – Not just back pain I https://youtu.be/oNi5e5RCfrs?si=R1OKYg3YmHRmLt5G
National AS Society – Ankylosing Spondylitis AS Coping with fatigue and flares I https://youtu.be/qOGn-KSAcTU?si=Is-EsJ0JpfZ2-SUY
National AS Society – Top Tips for Living Well With Ankylosing Spondylitis I https://youtu.be/9dNIX6y-G-A
National AS Society – Women and axial SpA: Gender Inequalities I https://youtu.be/Pv-Z8-q1P7I?si=4IGRM-YLARcxLuaQ
National AS Society – Managing Ankylosing Spondylitis: leaving room for your golf balls I https://youtu.be/wVlQIQO6-aA
Verhalen mensen met AxSpA
National Axial Spondyloarthritis (AS) Society – Nadine’s story I https://youtu.be/SAoPUR-HnpA?si=SRzE7g2HSaxRYdIr
National AS Society – Steve’s story of a 30 year wait for axial SpA diagnosis (Act on axial SpA) I https://youtu.be/BKye9YJTKF0?si=YPyNdi1PlcPByIZs
National AS Society – Bethany’s story of the wait for an axial SpA diagnosis. (Act on axial SpA) I https://youtu.be/iHFzUEdkQC8?si=IIodt75CGVJv9Zxj
National AS Society – Paul’s story – ankylosing spondylitis (axial spondyloarthritis) I https://youtu.be/GDVRUt9p5KU?si=LcHjEVfuQQpi2B0S
National AS Society – Ben shares his experiences of managing his axial SpA flares: Your SpAce I https://youtu.be/j0M6poOSp2A?si=-xjfuv3wEC4MRBDZ
National AS Society – Mel’s story of getting an axial SpA diagnosis (Act on axial SpA) I https://youtu.be/bJBjAOUTaQE?si=xXZR6Q6Kj-J5eyQI
Novartis – Living with AS: A Patient Perspective I https://youtu.be/tnRcZ-t1D98
Novartis – Living with ankylosing spondylitis: Pierre’s perspective I https://youtu.be/Zkhmud27zH0
CreakyJoints – Her Bizarre Symptoms Were Actually Ankylosing Spondylitis | Hannah’s Story I https://youtu.be/ALX7u7dApmc?si=aUw0ayt6C2HscX8e
CreakyJoints – Misdiagnosed for Decades | Roz’s Ankylosing Spondylitis Diagnosis Story I https://youtu.be/KIqKLxWqYyI?si=sg5cZUtOIOTCkoT_
CreakyJoints – Ignoring Ankylosing Spondylitis Symptoms | Jed’s Ankylosing Spondylitis Story I https://youtu.be/g1ufiePP6Eo?si=MHwILrqg9qGup7H_
Afweersysteem
ReumaZorg Nederland – Afweersysteem I https://reumazorgnederland.nl/afweersysteem/
Bindweefsel en gewrichten
ReumaZorg Nederland – Weefsels: bindweefsel I https://reumazorgnederland.nl/weefsels-bindweefsel/
ReumaZorg Nederland – Spier-skeletstelsel – gewrichten I https://reumazorgnederland.nl/spier-skeletstelsel-gewrichten/
Medvibe – Anatomie les 2: Bindweefsel I https://youtu.be/ntZp1nRUFk8?si=yimMB2dkDqirHkNz
Medvibe – Anatomie les 3: Osteologie I https://youtu.be/0AE9_vZqij8?si=ZgZVvn2X5PM8kWBU
Bioritology – Functies en bouw van het skelet/botten I https://youtu.be/DSDse3DV5OE?si=NefS3V1e8GAbUkIM
Medvibe – Anatomie les 4: Gewrichten I https://youtu.be/2YQ6EOeiQck?si=Mtqn7hKKRXyrNz_F
Bioritology – Soorten en bouw van gewrichten I https://youtu.be/_vduJjoPyCY?si=p20RaoZLnnO2w_ER
Bioritology – Botverbindingen – gewrichten, kraakbeen, vergroeien, naadverbinding I https://youtu.be/5IgqjPdMQzE?si=5qbfUPXmuXLUKRGL
Medicijnen
Sint Maartenskliniek – Methotrexaat I https://youtu.be/VYK5xYt-ORs?si=0Q8jziUdCEL67U-g
Sint Maartenskliniek – Prednisolon I https://youtu.be/KxEJhosLSQk?si=TJSCorz8o51mYyHP
Sint Maartenskliniek – Biologicals – Gek van geneesmiddelen I https://youtu.be/UPZAUHHBTq8?si=iBcn2_ldDuKmRT0Y
Máxima Medisch Centrum I Informatievideo over Methotrexaat I https://vimeo.com/738285021
Máxima Medisch Centrum I Informatievideo over BiologicalsI https://vimeo.com/743042721
Máxima Medisch Centrum I Informatievideo over JAK-remmersI https://vimeo.com/743043880
Overige onderwerpen
ReumaZorg Nederland – Video over Reuma en Vermoeidheid I https://reumazorgnederland.nl/videos-2021-2022/
ReumaZorg Nederland – Video over Reuma en Werk I https://reumazorgnederland.nl/videos-2021-2022/
ReumaZorg Nederland – Webinar Vermoeidheid en omgaan met je energie I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2023/
ReumaZorg Nederland – Webinar Gezond eten en leven I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2023/
ReumaZorg Nederland – Webinar Lekker bewegen; je kan het! I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2023/
ReumaZorg Nederland – Webinar Chronisch ziek en Intimiteit I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2023/
ReumaZorg Nederland – Webinar Reuma en Vermoeidheid I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2023/
ReumaZorg Nederland – Webinar Reuma en mentale gezondheid I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2020-2021/
ReumaZorg Nederland – Webinar Reuma en chronische pijn I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2020-2021/
ReumaZorg Nederland – Webinar Rouw en aanvaarding I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2024/
ReumaZorg Nederland – Vaccinaties I https://reumazorgnederland.nl/vaccinatie/
ReumaNet – EULAR Richtlijnen rond levensstijladvies I https://youtu.be/bf9WRtr8QDA?si=rwQoVS9TTJ4IttJS
Webinar Axiale en Perifere SpA. Het verschil heeft te maken met de plek of plekken in het lichaam, waar de ontsteking voorkomt. Wanneer de ontstekingen in de rug ontstaan, noemen we dit axiale SpA. Als bijvoorbeeld in de knieën en/of de handen een ontsteking voorkomt, spreken we van perifere SpA. Floris van Gaalen, reumatoloog in het Leids Universitair Medisch Centrum, vertelde over axiale en perifere SpA.
Webinar Ontstekingsreuma en risico op hart- en vaatziekten. Bij ontstekingsreuma, zoals bijvoorbeeld reumatoïde artritis (RA), Axiale SpA of artritis psoriatica, loop je meer risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten. Het is dan ook belangrijk om jezelf periodiek goed te laten screenen op dit risico. Waarom is het belangrijk dit risico in de gaten te houden? En hoe verloopt een screening op hart- en vaatziekten? Professor Mike Nurmohamed legde dit uit.
Webinar Reuma en Vermoeidheid. Dr. Joke Vriezekolk, onderzoeker-psycholoog bij de Sint Maartenskliniek, vertelde op 13 februari 2023 wat vermoeidheid precies is, welke invloed vermoeidheid kan hebben op je leven, wat je er zelf tegen kunt doen en welke behandelmogelijkheden er bestaan om vermoeidheid tegen te gaan. Vermoeidheid bij reuma is meer dan alleen moe zijn. Het is een onvoorspelbare klacht die je ervan kan weerhouden alledaagse dingen te ondernemen. Als je je vaak vermoeid voelt, kan het daarom een grote invloed hebben op je leven.
Webinar Leven met medicijnen. Medicijnen kunnen helpen om reumaklachten te verminderen. Veel mensen met reuma hebben dan ook baat bij medicatie. Maar het is soms best lastig om medicijnen altijd goed te gebruiken, vooral als je langdurig medicatie gebruikt. Als je medicatie niet goed gebruikt, kan het effect ervan minder worden. Hoe je dat kunt voorkomen en waarom het belangrijk is om medicatie goed te gebruiken, vertelde Prof. dr. Bart van den Bemt. Hij is apotheker en medisch manager bij de Sint Maartenskliniek en onderzoeker bij het Radboudumc.
Webinar Vermoeidheid en omgaan met je energie. 69% van de mensen met reuma heeft dagelijks te maken met (extreme) vermoeidheid. Die vermoeidheid kan zo erg zijn dat het iemand beperkt in zijn of haar dagelijkse bezigheden. Het is dan ook belangrijk om je energie goed te verdelen. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Daarom organiseerde RZN samen met zelfstandig ergotherapeut Tinneke Claes een webinar over ‘vermoeidheid en omgaan met je energie’. Tinneke nam de deelnemers mee in het vinden van een goede balans in de dagelijkse activiteiten.
Webinar Reuma en chronische pijn. Eén van de grootste uitdagingen wanneer je reuma hebt. Waar komt het vandaan? Maar vooral, hoe kan je er zo goed mogelijk mee omgaan? De Nationale Vereniging ReumaZorg Nederland organiseerde een webinar hierover m.m.v. professor dr. Rob Smeets, revalidatiearts bij CIR Revalidatie en onderzoeker en hoogleraar Revalidatiekunde aan het Medisch Universitair Centrum Maastricht.
Webinar Rouw en aanvaarding. Reuma is een ingrijpende en onvoorspelbare aandoening. Veel mensen met reuma vinden het lastig om hier mee om te gaan. Je gaat waarschijnlijk meerdere keren door een proces van verdriet, rouw en aanvaarding heen. Psychologe Tine van Ingelgem bespreekt niet alleen de uitdagende aspecten van het rouwproces, maar benadrukt ook, dat het doorlopen van rouw en aanvaarding kan leiden tot iets waardevols. Tine is naast professional zelf ook ervaringsdeskundige met een chronische ziekte. Ze is werkzaam als (online) psycholoog en psychotherapeut en begeleidt vooral mensen die leven met een chronische ziekte, vermoeidheid en pijn.