Axiale SpA – oorzaak

Oorzaak

We kennen de oorzaak van axiale spondyloartritis (axiale SpA) nog niet. Er zijn verschillende factoren, die hierin een rol lijken te spelen. Hoe en waarom axiale SpA bij de één wel tot ziekte leidt en bij de ander niet, is dus niet te zeggen. Vroeger werd axiale SpA de ziekte van Bechterew genoemd. Axiale SpA is een vorm van Spondyloartritis (SpA).

Spondyloartritis (SpA)

Dit is een verzamelnaam voor een groep reumatische ziekten met een aantal gezamenlijke kenmerken, zoals:
• ontstekingen in je gewrichten (artritis).
• ontstekingen in je pezen en bindweefsel (enthesitis).
• benige vergroeiingen van je gewrichten (ankylose).
• ontstekingen van het regenboogvlies in het oog (uveitis).
• ontstekingen van je huid en nagels (psoriasis).
• ontstekingen in de darmen (de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa).

Spondyloartritis (SpA) wordt onderverdeeld in:
• Axiale spondyloartritis (axiale SpA)
– Axiale SpA begint meestal tussen je 15e en 35e levensjaar. De ziekte komt bij ongeveer 1 op de 200 mensen voor. Evenveel mannen als vrouwen krijgen axiale SpA. De ziekte kan grillig verlopen met afwisselend actieve of rustige perioden en is niet te genezen. Axiale SpA verloopt bij iedereen weer anders, maar als je man bent, lijkt de ziekte meestal agressiever te verlopen dan als je vrouw bent.
– Axiale SpA komt soms vaker binnen één familie voor en dan heb je 20% meer kans om de ziekte ook te krijgen. Als je vader of moeder axiale SpA heeft, heb je een kans van ongeveer 1 op 10. Je kunt ook een genetische aanleg voor axiale SpA hebben, maar de ziekte niet krijgen.
– Bij axiale SpA heeft ongeveer 90% van de mensen met axiale SpA de erfelijke factor HLA-B27 in het bloed. HLA betekent Humaan Leukocyten Antigen en de HLA-eiwitten zijn actief bij de bestrijding van ziekteverwekkers door de witte bloedcellen in je lichaam. Het hebben van HLA-B27 zegt niets over de ernst van je ziekte of het verloop ervan. Als je de factor HLA-B27 hebt, ondersteunt dat wel de diagnose van axiale SpA. Maar HLA-B27 kan ook voorkomen in je bloed, als je geen axiale SpA hebt.
– Het is mogelijk, dat ook infecties in de darmen of urinewegen een aanleiding kunnen zijn voor het ontstaan van axiale SpA. De natuurlijke afweer van je lichaam richt zich eerst op die infectie, maar kan zich als die infecties voorbij zijn, vervolgens tegen je eigen lichaam richten.
– Axiale SpA is een auto-immuunziekte. Je afweersysteem (immuunsysteem) beschermt je dagelijks tegen ziekteverwekkers. Ziekteverwekkers zijn bijvoorbeeld bacteriën, virussen, schimmels of parasieten. Je afweersysteem bestaat uit een grote groep verschillende cellen en eiwitten. Deze cellen en eiwitten ruimen de infecties en dode celresten op. Een goed werkend afweersysteem moet dus infecties en dode celresten kunnen herkennen. Als je afweersysteem infecties opruimt, krijg je ontstekingsverschijnselen, zoals koorts, zwellingen, roodheid, pijn of een grieperig gevoel. Het opruimen van je dode celresten in je lichaam gebeurt iedere dag. Daar merk je meestal niets van.
Een auto-immuunziekte ontstaat als er bij het opruimen van dode celresten en infecties iets verkeerd gaat. Je afweersysteem wordt ontregeld, waardoor je afweersysteem denkt dat je dode celresten en goede lichaamseigen cellen gevaarlijke indringers zijn. Je afweersysteem wil die indringers verdrijven. Hierdoor komen bepaalde stoffen vrij, waardoor er ontstekingen ontstaan in je gewrichten, pezen, spieren of organen. Je afweersysteem keert zich als het ware tegen je eigen lichaam.
– Bij axiale SpA heb je vooral chronische, pijnlijke ontstekingen in de SI-(sacro-iliacale)gewrichten van je bekken en in je wervelkolom (ruggengraat). De ontstekingen zorgen voor pijn en stijfheid in je rug. Uiteindelijk kunnen de botdelen in de SI-gewrichten en die in de wervelkolom (ruggengraat) door de ziekte aan elkaar vergroeien (ankylose). Daardoor verstijft je rug, vaak in een kromme, voorovergebogen houding of je gaat juist heel erg rechtop lopen, zodat je je niet meer voorover kunt buigen. Als (bijna) alle wervels met elkaar vergroeid zijn, wordt dit ook wel ‘bamboo spine of bamboerug’ in je wervelkolom genoemd en is je mobiliteit sterk verminderd. De ontsteking in de SI-gewrichten zorgt voor pijn bij zitten, als je auto rijdt of te lang staat.
– Bij axiale SpA komen botontkalking en wervelinzakkingen (osteoporose) vaak voor, soms al onder de 40 jaar. Botontkalking verhoogt het risico op een wervelbreuk door de broze botten.

• Perifere spondyloartritis
Bij perifere spondyloartritis krijg je, vooral in je grote gewrichten en peesaanhechtingen in armen, benen, schouders en heupen, ontstekingen. Een vorm van perifere spondyloartritis is artritis psoriatica.

• Mengvorm 
Je kunt axiale SpA met klachten van perifere spondyloartritis hebben. Je krijgt dan ontstekingen in je borstkas, je armen of benen of heel soms in je achillespees erbij.
Je kunt perifere spondyloartritis met klachten van axiale SpA hebben. Je hebt dan ontstekingen in je wervelkolom (ruggengraat) erbij.